Tổng quan về huyện Trùng Khánh trước sáp nhập
Huyện Trùng Khánh nằm ở vùng Đông Bắc của tỉnh Cao Bằng, là địa phương nổi tiếng trong và ngoài nước nhờ sở hữu những danh lam thắng cảnh đặc sắc bậc nhất Việt Nam. Với diện tích 688,01 km² và dân số khoảng 70.424 người, Trùng Khánh là một trong những huyện có quy mô dân số lớn của tỉnh.
Địa hình huyện chủ yếu là núi đá vôi trùng điệp, nhiều thung lũng và sông suối đan xen. Nổi bật nhất là hệ thống sông Quây Sơn xanh ngắt chảy dọc biên giới Việt – Trung, tạo nên những cánh đồng phì nhiêu và cảnh quan hùng vĩ. Khí hậu cận nhiệt đới núi cao, mùa đông lạnh, mùa hè mát mẻ, rất thuận lợi cho sản xuất nông – lâm nghiệp và phát triển du lịch sinh thái.
Ranh giới hành chính của huyện Trùng Khánh trước sáp nhập như sau:
- Phía Đông giáp Trung Quốc
- Phía Tây giáp huyện Hà Quảng và huyện Hòa An
- Phía Nam giáp huyện Quảng Hòa
- Phía Bắc giáp Trung Quốc
Nhờ vị trí đặc biệt giáp biên giới và tiềm năng cảnh quan, Trùng Khánh có lợi thế lớn để phát triển kinh tế biên mậu và du lịch.
Đơn vị hành chính
Huyện Trùng Khánh được tổ chức thành 21 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 2 thị trấn trung tâm và 19 xã, cụ thể: Thị trấn Trùng Khánh, Thị trấn Trà Lĩnh, Xã Cao Chương, Xã Cao Thăng, Xã Chí Viễn, Xã Đàm Thủy, Xã Đình Phong, Xã Đoài Dương, Xã Đức Hồng, Xã Khâm Thành, Xã Lăng Hiếu, Xã Ngọc Côn, Xã Ngọc Khê, Xã Phong Châu, Xã Phong Nặm, Xã Quang Hán, Xã Quang Trung, Xã Quang Vinh, Xã Tri Phương, Xã Trung Phúc, Xã Xuân Nội.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Trùng Khánh có nhiều lợi thế về hạ tầng giao thông nhờ vị trí gần biên giới và các tuyến đường liên huyện, liên xã được đầu tư cải tạo. Nhiều tuyến đường huyết mạch nối thị trấn Trùng Khánh, Trà Lĩnh với thành phố Cao Bằng và các xã biên giới được nhựa hóa, bê tông hóa, thuận tiện cho giao thương hàng hóa và phục vụ khách du lịch.
Hệ thống điện lưới quốc gia phủ rộng 100% các xã, tỷ lệ hộ dân sử dụng điện ổn định cao. Viễn thông, truyền hình và Internet được triển khai đồng bộ, đáp ứng nhu cầu kết nối của các hộ gia đình, doanh nghiệp và điểm lưu trú du lịch.
Huyện đã xây dựng và nâng cấp nhiều công trình trường học, trạm y tế xã, nhà văn hóa cộng đồng. Các chợ trung tâm và chợ phiên tại Trùng Khánh, Trà Lĩnh cùng hệ thống cửa khẩu nhỏ lẻ là đầu mối tiêu thụ nông sản, hàng tiêu dùng và hàng hóa xuất nhập khẩu.Với tiềm năng du lịch lớn, hạ tầng dịch vụ, nhà hàng, khách sạn, homestay đã hình thành tại các điểm du lịch chính như thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, chùa Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc.
Kinh tế
Nền kinh tế của huyện Trùng Khánh trước sáp nhập phát triển dựa trên nông nghiệp, thương mại biên giới và du lịch dịch vụ. Các xã ven sông Quây Sơn và những cánh đồng bằng phẳng như Phong Nặm, Ngọc Khê, Ngọc Côn có điều kiện thuận lợi để canh tác lúa nước, ngô, thuốc lá, đỗ tương và các loại rau màu. Nhiều hộ dân phát triển chăn nuôi trâu, bò, lợn địa phương, kết hợp trồng cây ăn quả và sản xuất nông sản sạch cung cấp cho thị trường nội tỉnh và du khách.
Huyện có nhiều điều kiện thuận lợi để đẩy mạnh thương mại biên mậu nhờ vị trí giáp Trung Quốc, nhiều cửa khẩu nhỏ và đường mòn lối mở. Hoạt động xuất nhập khẩu hàng nông sản, vật liệu xây dựng, hàng tiêu dùng qua các cửa khẩu được duy trì ổn định, góp phần tăng thu ngân sách địa phương.
Đặc biệt, du lịch là thế mạnh nổi bật nhất của huyện Trùng Khánh. Nhờ sở hữu những danh thắng kỳ vĩ và nổi tiếng cả nước, Trùng Khánh thu hút lượng lớn du khách trong nước và quốc tế. Hoạt động dịch vụ lưu trú, nhà hàng, homestay, vận chuyển khách tham quan đã và đang phát triển mạnh, đóng góp tích cực cho cơ cấu kinh tế và tạo việc làm tại chỗ.
Nhờ các chương trình xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ phát triển sản xuất và du lịch, đời sống nhân dân đã có nhiều cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo giảm dần qua từng năm. Tuy nhiên, kinh tế vẫn còn phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp, sản xuất nhỏ lẻ, hạ tầng du lịch chưa đồng bộ và thiếu nhân lực chất lượng cao.
Làng nghề truyền thống
Một số nghề thủ công như dệt vải, đan lát, làm đồ mây tre vẫn tồn tại ở các hộ gia đình, phục vụ chủ yếu nhu cầu sinh hoạt hoặc làm quà lưu niệm nhỏ lẻ cho khách du lịch. Những sản phẩm này mang đậm nét văn hóa các dân tộc Tày, Nùng nhưng chưa hình thành thành làng nghề có thương hiệu hoặc sản xuất hàng hóa lớn.
Trong quy hoạch phát triển, huyện định hướng từng bước bảo tồn, phát triển các sản phẩm thủ công, gắn với chương trình OCOP và khai thác du lịch trải nghiệm, qua đó nâng cao giá trị kinh tế và gìn giữ bản sắc địa phương.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Huyện Trùng Khánh được biết đến là vùng đất sở hữu nhiều danh thắng đẹp bậc nhất Việt Nam, trong đó nổi bật nhất là:
- Thác Bản Giốc, tọa lạc trên dòng sông Quây Sơn, nằm giữa biên giới Việt – Trung, là thác nước tự nhiên lớn nhất Đông Nam Á, nổi tiếng với vẻ đẹp hùng vĩ, bọt nước trắng xóa và phong cảnh hoang sơ ngoạn mục. Đây là điểm đến thu hút hàng trăm nghìn lượt khách mỗi năm.
- Động Ngườm Ngao, cách thác Bản Giốc không xa, là hang động tự nhiên được kiến tạo hàng triệu năm, với hệ thống nhũ đá nhiều hình thù kỳ ảo.
- Chùa Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc (xã Đàm Thủy), công trình tâm linh quy mô lớn, kết hợp cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, trở thành điểm tham quan và chiêm bái nổi tiếng.
- Núi Thủng Nặm Chá (xã Cao Chương), điểm check-in thu hút du khách nhờ địa hình núi đá vôi độc đáo.
- Các cánh đồng Phong Nặm, Ngọc Khê, Ngọc Côn trải dài hai bên bờ sông Quây Sơn, mùa lúa chín vàng rực rỡ, được mệnh danh là một trong những cảnh đồng đẹp nhất miền Bắc.
Những danh thắng này không chỉ có giá trị về du lịch, mà còn là tài nguyên quý giá để phát triển kinh tế dịch vụ và quảng bá hình ảnh huyện Trùng Khánh với du khách trong nước và quốc tế.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn đến năm 2030, huyện Trùng Khánh định hướng phát triển nông nghiệp hàng hóa gắn với du lịch sinh thái, văn hóa – lịch sử và thương mại biên giới. Huyện tập trung xây dựng vùng sản xuất lúa đặc sản, rau màu an toàn, phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm hàng hóa và các vùng cây ăn quả tập trung.
Đặc biệt, việc bảo tồn, tôn tạo và khai thác du lịch tại thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, chùa Trúc Lâm Bản Giốc, các cánh đồng ven sông Quây Sơn sẽ là trọng điểm. Huyện tiếp tục nâng cấp hạ tầng giao thông, dịch vụ lưu trú, vận tải, đào tạo nhân lực du lịch và xây dựng thương hiệu điểm đến.
Song song đó, thương mại biên giới và xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu được đầu tư hiện đại, đảm bảo nguồn thu ngân sách ổn định và phát triển kinh tế bền vững.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Trùng Khánh
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, huyện Trùng Khánh phấn đấu trở thành trung tâm du lịch sinh thái – văn hóa – tâm linh tầm cỡ khu vực Đông Bắc, gắn với phát triển nông nghiệp sạch, thương mại biên mậu hiện đại.
Huyện hướng tới hoàn thiện đồng bộ hạ tầng giao thông kết nối liên vùng, xây dựng các điểm du lịch chất lượng cao, bảo tồn nguyên vẹn giá trị thiên nhiên, văn hóa. Các sản phẩm OCOP, quà lưu niệm thủ công và dịch vụ du lịch cộng đồng sẽ được phát triển để gia tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững.
Mục tiêu lâu dài là đưa Trùng Khánh trở thành điểm đến đặc sắc, góp phần quan trọng vào phát triển du lịch của tỉnh Cao Bằng và vùng Đông Bắc.
