Tổng quan về huyện Phú Thiện trước sáp nhập
Nằm gọn trong lòng chảo được bao bọc bởi dòng sông Ayun bắt nguồn từ cao nguyên Kon Tum, huyện Phú Thiện sở hữu vị trí địa lý chiến lược ở phía nam Gia Lai. Với diện tích 505,8 km² và dân số 81.279 người (theo thống kê năm 2021), huyện mang đặc trưng của vùng cao nguyên với địa hình đa dạng, từ đồng bằng trù phú đến những khu vực đồi núi thoai thoải. Sông Ayun không chỉ cung cấp nguồn nước dồi dào cho nông nghiệp mà còn tạo nên cảnh quan thiên nhiên hấp dẫn, là tiềm năng cho phát triển du lịch sinh thái. Phú Thiện nổi bật với sự đa dạng văn hóa của các dân tộc bản địa như Jrai và Ba Na, góp phần tạo nên bản sắc độc đáo cho vùng đất này.
Ranh giới hành chính của huyện trước sáp nhập được xác định rõ ràng như sau:
- Phía Đông và phía Bắc giáp huyện Ia Pa
- Phía Tây giáp huyện Chư Pưh và huyện Chư Sê
- Phía Nam giáp thị xã Ayun Pa và huyện Ea H'leo (Đắk Lắk)
Những đặc điểm này đã tạo nền tảng cho Phú Thiện phát triển kinh tế nông nghiệp, đồng thời mở ra cơ hội thu hút đầu tư vào hạ tầng và bất động sản. Sự kết nối với các tuyến giao thông chính, như Quốc lộ 25, càng nâng cao vị thế của huyện trong khu vực Tây Nguyên.
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập vào năm 2025, huyện Phú Thiện được tổ chức thành 10 đơn vị hành chính, bao gồm 1 thị trấn và 9 xã. Thị trấn Phú Thiện, trung tâm hành chính và kinh tế của huyện, đóng vai trò hạt nhân trong việc kết nối các khu vực lân cận. Các xã còn lại trải rộng trên địa bàn, mỗi nơi mang những đặc trưng riêng về địa hình và văn hóa, góp phần tạo nên sự đa dạng của huyện. Danh sách các đơn vị hành chính bao gồm: Thị trấn Phú Thiện, xã Ayun Hạ, xã Chrôh Pơnan, xã Chư A Thai, xã Ia Ake, xã Ia Hiao, xã Ia Piar, xã Ia Peng, xã Ia Sol, xã Ia Yeng.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Phú Thiện đã chứng kiến những bước tiến đáng kể trong việc phát triển hạ tầng, đặc biệt là giao thông và thủy lợi, tạo nền tảng vững chắc cho kinh tế và đời sống dân sinh. Hệ thống giao thông nông thôn được đầu tư mạnh mẽ, với nhiều tuyến đường được nâng cấp, giúp người dân dễ dàng vận chuyển nông sản và kết nối với các trung tâm kinh tế lớn như thị xã Ayun Pa hay thành phố Pleiku. Quốc lộ 25, trục giao thông huyết mạch, không chỉ kết nối Phú Thiện với các khu vực lân cận mà còn thúc đẩy giao thương và thu hút đầu tư.
Kinh tế
Kinh tế huyện Phú Thiện chủ yếu dựa vào nông nghiệp, vốn là trụ cột quan trọng với các loại cây trồng chủ lực như lúa nước, sắn, khoai lang và thuốc lá. Những cánh đồng trải dài, được tưới tiêu bởi sông Ayun, mang lại vụ mùa năng suất cao, góp phần đảm bảo an ninh lương thực và xuất khẩu. Ngoài ra, chăn nuôi và lâm nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng, với các sản phẩm từ gỗ và gia súc cung cấp nguồn thu ổn định cho người dân. Quốc lộ 25 không chỉ hỗ trợ vận chuyển nông sản mà còn mở ra cơ hội phát triển các ngành công nghiệp chế biến nhỏ và vừa. Sự đầu tư vào hạ tầng đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp địa phương phát triển, từ đó nâng cao giá trị kinh tế của huyện.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, huyện Phú Thiện đặt mục tiêu trở thành một khu vực phát triển toàn diện, với hạ tầng đồng bộ và kinh tế bền vững. Theo Quyết định 329/QĐ-UBND năm 2022 của UBND tỉnh Gia Lai, kế hoạch sử dụng đất và quy hoạch đô thị được triển khai mạnh mẽ, tập trung vào thị trấn Phú Thiện để đạt tiêu chí đô thị loại IV. Các dự án hạ tầng giao thông, như nâng cấp Quốc lộ 25, đang được đẩy nhanh tiến độ, tạo điều kiện thuận lợi cho Queensland. Nâng cấp tuyến đường này không chỉ cải thiện giao thông mà còn thúc đẩy giao thương, hỗ trợ vận chuyển nông sản và thu hút đầu tư.
Ngoài ra, các khu dân cư mới và khu công nghiệp nhỏ đang được xây dựng tại các xã như Ia Ake và Ia Sol, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị và công nghiệp chế biến. Trong lĩnh vực nông nghiệp, huyện đang đầu tư vào các dự án ứng dụng công nghệ cao, đặc biệt tại xã Ayun Hạ và Chư A Thai, để nâng cao năng suất cây trồng như lúa và sắn. Những nỗ lực này, được thể hiện rõ trên bản đồ quy hoạch huyện Phú Thiện, đảm bảo sự phát triển bền vững và nâng cao đời sống người dân. Các chương trình xây dựng nông thôn mới cũng được đẩy mạnh, cải thiện hạ tầng và dịch vụ công cộng tại các xã vùng sâu.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Phú Thiện
Tầm nhìn đến năm 2050
Nhìn xa hơn, tầm nhìn đến năm 2050 của huyện Phú Thiện hướng tới việc trở thành một trung tâm kinh tế - xã hội hiện đại của tỉnh Gia Lai, với trọng tâm là phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Dựa trên định hướng quy hoạch tỉnh Gia Lai, huyện sẽ tiếp tục mở rộng khu đô thị trung tâm tại thị trấn Phú Thiện, với các khu dân cư hiện đại và trung tâm thương mại mới. Các khu công nghiệp chế biến nông sản, tận dụng nguồn nguyên liệu dồi dào như sắn và thuốc lá, sẽ được phát triển tại các xã ven Quốc lộ 25, như Ia Ake và Ia Sol, tạo thêm việc làm và giá trị kinh tế.
