Tổng quan về huyện Phú Ninh trước sáp nhập
Huyện Phú Ninh được thành lập từ ngày 05/01/2005, tách ra từ thị xã Tam Kỳ cũ nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng kinh tế – xã hội của vùng đất phía Nam tỉnh Quảng Nam. Tổng diện tích tự nhiên khoảng 251,47 km², trong đó hơn 60% là đất nông nghiệp và vùng đồi núi thấp.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp Thành phố Tam Kỳ và huyện Núi Thành
- Phía Tây giáp huyện Tiên Phước
- Phía Nam giáp huyện Bắc Trà My
- Phía Bắc giáp huyện Thăng Bình
Địa hình huyện chủ yếu là đồng bằng ven đồi thấp, có vùng hồ nước nhân tạo Phú Ninh rộng lớn tạo cảnh quan sinh thái và nguồn thủy lợi quan trọng cho sản xuất nông nghiệp. Dân số huyện đạt hơn 77.200 người, mật độ khoảng 307 người/km², chiếm hơn 10% dân số toàn tỉnh. Vị trí trung tâm cùng mạng lưới giao thông liên vùng giúp Phú Ninh trở thành “vùng đệm” kết nối khu kinh tế mở Chu Lai, đô thị Tam Kỳ và trục động lực ven biển Quảng Nam.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, bản đồ hành chính huyện Phú Ninh được tổ chức một cách rõ ràng và ổn định. Cấu trúc hành chính của huyện bao gồm 1 thị trấn và 9 xã, cụ thể:
- 1 thị trấn: Phú Thịnh (huyện lỵ)
- 9 xã: Tam An, Tam Đại, Tam Dân, Tam Đàn, Tam Lãnh, Tam Lộc, Tam Phước, Tam Thái, Tam Thành
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hệ thống giao thông của huyện được xem là điểm sáng, với nhiều tuyến đường huyết mạch chạy qua, tạo sự kết nối liên vùng mạnh mẽ. Đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi đi qua huyện Phú Ninh đã mở ra cơ hội phát triển to lớn, rút ngắn thời gian di chuyển đến các trung tâm kinh tế lớn như Đà Nẵng và khu kinh tế Dung Quất. Quốc lộ 1A chạy qua phía Đông của huyện, là trục giao thông xương sống của cả nước. Các tuyến đường tỉnh như ĐT615, ĐT616 kết nối huyện với các địa phương lân cận như Tiên Phước, Núi Thành, Thăng Bình.
Hệ thống hồ – đập do Hồ Phú Ninh điều tiết với dung tích 323 triệu m³, là nguồn cung ứng nước ngọt phục vụ nông nghiệp và sinh hoạt cho hàng trăm nghìn người dân. Hệ thống kênh mương trải dài hơn 200 km, đáp ứng tưới tiêu cho khoảng 3.500 ha lúa và cây ăn quả. Hạ tầng 4G/5G phủ mạnh dọc Quốc lộ 1A, trung tâm thị trấn, tạo thuận lợi cho dịch vụ, thương mại điện tử và hành chính công trực tuyến.
Kinh tế
Trước sáp nhập, nông nghiệp chiếm vị trí chủ lực trong cơ cấu kinh tế huyện Phú Ninh, với hơn 60% dân số trực tiếp tham gia sản xuất. Huyện có khoảng 3.500 ha đất lúa nước và 1.200 ha cây ăn quả như chuối, bưởi da xanh, mít Thái. Sản lượng lương thực đạt trung bình 18.000 tấn/năm, góp phần đảm bảo an ninh lương thực cho cả vùng phía Nam Quảng Nam.
Lĩnh vực công nghiệp - xây dựng được xác định là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế của huyện. Tốc độ tăng trưởng của ngành này trong năm 2023 đạt tới 14,3%. Phú Ninh hiện có 4 cụm công nghiệp thu hút được 33 dự án đầu tư với tổng vốn đăng ký khoảng 1.150 tỷ đồng. Các khu, cụm công nghiệp này thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đến đầu tư, sản xuất kinh doanh, đặc biệt trong các lĩnh vực may mặc, chế biến nông lâm sản, sản xuất vật liệu xây dựng, góp phần giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động địa phương.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
Huyện Phú Ninh đặt mục tiêu xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý, chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp – dịch vụ, giảm dần tỷ trọng nông nghiệp, nhưng vẫn phát triển nông nghiệp sạch, hữu cơ gắn với ứng dụng công nghệ cao. Huyện chú trọng thu hút đầu tư vào các cụm công nghiệp như Chà Vàl, Tam Đàn, đồng thời đẩy mạnh phát triển các làng nghề truyền thống nhằm tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Cùng với đó, Phú Ninh tập trung khai thác tiềm năng du lịch sinh thái tại hồ Phú Ninh, suối khoáng nóng, các di tích văn hóa – lịch sử, hướng tới phát triển thành điểm đến du lịch trọng điểm phía Nam Quảng Nam.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, huyện Phú Ninh hướng tới trở thành trung tâm phát triển kinh tế - du lịch xanh, bền vững của khu vực trung tâm Quảng Nam. Tầm nhìn này gắn với mục tiêu xây dựng đô thị văn minh, có kết cấu hạ tầng đồng bộ, đời sống nhân dân được nâng cao, đồng thời bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên và phát huy bản sắc văn hóa địa phương. Huyện sẽ chú trọng phát triển các ngành dịch vụ chất lượng cao, công nghiệp sạch, công nghệ cao và du lịch sinh thái – nghỉ dưỡng, qua đó tạo nền tảng để Phú Ninh trở thành một vùng phát triển năng động, hội nhập bền vững với toàn tỉnh.
