Tổng quan về huyện Yên Minh
Huyện Yên Minh – tỉnh Hà Giang là một huyện vùng cao thuộc khu vực Đông Bắc, được thành lập ngày 15/12/1962. Huyện có diện tích tự nhiên khoảng 776,59 km², dân số theo điều tra năm 2019 đạt 97.553 người, trong đó khoảng 8% cư trú tại đô thị và 92% tại khu vực nông thôn, với mật độ dân số trung bình 126 người/km².
Huyện có cơ cấu dân cư đa dạng gồm các dân tộc: Mông, Tày, Dao, Kinh, Nùng, Giấy... Trung tâm hành chính là thị trấn Yên Minh (thành lập ngày 20/8/1999, thuộc đô thị loại V), có diện tích 30,47 km², dân số khoảng 8.085 người tính đến năm 2018.
Yên Minh nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Hà Giang, cách trung tâm TP Hà Giang khoảng 98 km theo tuyến Quốc lộ 4C, có ranh giới hành chính như sau:
- Phía Đông giáp huyện Mèo Vạc và huyện Bảo Lâm (Cao Bằng)
- Phía Tây giáp các huyện Quản Bạ và Vị Xuyên (Hà Giang)
- Phía Nam giáp huyện Bắc Mê (Hà Giang)
- Phía Bắc giáp huyện Đồng Văn và khu vực Châu Văn Sơn (Trung Quốc), có đường biên giới quốc gia dài khoảng 30 km.
Bản đồ vệ tinh Huyện Yên Minh
Đơn vị hành chính
Huyện gồm 1 thị trấn Yên Minh và 17 xã: Bạch Đích, Đông Minh, Du Già, Du Tiến, Đường Thượng, Hữu Vinh, Lao Và Chải, Lũng Hồ, Mậu Duệ, Mậu Long, Na Khê, Ngam La, Ngọc Long, Phú Lũng, Sủng Thài, Sủng Cháng, Thắng Mố
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Yên Minh có hệ thống giao thông chủ yếu là đường bộ, với Quốc lộ 4C giữ vai trò tuyến huyết mạch, chạy xuyên qua trung tâm thị trấn Yên Minh và kết nối trực tiếp với các huyện lân cận như Quản Bạ, Đồng Văn, Mèo Vạc. Tuyến đường này cũng là một phần quan trọng trong hành trình khám phá “Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn”.
Bên cạnh đó, tỉnh lộ 176 cũng đóng vai trò quan trọng, kết nối Yên Minh với huyện Bắc Mê ở phía nam. Đây là tuyến giao thông liên huyện giúp tăng cường kết nối vùng sâu, vùng xa với trung tâm tỉnh lỵ Hà Giang.
Tuy nhiên, do đặc điểm địa hình núi đá vôi, độ dốc lớn, nhiều đèo dốc quanh co, việc đi lại vẫn còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt vào mùa mưa. Hiện nay, tỉnh và huyện đang tiếp tục đầu tư nâng cấp mặt đường và hệ thống hạ tầng nhằm cải thiện khả năng lưu thông và thúc đẩy phát triển du lịch – kinh tế tại địa phương.
Kinh tế
- Nông – lâm – thủy sản: Canh tác lúa nước, ngô trên ruộng bậc thang; trồng cây thuốc, rau – quả cao nguyên; chăn nuôi gia súc nhỏ.
- Tiểu thủ công nghiệp – làng nghề: Dệt thổ cẩm, đan lát, chế biến nông sản truyền thống.
- Thương mại – dịch vụ: Nổi bật tại thị trấn Yên Minh – sôi động với giao thông qua lại, các chợ phiên dân tộc.
- Du lịch sinh thái: Khai thác cảnh sắc thiên nhiên, ruộng bậc thang, lễ hội và văn hóa dân tộc thiểu số; homestay đang được phát triển.
Khu công nghiệp/ Làng nghề truyền thống
Huyện có làng nghề truyền thống phát triển dần:
- Dệt thổ cẩm dân tộc Mông – Dao,
- Đan lát, chế biến sản phẩm địa phương,
- Homestay bản địa tại các xã như Na Khê, Du Già, Sủng Cháng.
Di tích – Lễ hội
Di tích – Danh thắng tiêu biểu huyện Yên Minh:
- Khu căn cứ Cách mạng xã Đường Thượng
- Cổng thành Lao Và Chải
- Ruộng bậc thang Sa Lỳ (Ngam La)
- Rừng nguyên sinh Du Già, núi Ba Tiên
- Hang Nà Luông (Mậu Long), hang Nàng Leèng (Bục Bản), hang Du Già
- Huyện nằm trong Công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn, nổi bật với nhiều giá trị địa chất – địa mạo đặc sắc
Nghệ thuật dân gian – Lễ hội truyền thống:
- Dân ca tiêu biểu: hát Cọi (Tày), hát Phươn (Nùng, Giấy), hát giao duyên (Mông, Dao)
- Lễ hội lớn: Gầu Tào (Mông), Lồng Tông (Tày – Nùng), Gọi Trăng (Tày), Cấp sắc (Dao) cùng các lễ cưới – thượng thọ mang bản sắc vùng cao
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Thu nhập bình quân đầu người tăng ít nhất 1,5 lần so với hiện tại;
- Tỷ trọng lao động dịch vụ – công nghiệp đạt trên 50%;
- ≥60% xã đạt chuẩn nông thôn mới cơ bản;
- Thị trấn Yên Minh đạt đô thị loại IV;
- Lượng khách du lịch đạt từ 100.000–150.000 lượt/năm.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Yên Minh
Tầm nhìn đến năm 2050
- Đô thị sinh thái – xanh – số hóa: Thị trấn Yên Minh trở thành đô thị nhỏ xanh, kết nối số thông minh;
- Kinh tế đa ngành – bền vững: kết hợp nông nghiệp sạch, thủ công mỹ nghệ, du lịch văn hóa, giao thương dọc QL4C;
- Bảo tồn thiên nhiên & di sản: giữ gìn ruộng bậc thang, bản sắc dân tộc, lễ hội bản địa;
- Thích nghi biến đổi khí hậu: quản lý nước, kiểm soát sạt lở;
- Con người & cộng đồng phát triển: giáo dục – y tế tiếp cận, dân trí nâng cao, văn hoá bản địa lưu truyền và áp dụng vào phát triển.
