Tổng quan về huyện Tri Tôn trước sáp nhập
Huyện Tri Tôn là một trong những huyện miền núi nổi bật của tỉnh An Giang, nằm ở khu vực phía tây và có vị trí chiến lược khi tiếp giáp với Campuchia ở phía tây bắc. Đây là huyện có diện tích lớn nhất và dân số thưa nhất trong toàn tỉnh, với diện tích tự nhiên 600,2 km² và dân số năm 2019 đạt 117.431 người, mật độ chỉ khoảng 196 người/km².
Địa hình huyện đa dạng với nhiều dãy núi thuộc hệ thống Bảy Núi (Thất Sơn), nổi tiếng như núi Cô Tô, núi Dài, núi Tượng, núi Nước, núi Tà Pạ, cùng các hồ nước và thung lũng tạo cảnh quan đặc sắc. Đây vừa là vùng có tiềm năng lớn về du lịch sinh thái – tâm linh, vừa đóng vai trò quan trọng về quốc phòng – an ninh.
Ranh giới hành chính huyện Tri Tôn:
- Phía đông giáp huyện Châu Thành và huyện Thoại Sơn
- Phía đông bắc và phía bắc giáp thị xã Tịnh Biên
- Phía tây bắc giáp huyện Kiri Vong, tỉnh Takéo (Campuchia)
- Phía tây và tây nam giáp huyện Giang Thành (Kiên Giang)
- Phía nam giáp huyện Hòn Đất (Kiên Giang)
Huyện lỵ là thị trấn Tri Tôn, cách thành phố Long Xuyên khoảng 52 km về phía tây, cách thành phố Châu Đốc 44 km và gần Lâm Viên – Núi Cấm chỉ 7 km. Nhờ hệ thống quốc lộ, tỉnh lộ và cửa khẩu phụ Vĩnh Gia, Tri Tôn có vai trò quan trọng trong giao thương nội tỉnh và quốc tế.
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Tri Tôn gồm 3 thị trấn và 12 xã: Thị trấn Tri Tôn, Thị trấn Ba Chúc, Thị trấn Cô Tô, Xã An Tức, Xã Châu Lăng, Xã Lạc Quới, Xã Lê Trì, Xã Lương An Trà, Xã Lương Phi, Xã Núi Tô, Xã Ô Lâm, Xã Tà Đảnh, Xã Tân Tuyến, Xã Vĩnh Gia, Xã Vĩnh Phước.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Tri Tôn sở hữu hệ thống giao thông khá hoàn chỉnh, kết hợp cả đường bộ và đường thủy, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa, phát triển kinh tế – xã hội và du lịch. Trên địa bàn có nhiều tuyến quốc lộ và tỉnh lộ quan trọng như:
- Quốc lộ N2 dài 31 km, kết nối Tri Tôn với Hòn Đất (Kiên Giang)
- Quốc lộ N1 chạy dọc theo kênh Vĩnh Tế, dài 15 km
- ĐT 941 là trục đường chính nối Long Xuyên – Tri Tôn
- ĐT 943 kết nối Tân Tuyến – Cô Tô – Tịnh Biên
- ĐT 948 xuyên qua vùng Thất Sơn, đến KDL Núi Cấm
- ĐT 955B nối Tri Tôn – Ba Chúc
- ĐT 15 vòng quanh núi Cô Tô và núi Tô
Ngoài ra, nhiều tuyến liên xã, liên huyện được nâng cấp, giúp kết nối nhanh giữa các trung tâm kinh tế – du lịch. Hệ thống thủy lợi như hồ Soài So, hồ Tà Pạ, hồ Soài Chéc vừa phục vụ sản xuất, vừa là điểm du lịch sinh thái.
Đáng chú ý, Tri Tôn còn có cửa khẩu phụ Vĩnh Gia, góp phần quan trọng trong giao thương biên mậu với Campuchia. Hạ tầng viễn thông, điện, cấp thoát nước cũng đang từng bước được cải thiện, đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị và nông thôn.
Kinh tế
Kinh tế huyện Tri Tôn trước sáp nhập mang đậm đặc trưng của một vùng nông – lâm nghiệp xen lẫn tiềm năng du lịch. Nông nghiệp vẫn là ngành kinh tế chủ lực, với các sản phẩm nổi bật như lúa, hoa màu, cây ăn trái, trong đó lúa chất lượng cao được canh tác trên diện tích lớn nhờ hệ thống thủy lợi từ các hồ chứa và kênh mương được đầu tư. Ngoài ra, cây thốt nốt là đặc sản đặc trưng của vùng, được chế biến thành nhiều sản phẩm giá trị như đường thốt nốt, bánh bò thốt nốt.
Chăn nuôi gia súc, gia cầm và thủy sản nước ngọt cũng đóng vai trò quan trọng. Huyện đang phát triển nuôi bò kết hợp trồng cỏ, đặc biệt là bò được chế biến thành các món đặc sản như cháo bò trái chúc, góp phần quảng bá hình ảnh địa phương.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Theo quy hoạch được tỉnh An Giang phê duyệt, đến năm 2030 huyện Tri Tôn tập trung vào phát triển hạ tầng giao thông, nâng cấp đô thị và mở rộng các khu du lịch. Các tuyến tỉnh lộ ĐT 941, ĐT 943, ĐT 948 và ĐT 955B sẽ tiếp tục được mở rộng và nâng cấp nhằm rút ngắn thời gian kết nối với Long Xuyên, Châu Đốc và các tỉnh lân cận.
Về kinh tế, huyện định hướng xây dựng vùng chuyên canh nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng công nghệ tưới tiêu tiết kiệm, giống mới năng suất cao, đồng thời phát triển sản phẩm OCOP từ cây thốt nốt, lúa đặc sản và bò thịt. Công nghiệp chế biến nông sản sẽ được đầu tư mạnh để nâng cao giá trị gia tăng.
Trong lĩnh vực du lịch, Tri Tôn đặt mục tiêu trở thành trung tâm du lịch sinh thái – tâm linh của An Giang, gắn kết với tuyến du lịch vùng Bảy Núi, xây dựng các điểm du lịch cộng đồng tại xã Núi Tô, Lương Phi, Vĩnh Gia. Các di tích như Đồi Tức Dụp, Nhà mồ Ba Chúc, Hồ Tà Pạ sẽ được tôn tạo, kết hợp khai thác cảnh quan thiên nhiên để thu hút khách.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Tri Tôn
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Tri Tôn hướng tới hình thành đô thị miền núi hiện đại, phát triển bền vững, là trung tâm kết nối kinh tế – du lịch của vùng biên giới Tây Nam Bộ. Huyện sẽ phát triển cân bằng giữa kinh tế – môi trường – văn hóa, duy trì bản sắc của cộng đồng người Khmer, người Kinh và người Chăm sinh sống tại đây.
Hạ tầng giao thông sẽ được đồng bộ hóa với hệ thống cao tốc và quốc lộ, rút ngắn thời gian di chuyển đến TP.HCM, Cần Thơ và các cửa khẩu quốc tế. Các cụm công nghiệp xanh sẽ được xây dựng, tập trung vào chế biến nông sản xuất khẩu, sản phẩm hữu cơ và các ngành nghề ít gây ô nhiễm.
Về du lịch, Tri Tôn sẽ trở thành điểm đến quốc tế nhờ khai thác tối đa lợi thế cảnh quan Thất Sơn, phát triển loại hình du lịch nghỉ dưỡng núi, du lịch thể thao mạo hiểm và du lịch văn hóa Khmer. Hệ thống lưu trú cao cấp, khu nghỉ dưỡng sinh thái sẽ được xây dựng để đáp ứng nhu cầu của khách trong và ngoài nước.
