Tổng quan về huyện Ý Yên
Huyện Ý Yên nằm ở phía tây tỉnh Nam Định, thuộc vùng đồng bằng sông Hồng,. Trung tâm hành chính huyện là thị trấn Lâm, nằm trên Quốc lộ 38B – huyết mạch kết nối Nam Định với các tỉnh lân cận.
Diện tích khoảng 241 – 240 km² và dân số khoảng 247.700 người (năm 2009), mật độ dân số hơn 1.000 người/km².
Ý Yên có vị trí đặc biệt thuận lợi:
- Phía Đông giáp huyện Vụ Bản (Nam Định);
- Phía Tây giáp TP Hoa Lư và huyện Gia Viễn (tỉnh Ninh Bình);
- Phía Nam tiếp giáp Nghĩa Hưng và Yên Khánh (tỉnh Ninh Bình);
- Phía Bắc giáp Bình Lục và Thanh Liêm (tỉnh Hà Nam)
Huyện nằm trên đồng bằng thấp, với hệ thống sông Đáy, sông Đào, sông Sắt và sông Chanh chảy xuyên qua, làm nên hệ thống giao thông thủy quan trọng và hệ thống tôm lúa đặc trưng vùng châu thổ.
Đơn vị hành chính
Ý Yên gồm 1 thị trấn và 22 xã:
- Thị trấn: Lâm
- Xã: Hồng Quang, Phú Hưng, Tân Minh, Trung Nghĩa, Yên Bình, Yên Chính, Yên Cường, Yên Dương, Yên Đồng, Yên Khang, Yên Khánh, Yên Lộc, Yên Lương, Yên Mỹ, Yên Nhân, Yên Ninh, Yên Phong, Yên Phúc, Yên Thắng, Yên Thọ, Yên Tiến, Yên Trị
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Giao thông bộ: Huyện sở hữu các tuyến cao tốc Cầu Giẽ – Ninh Bình, Cao Bồ – Mai Sơn, quốc lộ 10, 38B, 37B, 37C; hệ thống đường tỉnh 484, 485, 486… tạo mạng tuyến kết nối đa hướng.
Giao thông thủy: Sông Đáy, Đào, Sắt, Chanh và phà Đống Cao nối từ Ý Yên qua Nghĩa Hưng tạo trục vận tải sông quan trọng. Cầu Non Nước trên QL10 cũng nằm giữa huyện Ý Yên và Ninh Bình, nâng cao năng lực kết nối đường bộ.
Kinh tế
Ý Yên là huyện kinh tế nông nghiệp – thủ công đa ngành:
- Nông nghiệp: trồng lúa, rau màu và chăn nuôi gia súc, gia cầm.
- Công nghiệp nhẹ/chế biến: phát triển ở thị trấn Lâm với các cơ sở chế biến nông sản, cơ khí nhỏ.
- Thương mại – dịch vụ: tập trung chủ yếu ở thị trấn Lâm và các trục quốc lộ lớn, hỗ trợ giao thương và tiêu thụ nông sản.
Dù Wikipedia tiếng Anh chưa đề cập chi tiết kinh tế, nhưng các tuyến giao thông và vị trí địa lý giúp kinh tế địa phương có nền tảng mạnh.
Làng nghề truyền thống
Huyện Ý Yên được biết đến là “vựa làng nghề” của tỉnh Nam Định, nổi bật với nhiều ngành nghề truyền thống đặc sắc:
- Đúc đồng Vạn Điểm, cơ khí đúc trống Tống Xá
- Mộc chạm khắc tại các làng Tân Ninh, Ninh Xá, La Xuyên, Lũ Phong, Trịnh Xá
- Sơn mài Cát Đằng
- Mây tre đan, xây dựng Yên Thắng
- Nón lá Mạc Sơn, Nhuộng
- Sản xuất vật liệu xây dựng Yên Phong
- Chế biến thực phẩm Thiện Mỹ
- Rượu Quang Trung (Phú Hưng)
- Thêu ren Trung Nghĩa
- May mặc Vĩnh Trị
Làng nghề mây tre đan Yên Thắng
Di tích – Lễ hội
Ý Yên lưu giữ nhiều di tích văn hóa – lịch sử gắn với truyền thống lâu đời:
- Đền Vua Đinh (Yên Thắng) – nơi thờ vua Đinh Tiên Hoàng;
- Nhà thờ Vĩnh Trị ở thị trấn Lâm;
- Cây gạo cổ thụ hơn 200 năm tại Đống Cao, xã Yên Lộc;
- Đình, đền, đình làng ở La Xuyên, Yên Trung, Yên Dương (ví dụ đình Vũ Xuyên, Dương, chùa Đống Trúc).
Lễ hội đình Tràn (Trần Xá), đền thờ Nguyễn Minh Không, lễ hội phường đình theo truyền thống địa phương; cộng với dấu ấn cách mạng và sự phong phú tín ngưỡng dân gian.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Phát triển kinh tế đa ngành: tăng tỷ trọng công nghiệp nhẹ, dịch vụ, du lịch làng nghề;
- Cơ sở hạ tầng: hoàn thiện đường giao thông, cầu phà, hệ thống đê, thủy lợi;
- Hỗ trợ làng nghề theo hướng hiện đại, gắn với du lịch;
- Phát triển đô thị ở thị trấn Lâm đạt tiêu chí đô thị loại IV;
- Bảo tồn di tích, phát triển văn hóa bản địa, phát huy truyền thống lịch sử và lễ hội.
>>>Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Ý Yên
Tầm nhìn đến năm 2050
- Đô thị thông minh sinh thái: Thị trấn Lâm trở thành đô thị xanh – hiện đại, cảng thủy nội địa phát triển.
- Làng nghề công nghệ cao: ứng dụng kỹ thuật số để sản xuất, thiết kế, tiếp cận thị trường quốc tế.
- Du lịch văn hóa & trải nghiệm cộng đồng: khách đến tìm hiểu nghề, trải nghiệm vùng đất Nam Định đậm đà văn hóa lễ hội.
- Phát triển bền vững – sinh thái: hệ thống đê kiên cố, quản lý nước và biến đổi khí hậu.
- Con người – văn hóa: tiếp tục phát huy truyền thống hiếu học, cộng đồng gắn bó, dân trí cao.
