Tổng quan về huyện Yên Khánh
Huyện Yên Khánh nằm ở phía đông nam tỉnh Ninh Bình, cách trung tâm TP Hoa Lư khoảng 14 km và cách Hà Nội khoảng 107 km. Với diện tích 142,6 km² và dân số năm 2021 là 150.167 người, mật độ dân số đạt 1.053 người/km². Huyện bao gồm dân tộc Kinh, Mường, mật độ khá cao, chủ yếu là dân cư thuần nông nghiệp.
Yên Khánh nằm trong vùng đồng bằng sông Hồng, địa hình bằng phẳng với hệ thống sông ngòi phân bố đồng đều. Sông Đáy chảy qua 11 xã phía đông bắc (dài 37,3 km), sông Vạc chảy qua 7 xã phía tây (14,6 km), góp phần thuận lợi cho thủy lợi – giao thông.
- Phía đông giáp huyện Nghĩa Hưng (Nam Định),
- Phía bắc giáp Ý Yên (Nam Định) qua sông Đáy,
- Phía tây giáp TP Hoa Lư và huyện Yên Mô
- Phía nam giáp huyện Kim Sơn
Đơn vị hành chính
Huyện Yên Khánh có 18 đơn vị hành chính, gồm:
- Thị trấn Yên Ninh (huyện lỵ)
- 17 xã: Khánh An, Khánh Công, Khánh Cư, Khánh Cường, Khánh Hải, Khánh Hòa, Khánh Hội, Khánh Hồng, Khánh Lợi, Khánh Mậu, Khánh Nhạc, Khánh Phú, Khánh Thành, Khánh Thiện, Khánh Thủy, Khánh Trung, Khánh Vân.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông bộ: Thị trấn Yên Ninh nằm trên Quốc lộ 10, kết nối TP Ninh Bình với Phát Diệm; cao tốc Ninh Bình – Hải Phòng – Quảng Ninh đi qua nhiều xã, đặc biệt các xã ven sông như Khánh An, Khánh Thành thân thuộc tuyến đường cao tốc.
- Giao thông thủy nội địa: Sông Đáy và sông Vạc là tuyến vận tải quan trọng, có cảng Đò 10 tại Khánh Thành phục vụ hàng hóa nông nghiệp, vật liệu xây dựng và đóng tàu nhỏ.
- Đặc điểm địa hình – khí hậu: Đồng bằng thấp, dòng sông phân bố đều; khí hậu nhiệt đới gió mùa, mùa hè nóng ẩm, mùa đông có sương muối nhưng không nghiêm trọng
Kinh tế
Nền kinh tế huyện chủ lực là nông nghiệp trên nền phù sa sông Đáy. Đến năm 2007, các xã Khánh Phú và Khánh An bắt đầu phát triển công nghiệp nhẹ và các khu công nghiệp nhỏ.
- Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp: Gồm đóng tàu, vật liệu xây dựng, chế biến nông sản, cơ khí – phục vụ kinh tế địa phương.
- Thương mại – dịch vụ: Tập trung ở thị trấn Yên Ninh, các xã giáp quốc lộ và cạnh các khu công nghiệp. Lao động còn đi làm xa ngoài tỉnh.
- Nguồn nhân lực: Dồi dào nhưng phần lớn vẫn tập trung vào nông nghiệp; chất lượng lao động đang dần được cải thiện.
Khu công nghiệp/ Làng nghề truyền thống
- Khu công nghiệp Khánh Phú: Rộng 334 ha tại xã Khánh Phú/Ninh Phúc, chuyên sản xuất phân bón, đóng/sửa tàu thuyền, vật liệu xây dựng, có cảng kết nối.
- Khu công nghiệp Khánh Cư: Diện tích 170 ha, chuyên về cơ khí, đóng tàu, vật liệu xây dựng.
- Làng nghề truyền thống: Làng chợ, đóng thuyền tại Khánh Hải (Đền Triệu Việt Vương), nông nghiệp thủy sản, tạo điều kiện phát triển thủ công nghiệp, kết hợp du lịch nông thôn.
Di tích – Lễ hội
- Di tích lịch sử – văn hóa: Đền Triệu Việt Vương (Khánh Hải) – quê hương Trạng Bồng Vũ Duy Than, danh thắng đình đền và đình làng trải khắp xã.
- Cảng Đò 10 (Khánh Thành): Tuyến vận tải thủy lịch sử và hiện đại.
- Lễ hội truyền thống: Đình, đền xã Khánh Phú – Khánh An, lễ hội cầu mùa, tín ngưỡng liên quan đến sông Đáy và sông Vạc.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Tăng thu nhập bình quân đầu người gấp 1,5 – 2 lần.
- Đa dạng hóa lao động, chuyển trên 50 % vào công nghiệp – dịch vụ.
- 70 % xã đạt chuẩn NTM nâng cao;
- Thị trấn Yên Ninh trở thành đô thị loại IV;
- Khách du lịch đạt khoảng 200.000 lượt/năm;
- Hơn 200 doanh nghiệp hoạt động trong các khu/cụm công nghiệp.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Yên Khánh
Tầm nhìn đến năm 2050
- Yên Khánh là đô thị xanh – thông minh: Yên Ninh trở thành đô thị vệ tinh hiện đại, hạ tầng số kết nối vùng.
- Vùng công nghiệp – nông nghiệp hiện đại: Các khu CN vận hành xanh; nông nghiệp công nghệ cao.
- Du lịch văn hóa – sinh thái phát triển: Kết hợp sông Đáy, đền đình, nghề truyền thống.
- Ứng phó biến đổi khí hậu: Hoàn thiện hệ thống đê – thoát nước; tự chủ về nguồn nước sạch.
- Phát triển nguồn nhân lực chất lượng: Nâng cao dân trí, tiếp cận y tế – giáo dục chuẩn chất lượng cao.
