Tổng quan về huyện Trạm Tấu
Huyện Trạm Tấu là một huyện miền núi nằm ở phía Tây Nam tỉnh Yên Bái, có địa hình đồi núi cao, nhiều đèo dốc hiểm trở, với độ cao trung bình từ 500 đến 1.500 mét so với mực nước biển.
- Diện tích tự nhiên: 743,39 km²
- Dân số (2019): 33.962 người
- Mật độ dân số khoảng 46 người/km²
- Phân bố dân cư khoảng 9% sống tại thị trấn, còn lại 91% cư trú ở nông thôn
Vị trí địa lý & tiếp giáp của huyện như sau:
- Phía Đông giáp thị xã Nghĩa Lộ
- Phía Tây giáp huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) và huyện Mường La (Sơn La)
- Phía Nam giáp huyện Bắc Yên và Phù Yên (Sơn La)
- Phía Bắc: giáp huyện Mù Cang Chải
Trạm Tấu mang đặc trưng của khí hậu núi cao, mát mẻ quanh năm, là vùng có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, đồng thời giữ vai trò quan trọng về an ninh – quốc phòng khu vực biên giới phía Tây tỉnh Yên Bái.
Đơn vị hành chính
Huyện Trạm Tấu gồm 12 đơn vị hành chính cấp xã:
- Thị trấn Trạm Tấu (huyện lỵ) có diện tích 3,58 km², dân số 2.926 người (2019), mật độ khoảng 817 người/km².
- 11 xã: Bản Công, Bản Mù, Hát Lừu, Làng Nhì, Pá Hu, Pá Lau, Phình Hồ, Tà Si Láng, Trạm Tấu, Túc Đán, Xà Hồ.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Trạm Tấu là điểm cuối của tuyến tỉnh lộ nối từ thị xã Nghĩa Lộ, cách trung tâm Nghĩa Lộ khoảng 18 km.
Hệ thống giao thông trên địa bàn gồm khoảng 910 km đường bộ, bao gồm quốc lộ, tỉnh lộ và các tuyến đường xã. Tính đến năm 2020, nhiều tuyến đường liên thôn – liên xã đã được kiên cố hóa, góp phần cải thiện đáng kể điều kiện đi lại và kết nối khu vực.
Kinh tế
Kinh tế – xã hội huyện Trạm Tấu được phát triển theo hướng đa dạng và phù hợp với đặc điểm địa hình miền núi
- Nông – lâm nghiệp tập trung vào trồng lúa nước, ngô, chăn nuôi gia súc nhỏ, đồng thời đẩy mạnh việc bảo vệ và khai thác rừng tự nhiên với diện tích lớn
- Tiểu thủ công nghiệp và làng nghề phát triển các ngành nghề như chế biến nông sản, sản xuất thủ công mỹ nghệ và dệt thổ cẩm, phục vụ nhu cầu tiêu dùng và gìn giữ bản sắc văn hóa địa phương
- Dịch vụ – du lịch sinh thái nhiều hộ dân tham gia làm homestay, đẩy mạnh du lịch cộng đồng, tận dụng lợi thế cảnh quan núi rừng hoang sơ và văn hóa dân tộc đặc sắc để thu hút du khách. Đây là lĩnh vực có tiềm năng lớn đối với Trạm Tấu trong chiến lược phát triển bền vững
Điểm tham quan và đặc sản
Trạm Tấu có nhiều danh thắng nổi bật, tiêu biểu là các đỉnh núi cao, thác nước, bản làng vùng cao, phù hợp phát triển du lịch sinh thái và cộng đồng. Tiêu biểu như:
- Tà Chì Nhù (xã Xà Hồ) cao 2.979 m, thiên đường săn mây.
- Thác Háng Tề Chơ (xã Làng Nhì)
- Bản Cu Vai
Bên cạnh đó, địa phương còn nổi bật với các đặc sản gắn liền với nông nghiệp vùng cao và văn hóa ẩm thực dân tộc như:
- Chè Shan Tuyết Phình Hồ: Búp chè cổ thụ, hương thơm, vị chát ngọt.
- Măng ớt làm từ măng lay núi cao, cay nồng đặc trưng.
- Gạo nếp nương rất thơm, dẻo, dùng làm xôi, bánh, rượu.
- Thịt lợn đen được nuôi thả tự nhiên, thịt săn chắc, ngọt.
- Món đặc trưng như xôi ngũ sắc, muồm muỗm rang, cá sỉnh, bánh chưng đen, rau rừng.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Tăng thu nhập bình quân đầu người 1,5–2 lần.
- Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp ≥ 50 %.
- ≥ 70 % xã đạt chuẩn nông thôn mới.
- Thị trấn Trạm Tấu trở thành đô thị loại V.
- Thu hút 100.000–150.000 lượt du khách/năm.
Định hướng phát triển đến năm 2030
- Hoàn thiện giao thông: Nâng cấp đường nội huyện, đường tới Nghĩa Lộ, xây cầu dân sinh.
- Phát triển du lịch sinh thái – bản địa: Đầu tư homestay, các tuyến trekking, quảng bá văn hóa dân tộc.
- Xây dựng nông nghiệp sạch – OCOP: Phát triển sản phẩm gạo bản địa, cây mùa vụ đặc sắc nơi cao nguyên.
- Nâng cấp hạ tầng xã hội: Cải thiện y tế, giáo dục, hành chính trong huyện.
- Bảo vệ rừng & môi trường: Quản lý tốt nguồn nước, phòng hộ đầu nguồn, bảo tồn đa dạng sinh học.
Tầm nhìn đến năm 2050
- Trung tâm du lịch sinh thái & văn hóa Tây Bắc với trekking núi rừng, nghi lễ dân tộc, nghỉ dưỡng bản xứ.
- Kinh tế đa ngành bền vững: Kết hợp nông nghiệp sạch, làng nghề, du lịch cộng đồng, tận dụng lợi thế sinh thái.
- Bảo tồn văn hóa & thiên nhiên: Giữ gìn lễ hội, phong tục, kiến trúc bản địa, biên giới môi trường tự nhiên.
- Ứng phó biến đổi khí hậu: Trồng rừng, duy trì đầu nguồn, xử lý nước thải, quản lý chất thải hiệu quả.
- Phát triển xã hội & đô thị thông minh: Nâng cao hệ thống y tế, giáo dục; dân trí tăng; chính quyền điện tử.
Huyện Trạm Tấu, diện tích 743 km² với hơn 33.900 dân, là vùng cao nhiều tiềm năng về du lịch sinh thái, nông nghiệp bản địa, và văn hóa dân tộc. Trước khi sáp nhập, huyện đã định hướng đến năm 2030 trở thành vùng phát triển toàn diện với kinh tế xanh – bền vững và tầm nhìn đến 2050 về đô thị sinh thái – văn hóa chất lượng cao.
