Tổng quan về huyện Mường La
Huyện Mường La nằm ở phía bắc tỉnh Sơn La, cách thành phố Sơn La khoảng 55 km và cách Hà Nội gần 287 km.
- Diện tích khoảng 1.417,9 km²
- Dân số (2019) khoảng 101.000 người, mật độ ~72 người/km²
Vị trí địa lý và tiếp giáp
Mường La có vị trí chiến lược - nằm giữa vùng núi Tây Bắc và lưu vực sông Đà với góc tiếp giáp như sau:
- Phía Bắc giáp huyện Than Uyên (Lai Châu) và huyện Mù Cang Chải (Yên Bái)
- Phía Đông giáp huyện Trạm Tấu (Yên Bái)
- Phía Nam giáp huyện Mai Sơn và Bắc Yên (Sơn La)
- Phía Tây giáp huyện Quỳnh Nhai, Thuận Châu và thành phố Sơn La
Đơn vị hành chính
Huyện Mường La trước sáp nhập tổ chức như sau:
- Thị trấn: Ít Ong (huyện lỵ)
- 15 xã: Chiềng Ân, Chiềng Công, Chiềng Hoa, Chiềng Lao, Chiềng Muôn, Chiềng San, Hua Trai, Mường Bú, Mường Chùm, Mường Trai, Nậm Giôn, Nậm Păm, Ngọc Chiến, Pi Toong, Tạ Bú.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông: Đường ô tô quốc lộ 6 từ trung tâm Sơn La đi Mường La qua thị trấn Ít Ong. Hệ thống đường liên xã và nội bản đã được bê tông hóa đến nhiều khu vực vùng sâu.
- Thủy điện lớn: Dự án Thủy điện Sơn La tại thị trấn Ít Ong là nhà máy thủy điện lớn nhất Đông Nam Á với công suất 2.400 MW; hồ chứa lên đến 224 km², góp phần biến đổi cảnh quan và tuyến đường giao thông vùng hồ.
- Nguồn nước sạch – điện – viễn thông: Phủ rộng đến các xã, tuy nhiên một số xã vùng sâu vẫn cần nâng cấp thêm dịch vụ xã hội cơ bản.
Kinh tế
- Nông – lâm nghiệp chủ đạo: Huyện nổi bật với trồng cây dược liệu, chè Shan, cây ăn quả (sơn tra, mận), chăn nuôi nhỏ và khai thác lâm sản.
- Du lịch sinh thái – cộng đồng: Hồ thủy điện Sơn La, Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La (157 km² tại các xã Ngọc Chiến, Nậm Păm, Hua Trai), tour trekking Pu Nhi, Ngọc Chiến, Mường Trai… đang được khai thác tiềm năng lớn.
- Thương mại – dịch vụ: Thị trấn Ít Ong là trung tâm thương mại nông sản, dịch vụ du lịch và logistic nội tỉnh.
Làng nghề truyền thống
- Làng nghề truyền thống: chế biến thực phẩm dân tộc, dệt thổ cẩm, mây tre đan, rượu… được duy trì tại các xã như Hua Trai, Chiềng Lao, Ngọc Chiến, phục vụ du lịch trải nghiệm bản.
- Du lịch nghề và bản làng là hướng phát triển lâu dài.
Di tích và lễ hội
- Di tích thiên nhiên – văn hóa: Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La là điểm sinh thái và giáo dục môi trường; hồ thủy điện Sơn La cùng Hang động tự nhiên bản địa là tài nguyên du lịch ý nghĩa.
- Lễ hội dân tộc: Cộng đồng Thái, Mông, La Ha, Kháng tổ chức lễ hội như Gầu Tào, lễ mừng cơm mới, cấp sắc, múa khèn, hát dân gian giao duyên... tuy quy mô nhỏ, nhưng góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa vùng cao.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Hoàn thiện đường giao thông liên xã – huyện, kết nối các điểm du lịch và vùng lòng hồ;
- Phát triển nông – lâm nghiệp chất lượng cao, sản phẩm dược liệu, chè Shan, cây ăn quả và sản phẩm OCOP;
- Phát triển du lịch sinh thái – cộng đồng gắn với hồ, rừng tự nhiên, văn hóa dân tộc; xây dựng homestay, du lịch bản làng;
- Nâng cấp y tế, giáo dục xã hội ở các xã đặc biệt khó khăn nhằm giảm nghèo bền vững.
Tầm nhìn đến năm 2050
- Mường La trở thành điểm du lịch sinh thái – văn hóa tiêu biểu Tây Bắc, khai thác hồ Sơn La và rừng bảo tồn đa dạng sinh học;
- Hệ thống đô thị-tỉnh hoàn thiện, thị trấn Ít Ong trở thành đô thị sinh thái – dịch vụ;
- Nền kinh tế địa phương phát triển đa ngành: nông nghiệp xanh, du lịch chất lượng cao, giáo dục, dịch vụ;
- Các giá trị văn hóa dân tộc được bảo tồn gắn với phát triển và nâng cao đời sống cộng đồng dân tộc thiểu số.
Huyện Mường La với địa hình núi đồi và hồ nước rộng, có vai trò quan trọng trong ngành thủy điện và kinh tế lâm nghiệp. Định hướng phát triển đến năm 2030 tập trung cải thiện hạ tầng giao thông – xã hội, khai thác bền vững du lịch sinh thái và nông nghiệp chất lượng cao; tầm nhìn đến năm 2050 hướng đến mô hình kinh tế xanh – du lịch – văn hóa, bền vững và có bản sắc riêng cho vùng Tây Bắc.
