Tổng quan về huyện Khánh Vĩnh trước sáp nhập
Trước sáp nhập hành chính, huyện Khánh Vĩnh là địa phương quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh. Huyện có tổng diện tích khoảng 1.165 km², dân số quy đổi đến 31/12/2024 khoảng 68.000 người. Mật độ dân số đạt khoảng 58 người/km². Khánh Vĩnh được xem là khu vực có tiềm năng lớn trong phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp và du lịch sinh thái.
Về mặt địa lý, huyện có địa hình chủ yếu là đồi núi và trung du. Có lợi thế hệ thống sông suối dày đặc, khí hậu mát mẻ quanh năm. Thuận lợi cho canh tác nông nghiệp, phát triển lâm nghiệp và du lịch sinh thái. Huyện cũng là nơi sinh sống của nhiều dân tộc thiểu số, trong đó người Kinh chiếm đa số. Người Raglai, Dao, Ê-đê cư trú xen kẽ, tạo nên bản sắc văn hóa đa dạng và phong phú.
Ranh giới hành chính:
- Phía Bắc giáp thị xã Ninh Hòa và tỉnh Đắk Lắk
- Phía Nam giáp huyện Khánh Sơn và tỉnh Ninh Thuận
- Phía Tây giáp tỉnh Lâm Đồng
- Phía Đông giáp huyện Diên Khánh
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, Khánh Vĩnh có 14 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc. Trong đó là thị trấn Khánh Vĩnh và 13 xã Cầu Bà, Giang Ly, Khánh Bình, Khánh Đông, Khánh Hiệp, Khánh Nam, Khánh Phú, Khánh Thành, Khánh Thượng, Khánh Trung, Liên Sang, Sơn Thái, Sông Cầu. Mỗi đơn vị hành chính có đặc trưng riêng về dân cư, văn hóa, địa hình núi trung du.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Khánh Vĩnh có mạng lưới giao thông đường bộ gắn kết các xã, thị trấn. Điều này góp phần quan trọng trong lưu thông hàng hóa và di chuyển người dân. Trục giao thông chính là Quốc lộ 26. Tuyến này chạy qua các xã Khánh Hiệp, Khánh Bình, Khánh Đông. Nó tạo thuận lợi kết nối với trung tâm huyện và các tỉnh lân cận như Lâm Đồng, Ninh Thuận.
Ngoài quốc lộ, huyện có nhiều tuyến đường tỉnh và huyện. Chúng kết nối các vùng trồng cà phê, hồ tiêu, cây ăn trái và rừng sản xuất. Nhiều tuyến hương lộ và liên xã đã được bê tông hóa. Điều này giúp thuận tiện trong vận chuyển nông, lâm sản và phát triển thương mại dịch vụ.
Về hạ tầng điện, nước và y tế, Khánh Vĩnh đã được đầu tư mạnh mẽ. Trong năm gần đây, huyện lắp đặt 480 điện kế mới, đạt 128% kế hoạch. Tổng vốn đầu tư hệ thống điện lên gần 8,5 tỷ đồng. Hệ thống này cải thiện chất lượng đời sống và phục vụ sản xuất nông, lâm nghiệp. Hệ thống trạm y tế xã cũng được nâng cấp, đảm bảo chăm sóc sức khỏe cho người dân, đặc biệt tại các xã vùng núi xa xôi.
Kinh tế
Khánh Vĩnh có nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông, lâm nghiệp, thủy sản, thương mại và du lịch sinh thái. Toàn huyện có hơn 3.500 ha cây công nghiệp dài ngày như cà phê và hồ tiêu. Hơn 1.200 ha được dùng cho nuôi trồng thủy sản nước ngọt. Giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản năm 2023 đạt khoảng 1.800 tỷ đồng. Đây là đóng góp quan trọng vào nền kinh tế địa phương.
Công nghiệp tại Khánh Vĩnh phát triển với trọng tâm là chế biến nông sản, lâm sản và năng lượng tái tạo nhỏ lẻ. Giá trị sản xuất công nghiệp, xây dựng đạt 1.500 tỷ đồng, tạo việc làm cho người dân địa phương.
Thương mại và dịch vụ phát triển nhờ các chợ trung tâm tại thị trấn Khánh Vĩnh và các xã lân cận. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ năm 2023 đạt trên 1.200 tỷ đồng. Điều này đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và kinh doanh nội tỉnh.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Định hướng đến năm 2030, huyện Khánh Vĩnh tập trung nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt trong chương trình Nông thôn mới. Huyện đặt mục tiêu xây dựng các xã đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao. Mục tiêu hướng tới cải thiện đời sống và phát triển bền vững cho người dân vùng núi.
Các dự án trọng điểm bao gồm nâng cấp đường liên xã, cải tạo cầu, phát triển điện lưới và nâng cấp cơ sở hạ tầng y tế, giáo dục. Đặc biệt chú trọng các trạm y tế và trường học tại các xã vùng cao. Xã Khánh Hiệp được định hướng trở thành xã kiểu mẫu về nông thôn mới nâng cao.
Huyện cũng đẩy mạnh mô hình kinh tế hợp tác và liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị nông, lâm sản. Hỗ trợ người dân ứng dụng khoa học kỹ thuật và tiếp cận thị trường. Huyện phấn đấu thu nhập bình quân người dân nông thôn đạt trên 65 triệu đồng/người/năm vào năm 2030.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Khánh Vĩnh
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, Khánh Vĩnh hướng tới trở thành huyện phát triển bền vững, gắn với nông, lâm nghiệp công nghệ cao và du lịch sinh thái. Huyện tập trung xây dựng các xã vùng cao thành mô hình nông thôn sinh thái thông minh. Các mô hình này thích ứng biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.
Trong nông nghiệp, huyện duy trì phát triển cây công nghiệp, hồ tiêu, cà phê và nuôi trồng thủy sản công nghệ cao. Công nghiệp chế biến nông, lâm sản được mở rộng, kết nối xuất khẩu. Điều này nâng cao giá trị thương hiệu sản phẩm địa phương.
