Tổng quan về huyện Nam Đàn trước sáp nhập
Huyện Nam Đàn, nằm ở hạ lưu sông Lam, là vùng đất địa linh nhân kiệt, gắn liền với tên tuổi của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với diện tích tự nhiên 294 km² (bao gồm xã Nam Đàn với 67,60 km² và các đơn vị hành chính khác), huyện sở hữu địa hình đa dạng, từ đồng bằng, đồi núi thấp đến ao hồ, tạo nên cảnh quan thiên nhiên phong phú. Dân số của huyện tính đến năm 2018 đạt 164.530 người, với mật độ trung bình khoảng 560 người/km², tập trung chủ yếu tại thị trấn Nam Đàn và các xã ven sông Lam.
Nam Đàn không chỉ nổi tiếng với Khu di tích Kim Liên, nơi sinh ra Chủ tịch Hồ Chí Minh, mà còn là vùng đất giàu tiềm năng kinh tế và du lịch. Huyện có khí hậu nhiệt đới gió mùa, phù hợp cho phát triển nông nghiệp, đồng thời sở hữu nhiều tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, tạo nền tảng cho phát triển bền vững.
Ranh giới hành chính
- Phía Đông giáp huyện Hưng Nguyên
- Phía Tây giáp huyện Thanh Chương
- Phía Nam giáp huyện Hương Sơn và huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh)
- Phía Bắc giáp huyện Đô Lương và huyện Nghi Lộc
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Nam Đàn bao gồm 1 thị trấn và 16 xã, tạo nên một cấu trúc hành chính chặt chẽ, phục vụ hiệu quả cho quản lý và phát triển kinh tế - xã hội. Thị trấn Nam Đàn, với vai trò là huyện lỵ, đóng vai trò trung tâm hành chính, kinh tế và văn hóa của huyện. Các xã còn lại phân bố đều trên địa bàn, mỗi xã mang những đặc trưng riêng, từ vùng đồng bằng màu mỡ đến các khu vực đồi núi thấp, hỗ trợ phát triển nông nghiệp, công nghiệp và du lịch.
Danh sách các đơn vị hành chính bao gồm: Thị trấn Nam Đàn, xã Hùng Tiến, xã Khánh Sơn, xã Kim Liên, xã Nam Anh, xã Nam Cát, xã Nam Giang, xã Nam Hưng, xã Nam Kim, xã Nam Lĩnh, xã Nam Thanh, xã Nam Xuân, xã Nghĩa Thái, xã Thượng Tân Lộc, xã Trung Phúc Cường, xã Xuân Hòa, xã Xuân Hồng.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Nam Đàn đã đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Hệ thống giao thông là một điểm sáng, với Quốc lộ 46 đóng vai trò tuyến đường huyết mạch, kết nối Nam Đàn với thành phố Vinh và các huyện lân cận như Hưng Nguyên, Đô Lương. Ngoài ra, các tuyến đường tỉnh lộ, huyện lộ và đường liên xã được nâng cấp liên tục, tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa và đi lại. Hệ thống giao thông thủy cũng được tận dụng nhờ vị trí gần sông Lam, hỗ trợ vận chuyển nông sản và nguyên liệu.
Kinh tế
Nền kinh tế của Nam Đàn mang tính đa dạng, với ba trụ cột chính: nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. Nông nghiệp là ngành kinh tế chủ lực, đóng góp phần lớn vào GDP của huyện. Các sản phẩm chủ lực bao gồm lúa, lạc, ngô, rau màu và cây ăn quả. Huyện đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, từ việc sử dụng giống cây trồng năng suất cao đến hệ thống tưới tiêu hiện đại, giúp nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm. Các mô hình hợp tác xã nông nghiệp tại các xã như Nam Anh, Nam Cát đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, trở thành hình mẫu cho các địa phương khác.
Công nghiệp tại Nam Đàn đang trên đà phát triển, tập trung vào chế biến nông sản, sản xuất vật liệu xây dựng, may mặc và cơ khí. Các cụm công nghiệp như Cụm công nghiệp Nam Giang và Cụm công nghiệp Nam Thái đã thu hút nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương. Ngành dịch vụ, đặc biệt là du lịch, cũng đóng vai trò quan trọng. Khu di tích Kim Liên, nơi sinh ra Chủ tịch Hồ Chí Minh, là điểm đến tâm linh thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm. Ngoài ra, các hoạt động thương mại, vận tải và dịch vụ khác cũng phát triển mạnh, góp phần tạo nên một nền kinh tế năng động và bền vững.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, Nam Đàn đặt mục tiêu trở thành một huyện phát triển năng động, với nền kinh tế dựa trên ba trụ cột: Nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp, và dịch vụ - du lịch. Trong lĩnh vực nông nghiệp, huyện đang triển khai các dự án như mô hình sản xuất nông nghiệp thông minh tại xã Nam Anh và Nam Cát, ứng dụng công nghệ tưới tiêu và giống cây trồng chất lượng cao để tăng năng suất.
Về công nghiệp, Cụm công nghiệp Nam Giang và Cụm công nghiệp Nam Thái đang được mở rộng, thu hút các doanh nghiệp trong lĩnh vực chế biến nông sản và sản xuất vật liệu xây dựng. Dự án Khu đô thị Cồn Bàu với diện tích 38,2 ha là điểm nhấn trong quy hoạch đô thị, dự kiến hoàn thành giai đoạn 1 vào năm 2028, mang lại không gian sống hiện đại và thúc đẩy thương mại.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Nam Đàn
Tầm nhìn đến năm 2050
Nhìn xa hơn đến năm 2050, Nam Đàn hướng tới trở thành một huyện kiểu mẫu, kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa. Quy hoạch dài hạn tập trung vào xây dựng các khu đô thị thông minh, tích hợp công nghệ hiện đại trong quản lý đô thị và dịch vụ công. Các dự án như đô thị Nam Giang và đô thị Phúc Cường sẽ được mở rộng, tạo thành các trung tâm kinh tế - văn hóa mới, đồng bộ với hạ tầng kỹ thuật và xã hội. Huyện cũng đặt mục tiêu phát triển cụm công nghiệp làng nghề, bảo tồn và nâng cao giá trị các sản phẩm thủ công truyền thống, đồng thời tạo việc làm ổn định cho người dân.
