Tổng quan về huyện Tánh Linh trước sáp nhập
Huyện Tánh Linh nằm ở phía Tây của tỉnh Bình Thuận, trải dài từ 10°50'24"B đến 11°20'56"B, 107°30'50"Đ đến 107°51'21"Đ, Tánh Linh có địa hình bán sơn địa - đồi thấp xen kẽ thung lũng, phần lớn là rừng phòng hộ, đất lâm nghiệp, xen kẽ vườn cây công nghiệp (cao su, cà phê ở một số vùng) và diện tích đất nông nghiệp ven chân đồi. Tổng thể địa hình thích hợp cho nông - lâm nghiệp hàng hoá và một số tuyến du lịch sinh thái rừng - suối. Khí hậu vùng là nhiệt đới gió mùa chuyển tiếp, chịu ảnh hưởng mưa bão mùa cuối năm, mùa khô kéo dài; lượng mưa ở vùng đồi phía Bắc thường cao hơn khu ven biển của tỉnh. Điều kiện này vừa là thuận lợi cho trồng cây lâu năm vừa đặt yêu cầu về quản lý nguồn nước, phòng hộ đất rừng.
Huyện miền núi Tánh Linh có tổng diện tích đất tự nhiên hơn 1.174,22 km² và dân số (2015) khoảng 106.726 người, mật độ dân số đạt khoảng 91 người/km². Đồng bào dân tộc thiểu số chiếm khoảng 14% (K,Ho, Châu Ro, RacLay, Chăm, Nùng, Tày…); đồng bào có đạo chiếm 39% dân số.
Ranh giới tiếp giáp của huyện trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp huyện Hàm Thuận Nam và huyện Hàm Thuận Bắc
- Phía Tây giáp huyện Đức Linh và huyện Xuân Lộc (Đồng Nai)
- Phía Nam giáp huyện Hàm Tân
- Phía Bắc giáp huyện Đạ Huoai và huyện Bảo Lâm (Lâm Đồng)
Đơn vị hành chính
Huyện Tánh Linh có 13 đơn vị hành chính cấp phường xã, trong đó bao gồm 1 thị trấn, 12 xã. Cụ thể gồm: Thị trấn Lạc Tánh (huyện lỵ), xã Bắc Ruộng, xã Đồng Kho, xã Đức Bình, xã Đức Phú, xã Đức Thuận, xã Gia An, xã Gia Huynh, xã Huy Khiêm, xã La Ngâu, xã Măng Tố, xã Nghị Đức, xã Suối Kiết.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Về hạ tầng giao thông, Tánh Linh không nằm trên tuyến QL1 biển nhưng giữ vai trò hành lang kết nối nội vùng giữa Đông Nam Bộ và Tây Nguyên qua các tuyến tỉnh lộ/quốc lộ lân cận; điều này làm tăng giá trị logistics cho hàng nông sản từ Tây Nguyên khi lưu thông xuống cảng và thành phố lớn. Các tuyến chính gồm đường nối lên Đạ Huoai/QL20, các tỉnh lộ nội huyện đảm bảo kết nối các xã với thị trấn Lạc Tánh.
Về hạ tầng thuỷ lợi vùng có hệ thống suối và một số hồ rải rác; quản lý nguồn nước (trữ, tưới) là nội dung quan trọng trong quy hoạch sử dụng đất vì ảnh hưởng trực tiếp tới nông nghiệp và phòng chống hạn/lũ cho vùng đồi.
Hạ tầng điện - viễn thông - y tế - giáo dục cũng được huyện quan tâm đúng mức. Lưới điện đã phủ phần lớn thị trấn và các xã lớn; viễn thông (3G/4G/5G) phủ dần các khu trung tâm; hệ thống trạm y tế xã, trường học cơ bản hiện diện nhưng cần nâng cao năng lực y tế chuyên sâu và đào tạo nghề để đáp ứng nhu cầu phát triển cụm công nghiệp và du lịch sinh thái.
Kinh tế
Tánh Linh là huyện miền núi - nông lâm nghiệp là trọng tâm cùng phát triển công nghiệp nhẹ tại cụm công nghiệp, dịch vụ logistics và du lịch sinh thái. Quy hoạch sử dụng đất huyện đã phân bổ phần lớn diện tích cho đất lâm nghiệp, nông nghiệp (rừng phòng hộ và đất sản xuất) - điều này phản ánh chức năng kinh tế chủ đạo của huyện.
- Cây công nghiệp lâu năm: Cao su, một số diện tích cà phê và cây ăn trái, cùng mô hình rừng sản xuất - đây là nguồn nguyên liệu quan trọng. Sản lượng lương thực/vấn đề cụ thể thay đổi theo năm, nhưng bản đồ sử dụng đất và báo cáo huyện cho thấy tỉ lệ lớn là đất lâm nghiệp và trồng cây lâu năm.
- Công nghiệp - cụm công nghiệp: Tánh Linh đã và đang phát triển các cụm công nghiệp quy mô vừa như cụm công nghiệp gạch ngói Gia An (42,5 ha); cụm công nghiệp Nghị Đức (10 ha); cụm Lạc Tánh (19 ha); Gia Huynh (36 ha) - danh sách và tình trạng triển khai, số dự án thu hút được, nằm trong báo cáo Sở Công Thương và Uỷ ban nhân dân tỉnh. Những cụm công nghiệp này nhắm vào các ngành gạch ngói, chế biến mủ cao su, chế biến nông sản, may gia công, cơ khí nhẹ,…
- Thương mại - dịch vụ và lao động: Hoạt động thương mại chủ yếu quanh thị trấn Lạc Tánh và các đầu mối cụm công nghiệp; số dự án đầu tư vào cụm công nghiệp (theo báo chí địa phương) cho thấy Tánh Linh đã bắt đầu thu hút nhà đầu tư, tạo việc làm cục bộ, tăng thu ngân sách tại địa phương.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Dựa trên Quy hoạch tỉnh Bình Thuận 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 (QĐ 1701/QĐ-TTg năm 2023); Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh (QĐ 55/QĐ-TTg 2025); Quyết định phê duyệt quy hoạch sử dụng đất huyện Tánh Linh 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 huyện đặt ra mục tiêu đến năm 2030 những điểm nổi bật sau:
- Phát triển nông - lâm nghiệp hàng hoá bền vững: Áp dụng quản trị rừng bền vững, tái canh cây công nghiệp (nâng cao năng suất cao su/cà phê), hỗ trợ chuỗi chế biến sơ bộ tại địa phương để nâng giá trị nông - lâm sản.
- Hạ tầng giao thông và kết nối logistics: Cải tạo, nâng cấp các tuyến tỉnh lộ nối Tánh Linh đến Lâm Đồng và Đồng Nai để giảm chi phí vận chuyển, tạo hành lang cho xuất khẩu hàng hoá. Ưu tiên các đoạn kết nối cụm công nghiệp đến tuyến quốc lộ chính.
- Phát triển nguồn nhân lực và hạ tầng xã hội: Đầu tư đào tạo nghề cho lao động cụm công nghiệp (may, chế biến, cơ khí), nâng cấp y tế cơ sở, trường học nghề, nhà ở công nhân cho cụm công nghiệp.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Tánh Linh
Tầm nhìn đến năm 2050
Tánh Linh là “cực công nghiệp - chế biến nông lâm” quy mô tỉnh: Cụm công nghiệp hoạt động hiệu quả, liên kết chuỗi giá trị nông - lâm sang chế biến sâu; hạ tầng logistics đủ năng lực xuất khẩu.
Mô hình nông lâm tuần hoàn và rừng bền vững: Khai thác gắn với chế biến trong nước, giảm xuất khẩu nguyên liệu thô; ứng dụng công nghệ trong quản lý rừng.
Du lịch sinh thái chủ lực vùng đồi - thác - hồ: khu du lịch sinh thái đạt tiêu chuẩn quốc gia, vừa thu hút khách nội địa cuối tuần, vừa tạo sản phẩm liên kết vùng.
Mục tiêu phát triển con người và thu nhập: Thu nhập bình quân hộ tăng, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh nhờ việc làm tại cụm công nghiệp và nâng giá trị nông sản.
