Tổng quan về huyện Tân Phú Đông trước sáp nhập
Huyện Tân Phú Đông là huyện ven biển nằm ở phía đông nam tỉnh Tiền Giang, được thành lập trên cù lao Lợi Quan, nằm giữa sông Cửa Tiểu và sông Mỹ Tho. Đây là một trong những huyện trẻ nhất của tỉnh, có vị trí địa lý đặc biệt:
- Phía Đông giáp Biển Đông
- Phía Tây và phía nam giáp huyện Bình Đại (Bến Tre)
- Phía Bắc giáp huyện Chợ Gạo, huyện Gò Công Tây và huyện Gò Công Đông
Huyện có diện tích tự nhiên 202,08 km², dân số năm 2008 là 42.926 người, mật độ dân số trung bình 212 người/km². Với đường bờ biển dài 12 km, cùng vị trí nằm giữa hai cửa sông lớn (cửa Tiểu và cửa Đại), Tân Phú Đông có tiềm năng phát triển mạnh mẽ về kinh tế biển, thủy sản và du lịch sinh thái.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện Tân Phú Đông gồm 6 đơn vị hành chính cấp xã: Xã Phú Đông, Xã Phú Tân, Xã Phú Thạnh (huyện lỵ), Xã Tân Phú, Xã Tân Thạnh, Xã Tân Thới.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Tân Phú Đông có điều kiện hạ tầng còn nhiều hạn chế do vị trí biệt lập trên cù lao, giao thông chủ yếu dựa vào đường thủy và hệ thống phà, đò. Trục đường bộ chính của huyện là tỉnh lộ 877B, dài 35,3 km, chạy từ tây sang đông, được láng nhựa theo tiêu chuẩn cấp VI đồng bằng. Ngoài ra, huyện có khoảng 3 bến phà chung và 18 bến đò nhỏ, phục vụ nhu cầu đi lại, trong đó bến phà Tân Long là quan trọng nhất, đã được đầu tư với tải trọng 60 tấn, tổng vốn 50 tỷ đồng.
Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất là huyện chưa có cầu nối trực tiếp với đất liền. Việc di chuyển, vận chuyển hàng hóa phụ thuộc nhiều vào phà và đường thủy, gây khó khăn trong thu hút đầu tư. Bộ Giao thông Vận tải đã thống nhất với tỉnh Tiền Giang về sự cần thiết xây dựng cầu qua sông Cửa Tiểu theo tuyến đường ven biển, mở ra kỳ vọng lớn cho sự thay đổi hạ tầng giao thông trong tương lai.
Về hạ tầng xã hội, huyện có hệ thống trường học, trạm y tế và công trình công cộng phân bổ tại các xã, song vẫn còn hạn chế về chất lượng dịch vụ do dân số ít và kinh tế chưa phát triển mạnh. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đầu tư đồng bộ để nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Kinh tế
Kinh tế huyện Tân Phú Đông dựa chủ yếu vào nông nghiệp và thủy sản. Trước đây, sản xuất lúa là ngành chủ lực, nhưng do ảnh hưởng của xâm nhập mặn, huyện đã chuyển dần sang nuôi trồng thủy sản nước lợ như tôm, cá tra và các loại hải sản khác. Đây hiện là ngành đem lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ dân.
Tuy nhiên, so với các huyện khác trong tỉnh Tiền Giang, tốc độ phát triển kinh tế – xã hội của Tân Phú Đông còn khá chậm. Thu nhập bình quân đầu người thấp, tỷ lệ hộ nghèo vẫn cao. Nguyên nhân chính là hạ tầng giao thông cách trở, khó thu hút doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Điểm sáng là huyện đã và đang được định hướng trở thành vùng kinh tế biển trọng điểm, với kế hoạch mở rộng diện tích nuôi thủy sản lên khoảng 2.000 ha, đồng thời khuyến khích mô hình sản xuất bền vững. Bên cạnh đó, nông nghiệp cũng được tái cơ cấu với việc chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang cây ăn trái, cây công nghiệp ngắn ngày để nâng cao giá trị sản xuất.
Du lịch sinh thái và văn hóa
Mặc dù còn nhiều khó khăn, Tân Phú Đông lại sở hữu tiềm năng lớn về du lịch sinh thái và văn hóa. Hai điểm nhấn quan trọng là:
- Cồn Cống và Cồn Ngang: Được quy hoạch thành khu du lịch sinh thái – nghỉ dưỡng, với tổng diện tích gần 250 ha. Trong đó, Công ty CPTM Kinh Thành đầu tư 1.300 tỷ đồng tại cồn Ngang (150 ha), và Công ty TNHH-TM DV DL Lợi Đạt đầu tư 300 tỷ đồng tại cồn Cống (100 ha). Đây là những dự án du lịch quy mô lớn, hứa hẹn tạo cú hích cho phát triển kinh tế – xã hội huyện.
- Di tích lịch sử Lũy Pháo Đài Trương Định: Được công nhận di tích cấp quốc gia, là điểm đến gắn với truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm, mang ý nghĩa lịch sử và văn hóa sâu sắc.
Ngoài ra, hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển, cùng với đời sống văn hóa của cộng đồng dân cư vùng sông nước, cũng là tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Tân Phú Đông là huyện trẻ của tỉnh Tiền Giang, còn gặp nhiều hạn chế về hạ tầng và phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, với tiềm năng sẵn có và sự quan tâm của tỉnh, huyện được quy hoạch phát triển theo hướng kinh tế biển – nông nghiệp bền vững – du lịch sinh thái, gắn với nâng cấp hạ tầng giao thông để phá vỡ thế “cù lao cách trở”.
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn đến năm 2030, huyện Tân Phú Đông tập trung vào ba lĩnh vực trọng điểm: nông nghiệp – thủy sản, hạ tầng giao thông và du lịch sinh thái.
- Nông nghiệp: Định hướng duy trì diện tích lúa khoảng 5.000 ha nhưng ưu tiên chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang cây ăn trái và rau màu phù hợp với thổ nhưỡng. Huyện cũng chú trọng áp dụng mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, gắn với chương trình “Mỗi xã một sản phẩm (OCOP)”.
- Thủy sản: Đây là ngành mũi nhọn của huyện. Quy hoạch đến 2030 mở rộng diện tích nuôi thủy sản lên khoảng 2.000 ha, tập trung vào tôm nước lợ, cá tra và các loài hải sản có giá trị cao. Các khu vực ven cửa Tiểu, cửa Đại sẽ được quy hoạch thành vùng nuôi thủy sản tập trung, áp dụng công nghệ để tăng năng suất và kiểm soát dịch bệnh.
- Hạ tầng giao thông: Mục tiêu lớn nhất là xây dựng cầu qua sông Cửa Tiểu, kết nối huyện với đất liền. Đây là dự án nằm trong quy hoạch tuyến đường bộ ven biển qua Tiền Giang, được xem là “chìa khóa” để phá vỡ thế biệt lập của Tân Phú Đông. Ngoài ra, tỉnh lộ 877B sẽ được nâng cấp, kết hợp xây dựng thêm cầu, đường nội bộ và các tuyến nối với trung tâm xã để đảm bảo thông suốt.
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn dài hạn của Tân Phú Đông đến năm 2050 là trở thành một trung tâm kinh tế biển – du lịch sinh thái hiện đại, gắn kết với chiến lược phát triển tổng thể của tỉnh Tiền Giang và vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
- Hạ tầng giao thông chiến lược: Huyện sẽ có ít nhất một cây cầu lớn nối đất liền (cầu Cửa Tiểu), hệ thống đường ven biển và đường nội bộ hiện đại, tạo điều kiện thu hút đầu tư bất động sản, công nghiệp và dịch vụ. Hệ thống cảng và bến thủy nội địa cũng sẽ được nâng cấp, phục vụ vận tải hàng hóa và du lịch.
- Xã hội và đời sống dân cư: Với hạ tầng đồng bộ, đời sống người dân được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh. Giáo dục, y tế, văn hóa được nâng cấp, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững và hội nhập khu vực.
Như vậy, với tầm nhìn đến năm 2050, Tân Phú Đông sẽ không còn là huyện “cù lao cách trở”, mà trở thành một điểm sáng về kinh tế biển, du lịch sinh thái và phát triển bền vững của Tiền Giang.
