Huyện Tây Sơn, một vùng đất giàu lịch sử và tiềm năng phát triển, từng là trung tâm hành chính quan trọng của tỉnh Bình Định trước khi sáp nhập vào tỉnh Gia Lai vào ngày 1 tháng 7 năm 2025. Nổi tiếng với phong trào Tây Sơn khởi nghĩa và những giá trị văn hóa độc đáo, huyện này sở hữu vị trí chiến lược, kết nối đồng bằng ven biển với Tây Nguyên. Bài viết này cung cấp cái nhìn toàn diện về bản đồ hành chính, bản đồ giao thông, bản đồ vệ tinh, và bản đồ quy hoạch của huyện Tây Sơn trước sáp nhập, giúp độc giả hiểu rõ hơn về vùng đất này.
Tổng quan về huyện Tây Sơn trước sáp nhập
Huyện Tây Sơn, nằm ở phía tây tỉnh Bình Định, là nơi khởi nguồn của phong trào Tây Sơn huyền thoại, gắn liền với tên tuổi của anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ (Quang Trung). Với vị trí địa lý chiến lược, huyện đóng vai trò cầu nối giữa vùng đồng bằng ven biển và cao nguyên Tây Nguyên, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương và phát triển kinh tế. Diện tích tự nhiên của huyện là 692,96 km², chiếm khoảng 8,71% diện tích tỉnh Bình Định, với dân số khoảng 176.600 người (theo thống kê năm 2019), đạt mật độ dân cư khoảng 255 người/km².
Địa hình Tây Sơn đa dạng, bao gồm đồng bằng trù phú trên lưu vực sông Kôn và sông Hà Thanh, cùng các khu vực đồi núi thấp, phù hợp cho nông nghiệp và công nghiệp phụ trợ. Sông Kôn, chảy theo hướng đông nam từ huyện Vĩnh Thạnh đến thị xã An Nhơn, là mạch máu thủy lợi quan trọng, hỗ trợ tưới tiêu và phát triển nông nghiệp.
Ranh giới hành chính
- Phía Đông giáp thị xã An Nhơn và huyện Phù Cát
- Phía Tây giáp huyện Đak Pơ, huyện Kông Chro và thị xã An Khê (Gia Lai)
- Phía Nam giáp huyện Vân Canh
- Phía Bắc giáp huyện Vĩnh Thạnh
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Tây Sơn được tổ chức thành 15 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 1 thị trấn và 14 xã, với thị trấn Phú Phong đóng vai trò là huyện lỵ. Các đơn vị hành chính này được phân bổ hợp lý trên địa bàn, tạo điều kiện cho quản lý và phát triển kinh tế - xã hội. Thị trấn Phú Phong, nằm bên bờ sông Kôn, là trung tâm kinh tế, văn hóa và hành chính của huyện, cách thành phố Quy Nhơn khoảng 40 km và sân bay Phù Cát 20 km.
Danh sách các đơn vị hành chính của huyện Tây Sơn trước sáp nhập: Thị trấn Phú Phong, xã Bình Hòa, xã Bình Nghi, xã Bình Thành, xã Bình Tường, xã Bình Tân, xã Bình Thuận, xã Tây An, xã Tây Bình, xã Tây Giang, xã Tây Phú, xã Tây Thuận, xã Tây Vinh, xã Tây Xuân, xã Vĩnh An.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Huyện Tây Sơn trước sáp nhập đã ghi dấu ấn với hệ thống hạ tầng phát triển và những giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo. Vùng đất này không chỉ là trung tâm kinh tế mà còn là điểm đến hấp dẫn với những di tích lịch sử và tiềm năng du lịch sinh thái.
Cơ sở hạ tầng
Huyện Tây Sơn sở hữu hệ thống cơ sở hạ tầng tương đối hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế và nâng cao đời sống người dân. Quốc lộ 19, tuyến đường huyết mạch nối Quy Nhơn với Pleiku và cửa khẩu Lệ Thanh, đi qua huyện với chiều dài 36,4 km. Đoạn đường này đã được nâng cấp, mở rộng từ xã Tây Giang đến xã Bình Nghi, đạt chuẩn cấp III với mặt đường rộng 12 m và lộ giới từ 30 m (đoạn đô thị) đến 45 m (đoạn ngoài đô thị). Quốc lộ 19B, nối từ Phú Phong đến Quốc lộ 1A, dài 16 km, cũng được cải tạo với lộ giới 45 m, kết nối hiệu quả với Khu kinh tế Nhơn Hội. Ngoài ra, các tuyến tỉnh lộ và hệ thống giao thông nông thôn đã được đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương và vận chuyển hàng hóa.
Hệ thống thủy lợi cũng là điểm nhấn, với các công trình lớn như đập Văn Phong và đập Phú Phong, đảm bảo tưới tiêu cho hàng nghìn hecta đất nông nghiệp, hỗ trợ sản xuất lúa, mía và cao su. Sân bay Phù Cát, cách thị trấn Phú Phong 20 km, đóng vai trò cửa ngõ hàng không, phục vụ nhu cầu đi lại và vận chuyển hàng hóa, nâng cao vị thế của Tây Sơn trong khu vực.
Kinh tế
Nền kinh tế của huyện Tây Sơn trước sáp nhập chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với các cây trồng chủ lực như lúa, mía, cao su và cây công nghiệp khác. Các cụm công nghiệp vừa và nhỏ, như cụm công nghiệp Bình Nghi và Bình Thành, đã thu hút nhiều doanh nghiệp sản xuất và chế biến, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Thị trấn Phú Phong là trung tâm thương mại sầm uất, với các siêu thị và khu chợ phục vụ nhu cầu mua sắm của người dân.
Bất động sản tại Tây Sơn cũng ghi nhận sự phát triển mạnh mẽ, đặc biệt tại các khu vực gần trung tâm như Phú Phong, Bình Nghi và Tây Xuân. Giá đất thổ cư dao động từ 10-20 triệu đồng/m² ở khu vực trung tâm và 5-12 triệu đồng/m² ở các xã lân cận, phản ánh tiềm năng đầu tư lớn nhờ hạ tầng giao thông cải thiện và các dự án quy hoạch. Các dự án như Khu du lịch sinh thái và nhà ở Văn Phong (70 ha, vốn đầu tư 15 triệu USD) và Khu đô thị du lịch và sân golf Tây Sơn (300 ha, 68 triệu USD) đã góp phần nâng cao giá trị kinh tế và thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Huyện Tây Sơn, trước khi sáp nhập, đã đặt ra những mục tiêu phát triển đầy tham vọng, tập trung vào kinh tế bền vững, cải thiện hạ tầng, và bảo tồn giá trị văn hóa. Bản đồ quy hoạch huyện Tây Sơn đến năm 2030, nằm trong kế hoạch tổng thể của tỉnh Bình Định, nhấn mạnh vào việc mở rộng đô thị, phát triển công nghiệp sạch, và thúc đẩy du lịch sinh thái. Tầm nhìn đến năm 2050 hướng tới việc biến Tây Sơn thành một khu vực phát triển toàn diện, kết nối chặt chẽ với các trung tâm kinh tế lớn của vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Các dự án cụ thể, được triển khai minh bạch, là minh chứng cho cam kết phát triển bền vững của địa phương.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Tây Sơn
Giai đoạn đến năm 2030
Theo kế hoạch quy hoạch Bình Định, huyện Tây Sơn đặt mục tiêu trở thành một trung tâm kinh tế và văn hóa quan trọng trước năm 2030. Mở rộng thị trấn Phú Phong là ưu tiên hàng đầu, với các khu đô thị hiện đại được xây dựng để đáp ứng nhu cầu nhà ở và thương mại. Các dự án như Khu du lịch sinh thái và nhà ở Văn Phong (70 ha, vốn đầu tư 15 triệu USD) tại xã Tây Giang và Bình Tường đang được triển khai, kết hợp không gian sống xanh với các tiện ích du lịch. Khu đô thị du lịch và sân golf Tây Sơn (300 ha, 68 triệu USD) tại xã Tây Phú cũng là điểm nhấn, với sân golf tiêu chuẩn quốc tế và khu dân cư cao cấp, thu hút du khách và nhà đầu tư.
Tầm nhìn đến năm 2050
Hạ tầng giao thông tiếp tục được cải thiện, với Quốc lộ 19 được nâng cấp và đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông đi qua huyện, tạo điều kiện cho vận chuyển hàng hóa và kết nối với cảng Quy Nhơn. Kế hoạch xây dựng tuyến cao tốc Gia Lai - cảng Quy Nhơn cũng đang trong giai đoạn chuẩn bị, hứa hẹn tăng cường liên kết vùng. Các cụm công nghiệp tại Bình Nghi và Bình Thành được đầu tư hiện đại hóa, tập trung vào sản xuất sạch và công nghệ cao, nhằm thu hút doanh nghiệp trong và ngoài nước. Những nỗ lực này không chỉ thúc đẩy kinh tế mà còn cải thiện chất lượng sống, với các tiện ích công cộng như trường học, bệnh viện, và khu vui chơi được bổ sung.
