Tổng quan về huyện Lương Tài trước sáp nhập
Huyện Lương Tài nằm ở phía Nam tỉnh Bắc Ninh, thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, cách trung tâm Hà Nội khoảng 52 km và cách thành phố Bắc Ninh khoảng 30 km. Với tổng diện tích khoảng 105,9 km² và dân số đạt trên 105.000 người (theo số liệu năm 2019), Lương Tài là một trong những địa phương có mật độ dân cư vừa phải, tập trung chủ yếu vào sản xuất nông nghiệp và các hoạt động kinh tế phụ trợ nông thôn.
Địa hình Lương Tài là vùng đồng bằng thấp trũng, có hệ thống sông ngòi và kênh mương dày đặc, thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, đặc biệt là cây lúa và nuôi trồng thủy sản. Nhờ vị trí tiếp giáp tỉnh Hải Dương, huyện có nhiều cơ hội trong phát triển liên kết vùng, từng bước được đưa vào định hướng phát triển đô thị vệ tinh của vùng thủ đô và tỉnh Bắc Ninh.
Ranh giới hành chính
- Phía Đông giáp thành phố Chí Linh và huyện Nam Sách của tỉnh Hải Dương
- Phía Tây giáp thị xã Thuận Thành
- Phía Nam giáp huyện Cẩm Giàng của tỉnh Hải Dương
- Phía Bắc giáp huyện Gia Bình
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Lương Tài có 1 thị trấn huyện lỵ là Thứa và 11 xã trực thuộc gồm: An Tập, An Thịnh, Bình Định, Lâm Thao, Phú Hòa, Phú Lương, Quang Minh, Quảng Phú, Tân Lãng, Trung Chính, Trung Kênh.
Thị trấn Thứa là trung tâm chính trị – kinh tế – văn hóa của huyện, nơi tập trung hệ thống cơ quan hành chính, chợ trung tâm, trường học và bệnh viện. Các xã lân cận có quy mô dân số và kinh tế khác nhau, trong đó một số xã có thế mạnh về nông nghiệp truyền thống, số khác phát triển theo hướng đô thị hóa hoặc làng nghề.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Lương Tài có hệ thống hạ tầng giao thông khá thuận lợi, với các tuyến tỉnh lộ quan trọng như 280, 281, 284, 285 kết nối thông suốt đến các huyện, thị xã lân cận như Gia Bình, Thuận Thành và Cẩm Giàng. Các tuyến đường liên xã, liên thôn phần lớn đã được cứng hóa, góp phần đẩy mạnh giao thương và phát triển sản xuất.
Hệ thống điện – nước – viễn thông được phủ rộng tới từng thôn, xóm, đáp ứng tốt nhu cầu sinh hoạt và sản xuất. Trên địa bàn huyện có đủ các công trình trường học, y tế, nhà văn hóa đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đời sống người dân.
Kinh tế
Kinh tế huyện Lương Tài phát triển chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, với các mô hình trồng lúa chất lượng cao, rau màu và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Một số xã có vùng chuyên canh cây ăn quả, nuôi thủy sản ven sông như Trung Kênh. Những năm gần đây, huyện đã có định hướng phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, tập trung vào các chuỗi sản xuất khép kín gắn với tiêu thụ sản phẩm và phát triển thị trường.
Ngoài nông nghiệp, Lương Tài còn phát triển kinh tế hộ gia đình, dịch vụ vận tải nhỏ, buôn bán nông sản và từng bước thu hút đầu tư vào các cụm công nghiệp quy mô nhỏ, phù hợp với điều kiện địa phương.
Làng nghề truyền thống
Huyện Lương Tài có một số làng nghề truyền thống tiêu biểu như nghề đúc đồng tại làng Vó (xã Quảng Phú), dệt vải và thủ công mỹ nghệ ở một số xã ven sông. Các làng nghề này không chỉ tạo việc làm ổn định cho người dân mà còn góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống và làm phong phú thêm sản phẩm địa phương.
Một số làng nghề hiện đang được huyện phối hợp với Sở Công Thương Bắc Ninh hỗ trợ nâng cấp sản phẩm, đăng ký nhãn hiệu và xây dựng điểm du lịch trải nghiệm làng nghề kết hợp giáo dục di sản.
Di tích lịch sử
Trên địa bàn huyện có nhiều di tích văn hóa – lịch sử có giá trị như đền thờ danh nhân Hàn Thuyên tại xã Lai Hạ, am Trinh Nghĩa tại xã Phú Hòa, đình làng Bùi tại thị trấn Thứa. Ngoài ra còn có chùa Phượng Trì, đình Đông Bình và nhiều công trình kiến trúc truyền thống khác gắn liền với tín ngưỡng dân gian vùng Kinh Bắc.
Các lễ hội làng diễn ra hàng năm vẫn được duy trì, là dịp để người dân tưởng nhớ công lao tiền nhân và giữ gìn bản sắc địa phương.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn đến năm 2030, huyện Lương Tài được xác định tiếp tục phát triển theo hướng nông thôn mới nâng cao, tiến tới nông thôn mới kiểu mẫu. Huyện sẽ quy hoạch lại các vùng sản xuất nông nghiệp chuyên canh, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, bảo vệ môi trường sinh thái và xây dựng các chuỗi liên kết nông sản hiệu quả.
Hạ tầng giao thông, giáo dục, y tế và số hóa hành chính tiếp tục được ưu tiên đầu tư đồng bộ. Các cụm công nghiệp nhỏ – trung bình sẽ được quy hoạch tại các khu vực phù hợp để giảm tải dân cư tại trung tâm và tạo thêm việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn. Huyện cũng chủ trương phát triển kinh tế xanh, thúc đẩy du lịch cộng đồng gắn với di tích lịch sử và làng nghề.
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, Lương Tài hướng đến trở thành một vùng nông thôn hiện đại, phát triển bền vững và hài hòa giữa đô thị hóa và giữ gìn bản sắc văn hóa. Huyện sẽ hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng số, ứng dụng công nghệ thông minh vào quản lý và điều hành kinh tế – xã hội.
Các khu đô thị nhỏ sẽ được hình thành quanh thị trấn Thứa và một số xã trọng điểm, trong khi các vùng sản xuất nông nghiệp và làng nghề được bảo tồn và phát triển. Huyện cũng sẽ hình thành các tuyến du lịch sinh thái – văn hóa nội huyện và liên kết với các huyện khác trong tỉnh, tạo nên mạng lưới du lịch vùng có giá trị cao.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Lương Tài
