Tổng quan về huyện Thanh Chương trước sáp nhập
Huyện Thanh Chương trước sáp nhập là một địa phương điển hình của vùng miền núi Nghệ An, với diện tích rộng lớn lên đến 1.228,3 km², chiếm một phần quan trọng trong tổng diện tích tỉnh. Dân số năm 2023 đạt khoảng 265.666 người, với mật độ trung bình 206 người/km², phản ánh sự phân bố thưa thớt do địa hình đồi núi chiếm ưu thế.
Ranh giới hành chính của huyện được xác định rõ ràng, tạo nên vị trí chiến lược giáp biên giới quốc tế:
- Phía Bắc giáp huyện Anh Sơn
- Phía Tây giáp Lào với đường biên giới dài khoảng 53 km
- Phía Nam giáp huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh)
- Phía Đông giáp huyện Đô Lương và huyện Nam Đàn
Đơn vị hành chính
Trước khi thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính vào năm 2025, huyện Thanh Chương được tổ chức với một thị trấn trung tâm và các xã trải rộng trên địa bàn miền núi trung du, phản ánh rõ nét sự phân bố dân cư theo đặc điểm địa hình.
Các đơn vị hành chính bao gồm: Thị trấn Dùng và các xã Cát Văn, Đại Đồng, Đồng Văn, Hạnh Lâm, Kim Bảng, Mai Giang, Minh Sơn, Minh Tiến, Ngọc Lâm, Ngọc Sơn, Phong Thịnh, Thanh An, Thanh Đức, Thanh Hà, Thanh Hương, Thanh Lâm, Thanh Liên, Thanh Mỹ, Thanh Ngọc, Thanh Phong, Thanh Quả, Thanh Sơn, Thanh Thịnh, Thanh Thủy, Thanh Tiên, Thanh Tùng, Thanh Xuân, Xuân Dương.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng của huyện Thanh Chương trước sáp nhập tập trung chủ yếu vào giao thông và các tiện ích cơ bản, nhằm hỗ trợ kinh tế nông lâm nghiệp và kết nối biên giới. Với địa hình đồi núi chiếm hơn 70% diện tích, việc phát triển hạ tầng gặp nhiều thách thức như sạt lở và lũ lụt, nhưng những năm qua, huyện đã đầu tư đáng kể để cải thiện. Hệ thống giao thông bộ là yếu tố then chốt, với Đường Hồ Chí Minh kéo dài 53 km qua hướng Tây Bắc - Đông Nam, từ xã Thanh Đức đến Thanh Xuân, đi qua 11 xã, tạo trục chính kết nối nội huyện và các tỉnh lân cận.
Kinh tế
Kinh tế huyện Thanh Chương trước sáp nhập chủ yếu dựa vào nông lâm nghiệp, với đặc trưng của một huyện nghèo miền núi, nơi hơn 80% lao động gắn bó với sản xuất nông thôn. Diện tích đất nông nghiệp chiếm khoảng 70% tổng diện tích, tập trung vào các sản phẩm chủ lực như gạo, ngô, khoai lang, sắn, cam và chè, đóng góp hơn 60% giá trị GDP địa phương. Sông Lam và hệ thống sông nhánh cung cấp nước tưới cho các cánh đồng lúa chất lượng cao ở vùng thấp như Thanh Hà và Ngọc Sơn, với năng suất bình quân 50 tấn/ha/năm. Cây chè phát triển mạnh ở vùng cao như Hạnh Lâm và Thanh Mai, với diện tích trồng vượt 5.000 ha, sản lượng hàng năm khoảng 10.000 tấn, chủ yếu xuất khẩu dưới dạng chè xanh hữu cơ.
Tình hình bất động sản
Thị trường bất động sản tại huyện Thanh Chương trước sáp nhập đang chứng kiến sự sôi động dần dần, nhờ vào các dự án hạ tầng và quy hoạch đô thị hóa. Với vị trí chiến lược giáp biên giới và tiềm năng du lịch sinh thái, khu vực này thu hút nhà đầu tư tập trung vào đất ở và thương mại, đặc biệt tại các xã ven thị trấn như Thanh Đồng và Võ Liệt. Các lô đất chào bán chủ yếu từ chính chủ, đảm bảo pháp lý rõ ràng, với giá trung bình 500-800 triệu đồng/100m² tùy vị trí. Tại xã Thanh Đồng, nổi bật là lô đất 705m² ở khu Thanh Đồng 3, phù hợp xây nhà ở hoặc kinh doanh nhỏ, và hai lô 312m² cùng 440m² ở Thanh Đồng 4, gần đường liên xã, dễ kết nối với Quốc lộ 46.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Giai đoạn đến năm 2030, huyện Thanh Chương tập trung đẩy nhanh đô thị hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, theo Quy hoạch tỉnh Nghệ An, nhằm hình thành các trung tâm phát triển mới dựa trên đầu mối giao thông và kinh tế. Mục tiêu chính là nâng thị trấn Thanh Chương lên đô thị loại IV, với quy mô dân số tăng gấp đôi sau sáp nhập một phần, thông qua dự án Khu đô thị thị trấn Thanh Chương (chấp thuận 24/01/2024, vốn 889 tỷ đồng), bao gồm 315 lô nhà ở và khu thương mại 3 tầng, hoàn thành trong 4 năm để phục vụ 1.200 cư dân.
Đồng thời, xúc tiến đầu tư các khu vực thị trấn Rộ, Thanh Thủy và chợ Chùa theo quy hoạch tỉnh, với vốn từ ngân sách và tư nhân vượt 1.000 tỷ đồng. Hình thành thị tứ mới tại Thanh Giang, Thanh Dương, Thanh Lĩnh, Đại Đồng, Hạnh Lâm, Thanh Mỹ, Thanh Mai và Thanh Phong, làm động lực đô thị hóa nông thôn, gắn với cụm công nghiệp chế biến chè và sắn.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Thanh Chương
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, huyện Thanh Chương hướng đến trở thành vùng kinh tế xanh, đô thị sinh thái loại III, tích hợp vào Quy hoạch tỉnh Nghệ An với mục tiêu GRDP tăng gấp 3 lần hiện tại, dựa trên bảo tồn sinh quyển và công nghệ cao. Theo Quyết định 1059/QĐ-TTg, huyện sẽ phát triển hệ thống đô thị vệ tinh quanh thị trấn Thanh Chương mở rộng, với dân số đạt 300.000 người, tập trung khu công nghiệp biên giới tại Thanh Thủy, diện tích 500 ha, thu hút đầu tư Lào - Việt với kim ngạch 2.000 tỷ đồng/năm. Chuyển đổi số toàn diện, áp dụng nông nghiệp 4.0 cho 80% diện tích trồng chè và cam, hình thành chuỗi giá trị xuất khẩu đạt 10.000 tỷ đồng/năm, thông qua mở rộng đề án hữu cơ 2023-2025 lên quy mô toàn huyện.
