Tổng quan về huyện Triệu Phong trước sáp nhập
Triệu Phong là một huyện ven biển thuộc tỉnh Quảng Trị. Huyện Triệu Phong nằm về phía Đông Nam của tỉnh và trải ngang như một tấm khăn chùng từ nơi giáp giới với hai huyện Cam Lộ và Đakrông ra đến biển Đông; chiều dài trên đất liền từ Tây sang Đông hơn 30 km, chiều rộng ở vùng đồng bằng từ 10 đến 13 km. Diện tích tự nhiên của huyện là 354,92 km², dân số của huyện tính đến tháng 4/2009 là 108.657 người.
Thị trấn Ái Tử là trung tâm kinh tế - văn hoá xã hội của huyện cách thành phố Đông Hà 7 km về phía Nam và thị xã Quảng Trị 6 km về phía Bắc. Triệu Phong là một huyện chủ yếu gồm đồng bằng ven biển với một ít gò đồi thấp thuộc các xã Triệu Thượng và Triệu Ái ở phía Tây, địa hình phía Đông huyện là cồn cát, đụn cát trắng. Đoạn cuối của sông Thạch Hãn chảy ra cửa biển Cửa Việt nằm trên địa bàn.
Ranh giới hành chính của huyện Triệu Phong trước sáp nhập:
- Phía Bắc giáp huyện Gio Linh với ranh giới tự nhiên là sông Thạch Hãn.
- Phía Nam giáp thị xã Quảng Trị.
- Phía Tây giáp huyện Cam Lộ.
- Phía Tây Bắc giáp thành phố Đông Hà.
- Phía Tây Nam giáp huyện Đakrông.
- Phía Đông Nam giáp huyện Hải Lăng.
- Phía Đông giáp với Biển Đông.
Đơn vị hành chính
Theo nghị quyết sắp xếp năm 2024:
- Xã Triệu Cơ được thành lập trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích 17,65 km² (Triệu Sơn, dân số 4.625 người) và 12,90 km² (Triệu Lăng, dân số 5.555 người), tổng diện tích 30,55 km², dân số 10.180 người.
- Xã Triệu Tân được thành lập từ xã Triệu Vân (10,66 km², dân số 3.694 người) và Triệu An (13,90 km², dân số 8.382 người), tổng diện tích 24,56 km², dân số 12.076 người.
Sau khi sắp xếp, đến ngày 01 /01 /2025, huyện Triệu Phong gồm 1 thị trấn Ái Tử và 15 xã.
- Thị trấn: Ái Tử.
- Xã: Triệu Ái, Triệu Sơn, Triệu Lăng, Triệu Đại, Triệu Độ, Triệu Giang, Triệu Hòa, Triệu Long, Triệu Phước, Triệu Tài, Triệu Vân, Triệu An, Triệu Thuận, Triệu Thượng, Triệu Trạch, Triệu Trung.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Triệu Phong có quốc lộ 1A và đường sắt Bắc - Nam chạy dọc toàn huyện, kết nối thuận lợi với các đô thị lớn như Đông Hà, Quảng Trị. Tuyến quốc lộ 49C ven biển và hệ thống tỉnh lộ nối các xã gắn kết. Huyện có cầu Thành Cổ, cầu sông Thạch Hãn tăng cường kết nối Tây - Đông.
Về hạ tầng giáo dục, huyện có mạng lưới trường học từ cấp mầm non đến trung học phổ thông, nhiều trường đạt chuẩn quốc gia theo kế hoạch phát triển giáo dục của tỉnh.
Kinh tế
Huyện Triệu Phong là một trong những địa phương có nền kinh tế truyền thống dựa vào nông - ngư - nghiệp của tỉnh Quảng Trị. Huyện có thế mạnh rõ rệt về sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là lúa gạo, đồng thời khai thác lợi thế ven biển để phát triển nuôi trồng và khai thác thủy sản. Những năm gần đây, cơ cấu kinh tế của huyện đang từng bước chuyển dịch theo hướng giảm dần tỷ trọng nông nghiệp, tăng dần công nghiệp và dịch vụ.
Triệu Phong được xem là vựa lúa lớn của tỉnh Quảng Trị. Sản lượng lúa hằng năm chiếm tỷ trọng cao trong tổng sản lượng toàn tỉnh. Ngoài lúa người dân trồng cây ngắn ngày, hoa màu (ngô, khoai, sắn, lạc, rau xanh). Một số xã như Triệu Trạch, Triệu Hòa, Triệu Trung có mô hình sản xuất rau an toàn, cung ứng cho thị trường Đông Hà và các huyện lân cận. Chăn nuôi phát triển mạnh, tỷ trọng chiếm khoảng 42,7% giá trị nông nghiệp của huyện, trong đó nổi bật là chăn nuôi bò (zebu hóa đạt 35%), lợn và gia cầm.
Ngoài ra Triệu Phong có 18km đường bờ biển nên có lợi thế lớn cho nghề khai thác và nuôi trồng thuỷ sản. Diện tích nuôi thủy sản khoảng 1.000 ha, trong đó nuôi tôm chiếm 600 - 700 ha. Sản lượng khai thác thủy sản đạt 3.870 tấn/năm. Nghề muối và chế biến hải sản (nước mắm, mắm ruốc) là truyền thống lâu đời của người dân ven biển.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Triển khai theo Quy hoạch tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2021-2030, huyện Triệu Phong được xác định là trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng khu vực Đông Nam tỉnh. Kinh tế lập trọng tâm vào nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp đa ngành, thương mại - dịch vụ và du lịch.
Phân vùng phát triển không gian gồm:
- Vùng trung tâm: Thị trấn Ái Tử cùng các xã lân cận sẽ trở thành trọng điểm đô thị, thương mại - dịch vụ và du lịch dọc quốc lộ 1A và các tuyến kết nối liên vùng.
- Vùng nông nghiệp trung tâm: Tập trung phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch cộng đồng và nông nghiệp trải nghiệm.
- Vùng ven biển: Gắn kết với khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị để phát triển hạ tầng biển, dịch vụ hiện đại đồng thời bảo vệ môi trường sinh thái.
Triệu Phong phấn đấu đến năm 2030 hình thành hai đô thị, thị trấn Ái Tử đạt cấp đô thị loại V hoặc IV; Nam Cửa Việt hình thành đô thị loại V.
Tầm nhìn đến năm 2050
Theo Quyết định phê duyệt Quy hoạch xây dựng vùng huyện Triệu Phong đến 2040, định hướng đến năm 2050, huyện dự kiến đạt dân số khoảng 202.900 người, trong đó 86.100 người sống tại khu đô thị. Triệu Phong sẽ là vùng kinh tế tổng hợp, thúc đẩy phát triển công nghiệp, nông nghiệp, thương mại - dịch vụ, du lịch tương ứng với định hướng của tỉnh là chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang công nghiệp - dịch vụ, gia tăng vai trò trung tâm kinh tế khu vực Bắc Trung Bộ hướng biển.
Gắn kết với quy hoạch tỉnh: Triệu Phong là một mắt xích trong chuỗi phát triển kết cấu hạ tầng theo hành lang kinh tế quốc tế Đông - Tây và khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị, đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững, an sinh xã hội và quốc phòng - an ninh.
