Tổng quan về huyện Sơn Hà trước sáp nhập
Huyện Sơn Hà là huyện miền núi, nằm ở phía Tây của tỉnh Quảng Ngãi. Huyện Sơn Hà có tổng diện tích là 751km2, với tổng dân số là 77.343 người (mật độ dân số là 103 người/km2). Dân cư sinh sống chủ yếu là người Kinh, H’rê, Ca Dong, Xơ Đăng.
Huyện Sơn Hà có địa hình chủ yếu là đồi núi, xen kẽ các thung lũng hẹp và sông suối nhỏ, trong đó nổi bật là sông Trà Khúc chảy qua một phần huyện. Địa hình dốc và chia cắt mạnh, khiến việc phát triển giao thông và xây dựng hạ tầng gặp nhiều thách thức, đặc biệt ở các xã miền núi. Tuy nhiên, địa hình này cũng tạo tiềm năng cho nông nghiệp vùng cao, thủy điện nhỏ và du lịch sinh thái, đồng thời hình thành các khu vực đất nông nghiệp tập trung trong thung lũng và ven sông.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp huyện Tư Nghĩa và huyện Minh Long
- Phía Tây giáp huyện Sơn Tây
- Phía Nam giáp huyện Ba Tơ và huyện Kon Plông (Kon Tum)
- Phía Bắc giáp huyện Trà Bồng và huyện Sơn Tịnh
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Sơn Hà có 14 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 1 thị trấn Di Lăng (huyện lỵ) và 13 xã: Sơn Ba, Sơn Bao, Sơn Cao, Sơn Giang, Sơn Hạ, Sơn Hải, Sơn Kỳ, Sơn Linh, Sơn Nham, Sơn Thành, Sơn Thượng, Sơn Thủy, Sơn Trung.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Sơn Hà được sông Trà Khúc uốn lượn qua, đồng thời tỉnh lộ 623 chạy qua thị trấn Di Lăng, tạo trục kết nối quan trọng giữa quốc lộ 1A và quốc lộ 24, góp phần phát triển giao thông và vận tải trong khu vực.
Ngoài ra, cơ sở hạ tầng huyện Sơn Hà trong những năm qua có sự thay đổi khá rõ rệt, đặc biệt là vệ hạ tầng giao thông. Huyện có 100% tuyến đường ở các xã được bê tông, nhựa hóa. Ngoài ra, tuyến đường về các thôn bản cũng được kiên cố trên 70%
Huyện Sơn Hà đã cơ bản được phủ mạng lưới điện lưới quốc gia, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất và kinh doanh của người dân. Hệ thống đường dây và trạm biến áp được cải thiện, giúp cấp điện ổn định cho các khu dân cư và trung tâm xã.
Kinh tế
Kinh tế của huyện Sơn Hà từ năm 2022 trở lại đây có sự thay đổi khá rõ rệt. Tổng giá trị sản xuất ước đạt gần 3 nghìn tỷ đồng, đạt 103% so với kế hoạch, tăng 10,7 % so với cùng kỳ năm trước với tổng thu ngân sách gần 800 tỷ đồng, đạt 165%.
Ở lĩnh vực đánh bắt, huyện có đất nuôi trồng thủy sản khoảng 1,4ha với tổng diện tích nuôi trồng thủy sản hằng năm của huyện đạt 1,5 ha, sản lượng đạt 42,5 tấn. Đối tượng nuôi chủ yếu bao gồm cá trắm cỏ, mè, rô phi, cá tầm và được nuôi trong ao, lồng bè trên lòng hồ thủy điện Đăkđrinh.
Ở lĩnh vực kinh tế vườn - rừng, huyện đã triển khai nhiều mô hình chuyển đổi cây trồng có hiệu quả cùng với đó là chăn nuôi lợn rừng đặc sản, lợn đen bản địa. Bước tiến này không chỉ đánh dấu sự tăng trưởng kinh tế chung của huyện mà còn giúp người dân nơi đây tăng thu nhập, nâng cao chất lượng đời sống.
Đến cuối năm 2024, huyện có 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới (Sơn Hạ, Sơn Thành, Sơn Linh) và có 15 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Ngày 15/9/2021, UBND tỉnh Quảng Ngãi ban hành Quyết định số 837/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch sử dụng đất huyện Sơn Hà đến năm 2030 và kế hoạch sử dụng đất giai đoạn đầu 2021. Theo đó, huyện sẽ có tổng diện tích tự nhiên 72.826,30 ha, trong đó đất nông nghiệp 67.533,28 ha, đất phi nông nghiệp 4.631,62 ha và đất chưa sử dụng 661,40 ha. Trong kỳ quy hoạch, dự kiến chuyển 2.189,89 ha đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp, chuyển 4,22 ha đất phi nông nghiệp không phải đất ở sang đất ở.
Vị trí và diện tích các khu đất này được xác định trên bản đồ quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021–2030 với tỷ lệ 1/10.000, bao gồm cả diện tích quy hoạch thị trấn Di Lăng đến năm 2030. Quy hoạch này là cơ sở pháp lý quan trọng để giao đất, cho thuê đất và đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Sơn Hà.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, huyện Sơn Hà, Quảng Ngãi dự kiến trở thành khu vực phát triển cân đối giữa nông nghiệp, công nghiệp - dịch vụ và đô thị hóa, tận dụng tối đa lợi thế địa hình đồi núi, sông Trà Khúc và mạng lưới giao thông kết nối các quốc lộ. Hệ thống giao thông, điện – nước, cầu cống và thủy lợi được nâng cấp hoàn thiện, đảm bảo kết nối thông suốt giữa các xã, thị trấn và trung tâm tỉnh.
Quy hoạch sử dụng đất được triển khai hợp lý, mở rộng khu dân cư và khu công nghiệp, đồng thời bảo vệ đất nông nghiệp và rừng tự nhiên. Huyện cũng tập trung phát triển du lịch sinh thái, nông nghiệp công nghệ cao và thủy sản, nâng cao chất lượng sống cho người dân và tạo động lực phát triển bền vững.
