Tổng quan về huyện Vụ Bản
Huyện Vụ Bản nằm ở phía tây bắc tỉnh Nam Định, thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, trung tâm là thị trấn Gôi, cách TP Nam Định khoảng 13 km và Hà Nội khoảng 77 km.
Diện tích: 152,81 km².
Dân số (năm 2019): 130.862 người, mật độ 856 người/km²
Vụ Bản nằm cách TP Nam Định về phía đông nam, có vị trí chiến lược:
- Phía Bắc giáp thành phố Nam Định và huyện Bình Lục (Hà Nam)
- Phía Đông giáp TP Nam Định và huyện Nam Trực
- Phía Tây & Tây Nam giáp huyện Ý Yên
- Phía Nam giáp huyện Nghĩa Hưng
Địa hình huyện tương đối bằng phẳng, ngập phù sa, có các sông Đào – Sắt – Châu chảy qua, thuận lợi cho nông nghiệp và giao thông thủy bộ. Núi Gôi và trạm Trình Xuyên là hai tuyến đường sắt Bắc–Nam chạy qua huyện.
Đơn vị hành chính
Huyện Vụ Bản gồm:
- Thị trấn: Gôi (huyện lỵ)
- 13 xã: Cộng Hòa, Đại An, Đại Thắng, Hiển Khánh, Hợp Hưng, Kim Thái, Liên Minh, Minh Tân, Quang Trung, Tam Thanh, Thành Lợi, Trung Thành, Vĩnh Hào.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông đường bộ: QL10, QL38B, đường sắt Bắc–Nam có các ga Núi Gôi và Trình Xuyên chạy qua; hệ thống đê và kênh mương giúp kiểm soát lũ, xâm nhập mặn .
- Đặc điểm nổi bật: Truyền thống hiếu học lâu đời, có nhiều danh nhân lịch sử – văn hóa như Trạng nguyên Lương Thế Vinh. Địa hình đan xen giữa vùng núi đất và đồng bằng phù sa; có sông rạch và tài nguyên thủy sản phong phú.
Kinh tế
- Nông nghiệp: chủ yếu trồng lúa, cây màu; áp dụng tái cơ cấu ngành hàng và dồn điền đổi thửa.
- Công nghiệp & xây dựng: phát triển làng nghề đan mây tre, mộc, dệt thủ công và sơ chế thực phẩm.
- Dịch vụ – thương mại: phát triển tại thị trấn Gôi và các trục giao thông trọng điểm.
Kinh tế huyện tận dụng triệt để lợi thế vị trí trung tâm và hạ tầng giao thông đa dạng.
Làng nghề truyền thống
Các làng nghề thủ công và nghề phụ đặc trưng trong huyện:
- Cơ khí, rèn Giáp Nhất (Quang Trung)
- Đan cót nan Vĩnh Lại (Vĩnh Hào)
- Dệt vải, sợi gạc Quả Linh (Thành Lợi)
- Ghép tre nứa Ngõ Trang (Liên Minh)
- Làm gối mây Tiên Hào (Vĩnh Hào)
- Thêu ren Minh Tân
- Tre nứa ghép Đại Lại (Vĩnh Hào)
- Sơn mài Hổ Sơn (Liên Minh)
Di tích – Lễ hội
Cụm di tích Phủ Giầy nằm trên địa bàn xã Kim Thái, là quần thể tín ngưỡng đặc biệt thờ Mẫu Liễu Hạnh – một trong Tứ bất tử và là vị thần đứng đầu tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ Phủ của người Việt. Quần thể này gồm nhiều công trình có giá trị lịch sử, kiến trúc: Phủ Thiên Hương được xây dựng từ thời Lê Cảnh Trị; Phủ Vân Cát rộng gần 1 hecta với 7 tòa, 30 gian lớn nhỏ; Lăng Bà Chúa Liễu làm bằng đá xanh, diện tích 625m², trang trí 60 búp sen hồng tinh xảo.
Huyện còn nổi tiếng với nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc như: hội Phủ Dầy diễn ra từ mùng 1 đến mùng 10 tháng 3 âm lịch (chính hội vào tối mùng 5), chợ Viềng họp vào đêm mùng 7 và ngày mùng 8 Tết Âm lịch, thu hút đông đảo du khách và tín đồ thập phương.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Tăng GDP bình quân đầu người gấp 1,5–2 lần mức hiện tại.
- Tỷ trọng công nghiệp – dịch vụ đạt 50–60%.
- 100% xã đạt chuẩn NTM, thị trấn Gôi type IV.
- Phát triển ít nhất 3 nghề truyền thống thành thương hiệu địa phương, thu hút 30% lao động vào dịch vụ.
- Nâng cao chất lượng giáo dục, giảm nghèo khu vực nông thôn dưới 2%.
>>>Xem thêm: Bản đồ quy hoạch Vụ Bản
Tầm nhìn đến năm 2050
- Đô thị Gôi phát triển thành đô thị xanh – thông minh, trung tâm vệ tinh phục vụ tỉnh.
- Kinh tế đa ngành: Công nghiệp sạch, chế biến nông – thủy sản, du lịch văn hóa – sinh thái.
- Du lịch cộng đồng: Du lịch văn hóa danh nhân, lễ hội truyền thống, trải nghiệm làng nghề.
- Quản lý biến đổi khí hậu: Hoàn thiện hệ thống đê – kênh, hạ tầng thích ứng bão lũ.
- Phát triển con người: Dân trí – nhân lực chất lượng cao, tiếp nối truyền thống hiếu học.
