Tổng quan về huyện Mù Cang Chải
Huyện Mù Cang Chải nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Yên Bái, thuộc vùng núi cao Tây Bắc Việt Nam, dưới chân dãy Hoàng Liên Sơn. Đây là khu vực có địa hình hiểm trở, nhiều núi cao, chia cắt mạnh, có độ cao trung bình từ 1.000 – 1.800 mét so với mực nước biển. Huyện nằm sau đèo Khau Phạ, một trong “tứ đại đỉnh đèo” của Tây Bắc, và là điểm đến du lịch nổi bật của tỉnh.
- Diện tích: khoảng 1.197,89 km² .
- Dân số (2019): 63.961 người, mật độ khoảng 53 người/km² .
- Thành phần dân tộc: người Mông chiếm ~91%, còn lại gồm Kinh, Thái, Dao…
Mù Cang Chải giáp với các huyện và tỉnh sau:
- Phía Bắc giáp huyện Văn Bàn (Lào Cai)
- Phía Nam giáp huyện Mường La (Sơn La)
- Phía Đông giáp huyện Văn Chấn (Yên Bái)
- Phía Tây giáp huyện Than Uyên (Lai Châu)
Địa hình & khí hậu: vùng núi cao, ruộng bậc thang ngút ngàn, khí hậu ôn đới núi cao quanh năm mát mẻ; nổi bật nhất là ruộng bậc thang khoảng 2.200 ha tại La Pán Tẩn, Dế Xu Phình….
Đơn vị hành chính
Huyện gồm 1 thị trấn và 13 xã:
- Thị trấn: Mù Cang Chải
- Xã: Cao Phạ, Chế Cu Nha, Chế Tạo, Dế Xu Phình, Hồ Bốn, Khao Mang, Kim Nọi, La Pán Tẩn, Lao Chải, Mồ Dề, Nậm Có, Nậm Khắt, Púng Luông.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hệ thống giao thông ở Mù Cang Chải chủ yếu dựa vào đường bộ, với quốc lộ 32 là tuyến đường chính kết nối huyện với các khu vực lân cận và các tỉnh khác. Tuyến đường này cũng đi dọc theo thung lũng Nậm Kim, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển và phát triển du lịch. Ngoài ra, Mù Cang Chải còn có các tuyến đường liên vùng kết nối với cao tốc Nội Bài - Lào Cai, giúp rút ngắn thời gian di chuyển và tăng cường kết nối giao thương.
Kinh tế
- Nông-lâm nghiệp: trồng lúa trên ruộng bậc thang, ngô, chăn nuôi gia súc nhỏ lẻ; khai thác lâm sản với lâm trường và bảo vệ rừng.
- Du lịch sinh thái & nông nghiệp đặc sản: Mù Cang Chải là một trong các “thiên đường ruộng bậc thang” được đầu tư phát triển du lịch cộng đồng, kết hợp nghỉ dưỡng và trải nghiệm nghề nông bản địa .
- Khoáng sản: khai thác đá xây dựng quy mô nhỏ, đã và đang dần phát triển chế biến; song cần kiểm soát để tránh ảnh hưởng môi trường .
- Tiểu thủ công nghiệp & làng nghề: dệt thổ cẩm, chế biến nông sản, homestay và dịch vụ du lịch bản địa, phát triển OCOP phục vụ du khách.
Di tích – Lễ hội
- Ruộng bậc thang tại La Pán Tẩn, Dế Xu Phình… là di sản thiên nhiên, điểm du lịch nổi tiếng .
- Văn hóa dân tộc: chợ phiên vùng cao, múa khèn, lễ mừng lúa mới của người Mông; các hoạt động trải nghiệm văn hóa bản địa hấp dẫn du khách.
- Kỷ niệm sinh thái và cảnh quan: Khau Phạ – tứ đại đèo; suối Nậm Kim, thác nước và rừng nguyên sinh.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Thu nhập bình quân đầu người tăng 1,5–2 lần;
- Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp đạt ≥ 50%;
- ≥70% xã đạt chuẩn nông thôn mới;
- Thị trấn thành đô thị loại V hiện đại;
- Du khách quốc tế & nội địa đạt 100.000–150.000 lượt mỗi năm, tạo làn sóng phát triển dịch vụ – văn hóa.
Bản đồ quy hoạch Huyện Mù Cang Chải
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Mù Cang Chải
Tầm nhìn đến năm 2050
- Trung tâm du lịch sinh thái tầm quốc tế, kết hợp ruộng bậc thang, văn hóa Mông, đèo Khau Phạ;
- Kinh tế đa ngành, bền vững: nông nghiệp cao cấp, du lịch, thủ công mỹ nghệ, khai thác môi trường, dịch vụ sinh thái;
- Cộng đồng bản địa phát triển: y tế – giáo dục nâng cao, dân trí tăng, ứng dụng công nghệ;
- Bảo tồn thiên nhiên – văn hóa: rừng, nguồn nước, phong tục, ruộng bậc thang – kiến trúc bản địa;
- Ứng phó biến đổi khí hậu: kế hoạch trồng rừng, bảo tồn đất đai, xử lý nước – chất thải và bảo vệ hệ sinh thái.
Huyện Mù Cang Chải, với diện tích gần 1.200 km² và hơn 63.000 dân, là vùng đất giàu bản sắc dân tộc và cảnh quan thiên nhiên độc đáo. Trước khi sáp nhập, huyện đã đặt ra mục tiêu đến 2030 phát triển du lịch sinh thái, nông nghiệp sạch, khai khoáng bền vững và bảo tồn văn hóa. Tầm nhìn năm 2050 hướng đến xây dựng Mù Cang Chải thành trung tâm du lịch sinh thái quốc tế, nơi phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và thiên nhiên.
