Tổng quan về huyện Sốp Cộp
Huyện nằm sâu trong vùng biên giới với vị trí địa hình núi đá, đất đai tương đối màu mỡ, thích hợp trồng cây công nghiệp và chăn nuôi đại gia súc; tuy nhiên địa hình chia cắt mạnh, giao thông thuận lợi chưa đồng đều.
- Diện tích tự nhiên khoảng 1.467,9 km² (146.790 ha).
- Dân số (2019) khoảng 45.050 người, mật độ dân số khoảng 31 người/km²
Vị trí địa lý và tiếp giáp
-
Phía Bắc giáp huyện Sông Mã (Sơn La) và Điện Biên Đông (Điện Biên).
-
Phía Tây và Tây Nam giáp huyện Điện Biên Đông (tỉnh Điện Biên).
- Phía Đông, Đông Nam và Nam giáp nước CHDCND Lào.
Đơn vị hành chính
Huyện Sốp Cộp có 8 đơn vị hành chính gồm: Sốp Cộp (huyện lỵ), Dồm Cang, Mường Lạn, Mường Lèo, Mường Và, Nậm Lạnh, Púng Bánh, Sam Kha.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông: Quốc lộ 6 nối thị trấn trung tâm huyện với thành phố Sơn La (~100 km) và thị trấn Sông Mã (~30 km). Trước đây giao thông rất khó khăn, hiện đang nâng cấp đường vào huyện thành đường nhựa liền mạch kể từ năm 2005–2025.
- Biên giới – An ninh: Có đường biên giới dài, nhiều mốc quốc giới, cơ sở hạ tầng biên phòng và đơn vị quản lý vùng sâu vùng xa.
- Tiện ích xã hội: Hệ thống điện lưới, nước sạch, viễn thông phủ rộng; y tế và giáo dục trung tâm phát triển, nhưng nhiều xã vùng sâu cần nâng cấp thêm.
Kinh tế
- Nông – lâm nghiệp: Trồng cây công nghiệp như chè Shan, cây ăn quả (táo mèo, sơn tra), chăn nuôi trâu bò, khai thác rừng bản địa với đất đồi thoải.
- Du lịch sinh thái – cộng đồng: Khai thác lòng hồ, khu bảo tồn thiên nhiên Sốp Cộp (27.986 ha), hang động Dray Sáp, bản Mường, suối Nậm Ca… thích hợp homestay bản địa, câu cá, trekking, trải nghiệm văn hóa dân tộc.
- Thương mại – dịch vụ: Thị trấn Sốp Cộp là đầu mối nông sản địa phương, trung tâm giao thương vùng biên – lòng hồ.
Làng nghề truyền thống
Làng nghề truyền thống như dệt Thái, sản xuất rượu dân tộc, chế biến chè Shan, chế biến nông sản… xuất hiện tại các xã Púng Bánh, Mường Lèo, Sam Kha. Đây là tiềm năng để phát triển du lịch văn hóa trải nghiệm bản địa.
Di tích và lễ hội
- Di tích tiêu biểu: tháp cổ Mường Và xưa vào thế kỷ 17, tại xã Mường Và, được công nhận di tích văn hóa quốc gia năm 1998.
- Lễ hội dân tộc: Các dân tộc Thái, Mông, Lào, Khơ Mú… tổ chức lễ Gầu Tào, lễ mừng cơm mới, múa xòe, hát giao duyên, đặc biệt lễ gội đầu đầu xuân Thái thu hút du khách đến các bản vùng rừng – hồ.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Hoàn thiện hệ thống giao thông liên xã, nối về Sông Mã, Sơn La và vùng lòng hồ lân cận; đường nội bản vào các xã ven biên.
- Phát triển kinh tế nông – lâm nghiệp xanh, sản phẩm OCOP từ chè Shan, táo mèo, dược liệu vùng núi.
- Xây dựng mô hình du lịch sinh thái – văn hóa cộng đồng, khai thác lòng hồ, hang động, homestay bản Mường, trình diễn văn hóa dân tộc.
- Nâng cấp cơ sở y tế, giáo dục vùng sâu, đảm bảo an sinh xã hội vùng biên giới.
Xem thêm: Bản đồ quy hoạch Huyện Sốp Cộp
Tầm nhìn đến năm 2050
- Huyện Sốp Cộp trở thành điểm đến sinh thái – văn hóa Tây Bắc tiêu biểu, kết hợp thiên nhiên lòng hồ, núi đá và bản sắc dân tộc.
- Phát triển đa ngành kinh tế xanh: nông sản đặc sản, du lịch trải nghiệm, dịch vụ thương mại bản địa.
- Đô thị trung tâm thị trấn Sốp Cộp hoàn thiện — thiết kế bền vững, thân thiện môi trường và kết nối biên giới thông minh.
- Bảo tồn văn hóa truyền thống: nghề dệt Thái, lễ hội bản địa, di tích Tháp Mường Và, hướng tới nâng tầm di sản văn hóa – lịch sử và tăng sinh kế cộng đồng.
Huyện Sốp Cộp nằm tại vùng biên giới, có vị trí chiến lược về quốc phòng, thiên nhiên đa dạng và văn hóa dân tộc phong phú. Định hướng đến năm 2030 tập trung vào xây dựng hạ tầng giao thông, phát triển kinh tế nông nghiệp xanh và du lịch cộng đồng; tầm nhìn đến năm 2050 hướng tới mô hình kinh tế – văn hóa – du lịch bền vững, đặc sắc cho vùng Tây Bắc.
