Tổng quan về huyện Nậm Nhùn
Huyện Nậm Nhùn là một huyện miền núi nằm ở phía Tây của tỉnh Lai Châu. Đây là huyện có vai trò quan trọng về phát triển năng lượng thủy điện, bảo vệ rừng, biên giới quốc gia và bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số ở khu vực Tây Bắc.
- Diện tích tự nhiên khoảng 1.388,08 km²
- Dân số (tính đến năm 2019) khoảng 27.261 người
- Mật độ dân số khoảng 19,6 người/km².
Vị trí địa lý và tiếp giáp
Huyện Nậm Nhùn nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Lai Châu, có vị trí địa lý chiến lược, giáp với nhiều huyện vùng cao khác và có đường biên giới giáp Trung Quốc. Cụ thể:
- Phía Bắc giáp huyện Mường Tè
- Phía Đông Bắc giáp huyện Sìn Hồ
- Phía Đông giáp huyện Phong Thổ
- Phía Nam giáp huyện Mường Chà (Điện Biên)
- Phía Tây giáp nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
Đơn vị hành chính
Huyện Nậm Nhùn gồm 11 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm:
- 1 thị trấn: Nậm Nhùn
- 10 xã: Hua Bum, Lê Lợi, Mường Mô, Nậm Ban, Nậm Chà, Nậm Hàng, Nậm Manh, Nậm Pì, Pú Đao, Trung Chải.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông: Khu vực núi cao, giao thông chủ yếu là đường liên xã đèo dốc kết nối thị trấn Nậm Nhùn đến các trung tâm huyện lân cận và khu thủy điện. Không có Quốc lộ lớn bên trong huyện.
- Thủy điện: Thủy điện Lai Châu, với công suất 1.200 MW, là điểm nhấn hạ tầng quan trọng, mang lại năng lượng, đầu tư và tuyến đường mới kết nối qua hồ, bờ đập.
- Điện – nước – viễn thông: Hệ thống điện quốc gia đã phủ khắp thị trấn và nhiều bản xã. Việc cấp nước sạch và phủ sóng viễn thông tại các xã xa vẫn cần cải thiện.
- Giáo dục – y tế: Thị trấn Nậm Nhùn có cơ sở hành chính, trường học bán trú, trạm y tế; còn các xã vùng cao thiếu hụt cơ sở vật chất và nhân lực y tế – giáo dục.
Kinh tế
- Kinh tế địa phương dựa chủ yếu vào nông – lâm nghiệp: trồng ngô, lúa, sắn, cây dược liệu và chè bản địa.
- Khai thác gỗ, cây thuốc và lâm sản rừng tự nhiên phục vụ đời sống và xuất khẩu địa phương.
- Diện tích rừng chiếm phần lớn diện tích huyện, tạo cảnh quan sinh thái, nguồn thu từ mật ong rừng, sâm, dược liệu quý.
- Một số làng nghề thủ công thổ cẩm duy trì trong dân cư dân tộc.
- Dịch vụ thương mại nhỏ lẻ tại thị trấn phục vụ nội vùng.
- Du lịch chưa phát triển mạnh nhưng có tiềm năng khai thác từ văn hoá dân tộc và cảnh quan Hồ thủy điện.
Lễ hội
Không ghi nhận di tích cấp quốc gia, tuy nhiên có nhiều địa điểm tự nhiên như thác, hang, cao điểm và hồ thủy điện tiềm năng làm điểm du lịch sinh thái.
Huyện Nậm Nhùn là nơi gìn giữ nhiều lễ hội dân gian, phong tục đặc trưng của các tộc người miền núi Tây Bắc. Một số lễ hội tiêu biểu bao gồm:
- Lễ hội mừng cơm mới, lễ hội Xên bản – Xên mường (của người Thái): Cầu mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa, tổ chức vào sau mùa gặt hoặc đầu vụ lúa mới.
- Lễ cấp sắc (của người Dao): Là nghi lễ đánh dấu sự trưởng thành và được công nhận là người trưởng thành trong cộng đồng, diễn ra vào các dịp trọng đại trong năm.
- Lễ cúng rừng, cúng bản (người Lự, Hà Nhì): Thể hiện tín ngưỡng rừng thiêng, bảo vệ thiên nhiên và gắn bó cộng đồng.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Hoàn thiện hạ tầng giao thông nội vùng, nâng cấp đường liên xã đến hồ thủy điện và cửa khẩu biên giới.
- Phát triển nông – lâm nghiệp chất lượng cao: trồng cây dược liệu, chè bản địa và cây ăn quả đặc sản.
- Phát triển du lịch sinh thái kết hợp văn hóa cộng đồng gắn với Hồ thủy điện Lai Châu và bản làng dân tộc.
- Khuyến khích homestay, sản phẩm OCOP vùng cao, tạo sinh kế cho đồng bào dân tộc.
- Nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, giáo dục và viễn thông tại các xã vùng sâu để giảm nghèo bền vững.
Tầm nhìn đến năm 2050
- Huyện trở thành vùng du lịch sinh thái – văn hóa tiêu biểu Tây Bắc, khai thác cảnh quan kết hợp bảo tồn bản sắc dân tộc.
- Là mắt xích quan trọng trong cung ứng năng lượng và phát triển bền vững vùng Tây Bắc nhờ thủy điện Lai Châu.
- Hình thành nền kinh tế xanh – nông nghiệp công nghệ cao, gắn với bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học.
- Xây dựng hệ thống hạ tầng đồng bộ, đô thị huyện lỵ thân thiện môi trường, thông minh và dịch vụ chất lượng.
- Đảm bảo tăng trưởng kinh tế kết hợp bảo tồn văn hóa, nâng cao đời sống người dân các dân tộc thiểu số.
