Tổng quan về huyện Vũ Quang trước sáp nhập
Huyện Vũ Quang nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Hà Tĩnh, thuộc vùng Bắc Trung Bộ, có vị trí chiến lược quan trọng cả về kinh tế, quốc phòng và an ninh biên giới. Địa hình nơi đây chủ yếu là đồi núi, rừng đầu nguồn cùng dãy Trường Sơn hùng vĩ, xen lẫn những thung lũng hẹp, tạo nên cảnh quan vừa hiểm trở vừa giàu tiềm năng phát triển nông – lâm nghiệp và du lịch sinh thái.
Tổng diện tích tự nhiên của huyện đạt 622,84 km², được xếp vào nhóm những huyện miền núi có quy mô lớn nhất tỉnh Hà Tĩnh. Theo số liệu năm 2019, dân số Vũ Quang khoảng 28.544 người, mật độ trung bình chỉ 46 người/km², thấp hơn nhiều so với mức bình quân toàn tỉnh.
Ranh giới hành chính của huyện được xác định như sau:
- Phía Đông giáp huyện Đức Thọ
- Phía Nam giáp huyện Hương Khê
- Phía Bắc giáp huyện Hương Sơn
- Phía Tây giáp nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào
Nhờ vị trí đặc thù này, Vũ Quang được xem là “cửa ngõ phía Tây” của tỉnh Hà Tĩnh, đồng thời đóng vai trò vùng đệm quan trọng trong kết nối kinh tế – văn hóa giữa Hà Tĩnh với nước bạn Lào.
Đơn vị hành chính
Trước khi thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính. Huyện gồm thị trấn Vũ Quang và 9 xã: Ân Phú, Đức Bồng, Đức Giang, Đức Hương, Đức Liên, Đức Lĩnh, Hương Minh, Quang Thọ và Thọ Điền.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Vũ Quang có mạng lưới giao thông từng bước được nâng cấp, gồm các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ và đường liên xã, liên thôn. Quốc lộ 281, tỉnh lộ 552, 553 và các tuyến đường mới mở đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, giao thương hàng hóa. Hệ thống đường nông thôn được bê tông hóa, góp phần thay đổi diện mạo vùng quê. Tuy nhiên, do địa hình chủ yếu là đồi núi, nhiều đoạn đường dốc, hẹp, việc lưu thông vào mùa mưa lũ vẫn còn gặp khó khăn.
Huyện có hệ thống hồ, đập, kênh mương khá phong phú, trong đó nổi bật là hồ Ngàn Trươi – Cẩm Trang, công trình thủy lợi lớn nhất tỉnh, vừa phục vụ tưới tiêu nông nghiệp, vừa cấp nước sinh hoạt và điều hòa môi trường. Điện lưới quốc gia đã phủ khắp hầu hết các xã, thôn bản, đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống nhân dân.
Kinh tế
Cơ cấu kinh tế huyện Vũ Quang mang đặc trưng của một huyện miền núi, trong đó nông – lâm nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng lớn và đóng vai trò chủ đạo. Tuy nhiên, cùng với quá trình đầu tư hạ tầng, khai thác tiềm năng du lịch và thương mại, kinh tế của huyện đang có xu hướng chuyển dịch theo hướng đa dạng, cân bằng hơn giữa nông nghiệp, công nghiệp – xây dựng và dịch vụ.
- Nông nghiệp: Giữ vị trí quan trọng, với cây lúa, ngô, lạc cùng nhiều cây ăn quả có giá trị kinh tế, đặc biệt là cam và bưởi Phúc Trạch. Chăn nuôi bò, lợn, dê, gia cầm phát triển, từng bước hình thành các mô hình sản xuất hàng hóa.
- Lâm nghiệp: Huyện có diện tích rừng lớn, đóng vai trò kinh tế và sinh thái quan trọng. Hoạt động chính gồm khai thác gỗ, tre nứa, dược liệu, kết hợp khoanh nuôi, bảo vệ và trồng rừng mới, góp phần phát triển bền vững.
- Công nghiệp: Quy mô còn nhỏ nhưng ngày càng mở rộng, tập trung vào chế biến nông – lâm sản, sản xuất vật liệu xây dựng và may mặc. Hệ thống hạ tầng như hồ Ngàn Trươi tạo điều kiện thu hút đầu tư.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Phát triển kinh tế theo hướng đa ngành, bền vững, trong đó nông – lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao vẫn giữ vai trò nền tảng; đẩy mạnh công nghiệp chế biến và dịch vụ – du lịch sinh thái.
- Hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng: giao thông, thủy lợi, điện – nước, viễn thông; cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.
- Hình thành một số sản phẩm nông nghiệp chủ lực, có thương hiệu (như cam Vũ Quang, bưởi Phúc Trạch, chăn nuôi hàng hóa).
Tầm nhìn đến năm 2050
- Xây dựng Vũ Quang trở thành huyện miền núi phát triển toàn diện, là trung tâm nông – lâm nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến và du lịch sinh thái của khu vực phía Tây Hà Tĩnh.
- Hình thành hệ sinh thái kinh tế xanh, tuần hoàn và bền vững, gắn với bảo vệ rừng, đa dạng sinh học và cảnh quan thiên nhiên Trường Sơn.
- Cơ sở hạ tầng hiện đại, đồng bộ; chất lượng dịch vụ giáo dục, y tế, văn hóa – xã hội đạt mức cao, đáp ứng nhu cầu hội nhập.
