Tổng quan về huyện Trà Cú trước sáp nhập
Huyện Trà Cú nằm cách thành phố Trà Vinh khoảng 33 km theo tuyến Quốc lộ 53 và Quốc lộ 54. Đây là tuyến giao thông huyết mạch, đồng thời là tuyến vận tải hàng hóa quốc tế quan trọng qua cửa biển Định An, giúp huyện có vai trò kết nối đặc biệt trong vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Với diện tích tự nhiên 312,43 km², huyện có dân số 146.329 người (năm 2019), mật độ dân số đạt 468 người/km². Đặc biệt, Trà Cú là nơi có đông đồng bào Khmer sinh sống nhất tỉnh Trà Vinh, chiếm tới 60% dân số toàn huyện. Đây là nét văn hóa đặc trưng, tạo nên sự đa dạng và bản sắc riêng cho Trà Cú.
Về địa hình, huyện mang đặc điểm rõ nét của đồng bằng ven biển, có nhiều giồng cát hình cánh cung song song bờ biển với cao trình từ 0,4 – 0,8m, một số nơi đạt trên 2m. Địa hình thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp nhưng cũng chịu ảnh hưởng thủy triều Biển Đông và tình trạng xâm nhập mặn vào mùa khô. Hệ thống sông ngòi như sông Hậu, rạch Trà Cú – Vàm Buôn, rạch Tổng Long, kênh 3/2… vừa là nguồn tài nguyên nước dồi dào vừa tạo điều kiện thuận lợi cho giao thông thủy.
Ranh giới hành chính huyện Trà Cú trước sáp nhập
- Phía Đông giáp huyện Cầu Ngang và huyện Duyên Hải
- Phía Tây giáp huyện Cù Lao Dung (Sóc Trăng)
- Phía Nam giáp huyện Duyên Hải
- Phía Bắc giáp huyện Châu Thành và huyện Tiểu Cần
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện Trà Cú được chia thành 2 thị trấn và 15 xã. Đây là cơ cấu hành chính khá ổn định, phản ánh sự phân bố dân cư và các trung tâm kinh tế – văn hóa của huyện:
- Thị trấn: Trà Cú (huyện lỵ), Định An.
- Xã: An Quảng Hữu, Đại An, Định An, Hàm Giang, Hàm Tân, Kim Sơn, Long Hiệp, Lưu Nghiệp Anh, Ngãi Xuyên, Ngọc Biên, Phước Hưng, Tân Hiệp, Tân Sơn, Tập Sơn, Thanh Sơn.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Trà Cú có hệ thống hạ tầng đang trên đà phát triển, trong đó giao thông đường bộ và đường thủy đóng vai trò then chốt. Hai tuyến Quốc lộ 53 và Quốc lộ 54 chạy qua địa bàn không chỉ kết nối huyện với thành phố Trà Vinh mà còn liên thông các huyện khác trong vùng. Bên cạnh đó, đường tỉnh 915 và nhiều tuyến hương lộ, liên xã được đầu tư nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương.
Giao thông đường thủy cũng là một thế mạnh của Trà Cú, với sông Hậu dài trên 20 km chạy qua, cùng nhiều kênh rạch lớn nhỏ như rạch Trà Cú, rạch Tổng Long, rạch Vàm Ray. Các tuyến này vừa phục vụ vận tải hàng hóa vừa hỗ trợ nuôi trồng và khai thác thủy sản. Cửa Định An là một trong 9 cửa sông Mekong thông ra Biển Đông, giúp huyện có lợi thế lớn trong giao thương quốc tế.
Kinh tế
Kinh tế huyện Trà Cú chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Với tổng diện tích đất nông nghiệp trên 31.200 ha, chiếm 84,5% diện tích tự nhiên, nơi đây là vùng trọng điểm sản xuất lúa gạo, mía và nuôi trồng thủy sản của tỉnh Trà Vinh. Trong đó, đất trồng cây hàng năm chiếm hơn 76%, phản ánh rõ vai trò trồng lúa là ngành sản xuất chính.
Ngoài lúa, cây mía cũng được trồng nhiều tại Trà Cú, phục vụ nguyên liệu cho các nhà máy chế biến đường trong và ngoài tỉnh. Nuôi trồng thủy sản có bước phát triển nhanh nhờ điều kiện hệ thống sông ngòi, kênh rạch dày đặc và chịu ảnh hưởng thủy triều, tạo môi trường phù hợp cho nuôi cá, tôm và nhiều loại thủy sản khác. Diện tích đất nuôi trồng thủy sản đạt 2.355 ha, đóng góp đáng kể cho kinh tế huyện.
Về công nghiệp, huyện có lợi thế với mỏ đất sét tại xã Phước Hưng – nguồn nguyên liệu để phát triển sản xuất gạch, tuy chất lượng gạch còn cần cải thiện. Ngoài ra, Trà Cú còn có các cụm công nghiệp Lưu Nghiệp Anh, An Quảng Hữu đang được quy hoạch, hứa hẹn trở thành động lực phát triển công nghiệp chế biến nông sản, giày da và vật liệu xây dựng.
Văn hóa, lễ hội và di tích
Huyện Trà Cú nổi bật với bản sắc văn hóa Khmer Nam Bộ, khi có tới 60% dân số là đồng bào Khmer. Đây là nơi tập trung nhiều chùa Phật giáo Nam Tông Khmer nhất tỉnh, với 44 ngôi chùa mang kiến trúc độc đáo, giàu giá trị văn hóa – lịch sử.
Nổi bật nhất là chùa Nodol (Chùa Cò) ở xã Đại An, với niên đại trên 300 năm, không chỉ là nơi sinh hoạt tôn giáo mà còn là điểm đến du lịch nổi tiếng nhờ cảnh quan thanh tịnh và đàn cò hàng ngàn con trú ngụ. Chùa Vàm Ray cũng gây ấn tượng bởi quy mô lớn nhất Việt Nam trong hệ thống chùa Nam Tông, nổi bật với tượng Phật nhập Niết bàn dài 54m.
Ngoài ra, Trà Cú còn có chùa Ông Bảo của người Hoa, làng nghề dệt chiếu Hàm Giang, cùng nhiều di tích và kiến trúc truyền thống phản ánh sự giao thoa văn hóa Việt – Khmer – Hoa. Những giá trị này không chỉ làm phong phú đời sống tinh thần mà còn là nguồn lực để phát triển du lịch văn hóa tâm linh.
Bất động sản
Trong những năm gần đây, thị trường bất động sản tại Trà Cú ghi nhận sự quan tâm ngày càng lớn của các nhà đầu tư. Giá đất tại huyện còn ở mức hợp lý, dao động từ 3 – 7 triệu đồng/m², thấp hơn nhiều so với các huyện giáp ranh và thành phố Trà Vinh.
Năm 2024, nhiều dự án bất động sản trọng điểm đã và đang được triển khai, trong đó phải kể đến:
- Khu kinh tế Định An: Diện tích hơn 39.000 ha, tập trung công nghiệp nặng, nhẹ và chế biến nông sản, trở thành trung tâm kinh tế lớn của ĐBSCL.
- Cảng cá Định An: Mở rộng lên 120 ha, đầu tư 300 tỷ đồng để nâng cấp, trở thành trung tâm nghề cá của tỉnh.
- Nhà máy điện sinh khối Hàm Tân: Sử dụng bã mía, rơm rạ làm nguyên liệu, hướng đến phát triển năng lượng tái tạo.
Những dự án này không chỉ thúc đẩy kinh tế mà còn tạo cơ hội lớn cho thị trường bất động sản thương mại, công nghiệp và nhà ở tại Trà Cú.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Theo quy hoạch sử dụng đất tỉnh Trà Vinh, đến năm 2030, huyện Trà Cú sẽ tập trung phát triển theo hướng cân bằng giữa nông nghiệp – công nghiệp – dịch vụ. Diện tích đất nông nghiệp sẽ giảm còn khoảng 23.821 ha, nhường chỗ cho đất phi nông nghiệp mở rộng lên gần 7.931 ha.
Các cụm công nghiệp Lưu Nghiệp Anh, An Quảng Hữu sẽ được ưu tiên mở rộng. Cùng với đó, hệ thống giao thông gồm Quốc lộ 53, Quốc lộ 54, đường tỉnh 915 được nâng cấp, tạo điều kiện liên kết vùng. Đặc biệt, đô thị Trà Cú và Định An sẽ được quy hoạch thành trung tâm chính trị – hành chính, kinh tế, văn hóa của huyện.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Trà Cú
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, mục tiêu là xây dựng Trà Cú trở thành đô thị vệ tinh quan trọng của tỉnh Trà Vinh, phát triển mạnh các ngành công nghiệp sạch, dịch vụ thương mại và du lịch văn hóa – sinh thái. Với lợi thế cửa biển Định An, huyện sẽ trở thành trung tâm logistics, cảng biển và thủy sản của khu vực ven biển Nam Bộ.
Ngoài ra, định hướng phát triển lâu dài chú trọng bảo tồn văn hóa Khmer Nam Bộ, biến nơi đây thành điểm đến du lịch đặc sắc, đồng thời gắn liền với phát triển bền vững, bảo vệ môi trường sinh thái và thích ứng biến đổi khí hậu.
