Tổng quan về huyện Xuân Trường
Huyện Xuân Trường nằm ở phía Bắc tỉnh Nam Định, thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, cách TP Nam Định khoảng 35 km về phía Bắc và cách Hà Nội khoảng 125 km
Huyện có diện tích tự nhiên 112,8 km² và dân số khoảng 190.000 người (năm 2016). Trung tâm hành chính là thị trấn Xuân Trường, với vị thế là trung tâm chính trị – kinh tế – văn hóa của huyện.
Huyện có vị trí địa lý thuận lợi và được bao bởi các địa phương:
- Đông giáp huyện Giao Thủy
- Tây giáp huyện Trực Ninh (qua sông Ninh Cơ)
- Nam giáp huyện Hải Hậu
- Bắc giáp tỉnh Thái Bình (qua sông Hồng) và huyện Kiến Xương
Địa hình khu vực hầu hết là đồng bằng thấp, một số nơi nằm dưới mực nước biển, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi lũ và triều cường, đây là lý do hệ thống đê sông, đê biển đặc biệt quan trọng.
Đơn vị hành chính
Huyện Xuân Trường gồm:
- 1 thị trấn: Thị trấn Xuân Trường
- 13 xã: Thọ Nghiệp, Trà Lũ, Xuân Châu, Xuân Giang, Xuân Hồng, Xuân Ngọc, Xuân Ninh, Xuân Phú, Xuân Phúc, Xuân Tân, Xuân Thành, Xuân Thượng, Xuân Vinh
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông bộ: Quốc lộ 21B, đường tỉnh 489 chạy qua thị trấn Xuân Trường, kết nối huyện với các vùng lân cận.
- Giao thông thủy: Huyện được bao quanh bởi sông Hồng (phía Bắc), sông Ninh Cơ (Tây) và sông Sò (Đông Nam), thuận lợi cho giao lưu hàng hóa và nông sản.
- Đê sông, kênh mương: Hệ thống đê và kênh mương được xây dựng kiên cố để phòng chống lũ, ngập úng và xâm nhập mặn.
Kinh tế
- Nông nghiệp: Xuân Trường là vùng trồng lúa trọng điểm, nổi bật với giống gạo “gạo tám Xuân Đài” trồng trên diện tích khoảng 1.000 ha.
- Nuôi trồng thủy sản: Mô hình truyền thống vẫn được duy trì và phát triển tại các xã ven các sông lớn, thích hợp nuôi cá nước ngọt và thủy sản nước lợ.
- Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp: Nhiều cơ sở nhỏ sản xuất cơ khí, mộc mỹ nghệ và chế biến nông sản.
- Thương mại – dịch vụ: Hoạt động sôi nổi tại thị trấn và các xã gần trung tâm huyện, bao gồm buôn bán, vận tải, ngân hàng, bưu chính
Làng nghề công nghiệp
Làng nghề tiêu biểu bao gồm:
- Cơ khí Xuân Tiến
- Trồng dâu ươm tơ Xuân Hồng
- Thêu ren Xuân Phương
- Làm rượu Kiên Lao
- Bánh đa nem Xuân Kiên
- Gạo tám Xuân Đài
Di tích – Lễ hội
Xuân Trường là quê hương của nhiều di tích lịch sử, văn hóa và lễ hội:
- Nhà tưởng niệm Trường Chinh nằm tại thị trấn Xuân Trường.
- Chùa, đền tiêu biểu: Chùa Hành Thiện tại Xuân Hồng, nhà thờ Bùi Chu tại Xuân Ngọc, đền Kiên Lao tại Xuân Kiên, chùa/trường phái khác như chùa Trung Đông, chùa Nghĩa Xá.
- Lễ hội truyền thống: Lễ hội chùa Keo Hành Thiện, hội đền Phú Nhai (Xuân Phương), lễ hội khám phá văn hóa tại các làng nghề và công đồng giáo dân, đặc biệt là mừng lễ lớn tại nhà thờ Bùi Chu
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Cơ cấu kinh tế: Tăng tỷ trọng công nghiệp – dịch vụ lên trên 40%, nông nghiệp còn khoảng 40–50%.
- Thu nhập: Đạt thu nhập bình quân đầu người trên 50 triệu đồng/năm.
- Đô thị: Thị trấn Xuân Trường đạt tiêu chuẩn đô thị loại IV.
- Giáo dục & y tế: 100% xã đạt chuẩn quốc gia về giáo dục, giảm tỷ lệ hộ nghèo, nâng cao khả năng tiếp cận y tế cơ bản.
- Môi trường – di tích: 100% di tích được bảo vệ, hệ sinh thái ven sông được bảo tồn bền vững.
Tầm nhìn đến năm 2050
- Đô thị thông minh – sinh thái: Xuân Trường trở thành đô thị nhỏ, xanh – sạch – đẹp với cơ sở hạ tầng hiện đại, số hóa quản lý đô thị và kết nối vùng.
- Công nghiệp sạch – làng nghề sáng tạo: Các làng nghề truyền thống được nâng cấp thành cụm công nghiệp nhỏ, áp dụng công nghệ cao, tạo chuỗi giá trị sự kiện và xuất khẩu.
- Du lịch văn hóa – tâm linh & sinh thái: Phát triển du lịch đa dạng: du lịch giáo dục – lịch sử (Nhà tưởng niệm Trường Chinh), du lịch lễ hội – cộng đồng và trải nghiệm nông thôn.
- Ứng phó biến đổi khí hậu: Hệ thống đê sông – kênh mương được nâng cấp, hệ sinh thái ven sông được phục hồi và phát triển bền vững.
- Phát triển con người – văn hóa: Duy trì truyền thống hiếu học, đa dạng cộng đồng tín ngưỡng và giáo dục kỹ năng chất lượng cao
>>>Xem thêm: Bản đồ quy hoạch Nam Định
