Tổng quan về huyện Năm Căn
Huyện Năm Căn là một trong những đơn vị hành chính quan trọng ở cực nam của tỉnh Cà Mau. Với vị trí địa lý đặc biệt, Năm Căn giữ vai trò là điểm kết thúc phía Nam của Quốc lộ 1, và là đầu mối giao thông – kinh tế nối liền vùng đất Mũi với phần còn lại của ĐBSCL.
Huyện có diện tích tự nhiên khoảng 490,85 km², dân số năm 2022 đạt khoảng 87.097 người, mật độ dân số trung bình khoảng 177 người/km². Địa hình huyện chủ yếu là vùng đất thấp, xen lẫn hệ sinh thái rừng ngập mặn, sông ngòi, ao đầm và kênh rạch, rất thuận lợi cho phát triển thủy sản, rừng – tôm và du lịch sinh thái.
Vị trí địa lý của huyện Năm Căn rất đặc thù và mang nhiều ý nghĩa chiến lược:
- Phía Đông giáp Biển Đông
- Phía Tây giáp huyện Phú Tân và Vịnh Thái Lan
- Phía Nam giáp huyện Ngọc Hiển, ranh giới tự nhiên là sông Cửa Lớn và sông Bồ Đề
- Phía Bắc giáp các huyện Cái Nước, Đầm Dơi, Phú Tân qua sông Bảy Háp
Chính yếu tố "giáp biển ở cả hai phía đông và tây, nằm cuối Quốc lộ 1, gần kề sông – rừng – biển" khiến Năm Căn trở thành vùng có tiềm năng phát triển kinh tế biển, dịch vụ hậu cần và du lịch sinh thái độc đáo trong tương lai.
Đơn vị hành chính
Huyện Năm Căn hiện gồm 8 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm:
Thị trấn: Năm Căn (huyện lỵ)
Xã: Đất Mới, Hàm Rồng, Hàng Vịnh, Hiệp Tùng, Lâm Hải, Tam Giang, Tam Giang Đông
Thị trấn Năm Căn là trung tâm hành chính, kinh tế và giao thương chính của huyện. Đây cũng là nơi tập trung nhiều hoạt động thương mại, nhà hàng, bến cảng, trường học, trung tâm y tế và các cơ sở hậu cần nghề cá.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Năm Căn là nơi bắt đầu của Quốc lộ 1 – tuyến đường huyết mạch của Việt Nam, điều này giúp huyện có vị thế kết nối chiến lược, không chỉ nội tỉnh mà còn liên vùng và quốc gia. Ngoài ra, hệ thống đường tỉnh, huyện, và giao thông nông thôn ngày càng được hoàn thiện, nối liền thị trấn với các xã vùng sâu như Hàng Vịnh, Lâm Hải, Tam Giang Đông.
Hệ thống cảng nội địa và bến tàu thủy tại thị trấn Năm Căn là đầu mối quan trọng trong lưu thông hàng hóa thủy sản, nguyên liệu nông nghiệp và vận tải hành khách bằng đường thủy. Đây là một lợi thế lớn để huyện phát triển logistics thủy sản và du lịch đường sông.
Về cơ sở hạ tầng xã hội, hệ thống trường học từ mẫu giáo đến trung học phổ thông đã phủ đều khắp các xã, trong khi trạm y tế và bệnh viện đa khoa huyện cũng đang được đầu tư mở rộng, đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Kinh tế
Thế mạnh nổi bật nhất của huyện Năm Căn là kinh tế thủy sản và rừng – biển. Toàn huyện có hàng chục nghìn ha đất sử dụng cho nuôi trồng thủy sản, trong đó:
- Tôm quảng canh cải tiến: Chiếm tỉ trọng lớn tại các xã Tam Giang, Hàng Vịnh, Lâm Hả
- Tôm công nghiệp: Phát triển mạnh tại Tam Giang Đông, Đất Mới với mô hình nuôi thâm canh, mật độ cao
- Mô hình tôm – rừng: Phổ biến ở vùng ven sông, kết hợp rừng phòng hộ và nuôi tôm sinh thái
Ngoài ra, ngành dịch vụ hậu cần nghề cá, buôn bán thủy sản, chế biến quy mô nhỏ đang góp phần gia tăng giá trị sản xuất tại địa phương. Chợ trung tâm thị trấn Năm Căn là điểm mua bán nhộn nhịp, kết nối với thị trường TP. Cà Mau và các huyện lân cận. Lâm nghiệp và khai thác rừng ngập mặn cũng chiếm vai trò nhất định, với diện tích rừng lớn tại Hiệp Tùng, Lâm Hải và vùng giáp biển.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Huyện Năm Căn nổi bật với các cảnh quan tự nhiên mang đặc trưng sông – rừng – biển hiếm có. Trong đó:
- Vườn chim Tư Na là nơi cư trú của hàng nghìn loài chim quý, có giá trị sinh thái cao.
- Các tuyến sông lớn như sông Cửa Lớn, sông Bảy Háp, sông Bồ Đề tạo nên mạng lưới du lịch đường sông giàu tiềm năng.
- Hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển thuộc xã Tam Giang Đông – điểm hấp dẫn cho các hoạt động trải nghiệm, nhiếp ảnh, nghiên cứu khoa học và du lịch sinh thái cộng đồng.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn này, huyện Năm Căn được xác định là trung tâm hậu cần thủy sản, logistics và du lịch sinh thái của tỉnh Cà Mau.
Một số mục tiêu và giải pháp trọng điểm:
- Phát triển hệ thống cảng Năm Căn thành trung tâm logistics hàng hóa thủy sản và dịch vụ vận tải nội địa.
- Đẩy mạnh các mô hình nuôi tôm công nghệ cao, tuần hoàn, thân thiện môi trường, giảm dần diện tích nuôi tự phát, nâng cao năng suất.
- Cải thiện hạ tầng giao thông, thủy lợi nội đồng, đê bao và cống điều tiết để ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn.
- Khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái rừng ngập mặn, kết hợp trải nghiệm nghề cá, khám phá sông nước, và giáo dục môi trường.
Xem thêm: Bản đồ quy hoạch Huyện Năm Căn
Tầm nhìn đến năm 2050
Tới năm 2050, Năm Căn hướng tới trở thành vùng đô thị – cảng biển – kinh tế biển hiện đại và bền vững, với các đặc điểm:
- Là trung tâm dịch vụ hậu cần thủy sản và logistic phía Nam tỉnh, kết nối chặt với TP. Cà Mau, Đất Mũi và các huyện biển.
- Hệ thống cảng biển, kho lạnh, nhà máy chế biến thủy sản được quy hoạch đồng bộ, thu hút nhà đầu tư.
- Khu đô thị biển tại thị trấn Năm Căn phát triển theo hướng hiện đại, sinh thái, thân thiện với môi trường.
- Hệ sinh thái rừng – tôm – du lịch được bảo tồn và khai thác hợp lý, tạo ra sinh kế bền vững cho người dân và thu hút du khách trong nước, quốc tế.
