Tổng quan về huyện Lộc Bình
Huyện Lộc Bình nằm ở phía Đông Nam, tỉnh Lạng Sơn, là một huyện miền núi, biên giới có vai trò quan trọng về kinh tế và an ninh khu vực. Huyện có diện tích khoảng 1.000,95 km². Theo tổng điều tra dân số năm 2019, dân số toàn huyện đạt 84.740 người, trong đó 19.111 người sống ở khu vực thị trấn và 65.269 người ở nông thôn. Mật độ dân số trung bình khoảng 85 người/km². Trung tâm hành chính đặt tại thị trấn Lộc Bình.
Dân cư tại Lộc Bình gồm nhiều dân tộc như Tày, Nùng, Kinh, Dao, Hoa và Sán Chỉ, tạo nên bản sắc văn hóa đa dạng và đặc trưng cho vùng đất biên cương.
Huyện cách thành phố Lạng Sơn khoảng 20–23 km theo tuyến Quốc lộ 4B, thuận tiện trong kết nối giao thông.
Ranh giới địa lý
- Phía Bắc giáp huyện Cao Lộc và Trung Quốc (khu vực Sùng Tả, Quảng Tây)
- Phía Đông giáp huyện Đình Lập
- Phía Tây giáp huyện Chi Lăng và huyện Sơn Động (Bắc Giang)
- Phía Nam giáp huyện Đình Lập (Lạng Sơn) và huyện Lục Ngạn (Bắc Giang)
Đơn vị hành chính
Huyện gồm 2 thị trấn và 18 xã (tổng 20 đơn vị):
- Thị trấn: Lộc Bình (huyện lỵ) và Na Dương.
- 18 xã: Ái Quốc, Đồng Bục, Đông Quan, Hữu Khánh, Hữu Lân, Khánh Xuân, Khuất Xá, Lợi Bác, Mẫu Sơn, Minh Hiệp, Nam Quan, Sàn Viên, Tam Gia, Thống Nhất, Tĩnh Bắc, Tú Đoạn, Tú Mịch, Xuân Dương, Yên Khoái.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Quốc lộ 4B là tuyến đường huyết mạch chạy xuyên suốt huyện, kết nối thành phố Lạng Sơn với tỉnh Quảng Ninh. Ngoài ra, các tuyến đường tỉnh hiện đại như ĐT236, ĐT241 góp phần kết nối thuận lợi đến cao tốc, cửa khẩu Chi Ma và khu vực biên giới. Tổng chiều dài đường tỉnh trên địa bàn đạt khoảng 115 km.
Hệ thống đường huyện và đường xã được đầu tư đồng bộ, đảm bảo xe ô tô có thể đến trung tâm các xã, phục vụ tốt cho giao thông nội địa và phát triển kinh tế.
Kinh tế
- Nông – lâm nghiệp: Địa hình chủ yếu là đất rừng và đất nông lâm nghiệp, rất phù hợp để phát triển cây lâm nghiệp, cây hồi, chè, dược liệu và cây ăn quả. Huyện chủ trương chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang cây có giá trị kinh tế cao, đồng thời khuyến khích ứng dụng kỹ thuật hiện đại trong sản xuất nông nghiệp.
- Khoáng sản: Huyện có mỏ than Na Dương với trữ lượng khoảng 100 triệu tấn, trong đó 23 triệu tấn có thể khai thác lộ thiên. Ngoài ra, vùng đất Đông Quan, Tú Đoạn, Na Dương có trữ lượng đất sét cao lanh khoảng 60 triệu tấn, là nguồn nguyên liệu quý phục vụ công nghiệp.
- Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp: Hoạt động chủ yếu gồm chế biến nông – lâm sản, sản xuất vật liệu xây dựng và khai thác khoáng sản. Đây là các ngành đang được đầu tư mở rộng.
- Thương mại – dịch vụ: Lộc Bình phát triển mạnh các hoạt động xuất khẩu qua cửa khẩu biên giới, đồng thời đẩy mạnh du lịch nghỉ dưỡng tại khu vực Mẫu Sơn, với các loại hình như homestay và dịch vụ ven đường biên.
- Du lịch sinh thái: Núi Mẫu Sơn là điểm đến hấp dẫn quanh năm, đặc biệt sôi động vào mùa hè và có băng giá vào mùa đông. Nơi đây nổi tiếng với các đặc sản địa phương như đào Mẫu Sơn và rượu Mẫu Sơn, là những sản phẩm đặc trưng góp phần quảng bá hình ảnh vùng đất biên cương.
Làng nghề truyền thống
Huyện Lộc Bình nổi tiếng với làng nghề nấu rượu Mẫu Sơn, một nghề truyền thống lâu đời của đồng bào Dao sinh sống trên đỉnh Mẫu Sơn. Rượu được nấu theo phương pháp cổ truyền, kết hợp với các loại thảo dược quý, tạo nên hương vị đặc trưng, đậm đà bản sắc vùng cao.
Bên cạnh đó, huyện còn có tiềm năng phát triển nhiều nghề thủ công truyền thống như dệt thổ cẩm, làm hương, sản xuất ngói âm dương, tương tự các địa phương khác trong tỉnh Lạng Sơn.
Để thúc đẩy kinh tế, Lộc Bình đang đẩy mạnh xây dựng và phát triển các cụm công nghiệp, tiêu biểu như cụm công nghiệp Na Dương 2, nhằm tạo việc làm và mở rộng sản xuất địa phương.
Di tích – Lễ hội
Huyện Lộc Bình (Lạng Sơn) sở hữu nhiều di tích và danh thắng tiêu biểu, tiêu biểu như thác Bản Khiếng, khu du lịch Mẫu Sơn (bao gồm núi Phja Pò và di tích Phặt Chỉ), cùng với di tích lưu niệm dòng họ Vi. Ngoài ra, huyện còn có các điểm du lịch sinh thái khác như đập Nà Cáy, các suối, thác nước, và nhiều điểm du lịch tâm linh như đình, đền, chùa.
- Thác Bản Khiếng là điểm đến sinh thái hấp dẫn, nổi bật với dòng nước trong mát bắt nguồn từ dãy Mẫu Sơn.
- Khu du lịch Mẫu Sơn có nhiều ngọn núi hùng vĩ, trong đó nổi bật là đỉnh Phja Pò và di tích Phặt Chỉ gắn liền với văn hóa người Dao.
- Di tích dòng họ Vi là công trình văn hóa mang giá trị lịch sử, gắn với một dòng họ thổ ty có ảnh hưởng lớn ở vùng biên.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Thu nhập bình quân đầu người tăng ít nhất 1,5 lần.
- Lao động phi nông nghiệp chiếm ≥50%.
- ≥60% xã đạt chuẩn nông thôn mới; thị trấn Lộc Bình đạt đô thị loại IV–V.
- Đạt ≥300.000 lượt khách du lịch/năm (Mẫu Sơn + cửa khẩu + sản phẩm văn hóa).
- Phát triển ít nhất 3 sản phẩm OCOP cấp tỉnh hoặc quốc gia.
Xem thêm: Bản đồ quy hoạch huyện Lộc Bình
Tầm nhìn đến năm 2050
- Trung tâm du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng vùng Đông Bắc: Mẫu Sơn là điểm đến quốc tế, kết hợp nghỉ dưỡng 4 mùa, lễ hội văn hóa dân tộc.
- Đô thị sinh thái & thông minh: quy hoạch xanh, quản lý môi trường, ứng dụng IoT, giao thông thông minh và logistic biên mậu.
- Nền kinh tế đa ngành, đa giá trị: tiếp tục phát triển khai khoáng sản bền vững, chế biến sâu; đa dạng cây trồng giá trị cao và sản phẩm OCOP – đặc sản như đào/rượu Mẫu Sơn.
- Bảo tồn văn hóa dân tộc: phát huy bản sắc truyền thống đa dân tộc; xây dựng không gian văn hóa, lễ hội, nghề thủ công mỹ nghệ.
- Ứng phó biến đổi khí hậu & bảo vệ môi trường: hệ thống suối–rừng bền vững, phòng chống sạt lở, biến đổi khí hậu; giữ bản sắc xã nông thôn bền vững.
