Tổng quan về huyện Khánh Sơn trước sáp nhập
Trước sáp nhập hành chính, huyện Khánh Sơn là địa phương quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh Khánh Hòa. Huyện có tổng diện tích khoảng 337 km², dân số quy đổi đến 31/12/2024 khoảng 25.000 người. Mật độ dân số đạt khoảng 74 người/km². Khánh Sơn được xem là khu vực có tiềm năng lớn trong phát triển nông nghiệp đặc thù, lâm nghiệp và du lịch sinh thái.
Về địa lý, huyện chủ yếu là núi và trung du. Nhiều sông suối nhỏ và thung lũng thuận lợi cho canh tác nông nghiệp, trồng cây đặc sản và phát triển du lịch sinh thái. Huyện là nơi sinh sống của cộng đồng các dân tộc thiểu số Raglai và K’Ho. Góp phần tạo nên bản sắc văn hóa phong phú, đặc trưng của vùng núi Khánh Hòa.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp thành phố Cam Ranh và huyện Cam Lâm
- Phía Tây và Nam giáp huyện Bác Ái (Ninh Thuận)
- Phía Bắc giáp huyện Khánh Vĩnh và huyện Diên Khánh
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Khánh Sơn có 8 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc. Trong đó bao gồm là thị trấn Tô Hạp và 7 xã Ba Cụm Bắc, Ba Cụm Nam, Sơn Bình, Sơn Hiệp, Sơn Lâm, Sơn Trung, Thành Sơn. Các đơn vị hành chính này nổi bật với địa hình núi, các thung lũng. Tiềm năng phát triển nông nghiệp đặc sản, lâm nghiệp và du lịch sinh thái.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Khánh Sơn có hệ thống giao thông đường bộ phát triển tương đối đồng bộ. Điều này góp phần đáng kể vào kết nối và lưu thông hàng hóa giữa các địa phương. Trục giao thông huyết mạch là Quốc lộ 27C. Tuyến này chạy qua các xã Sơn Trung, Sơn Hiệp, Sơn Bình. Nó tạo thuận lợi cho việc di chuyển giữa Khánh Sơn, trung tâm tỉnh Nha Trang và các huyện, tỉnh lân cận.
Ngoài quốc lộ, huyện có nhiều tuyến đường tỉnh như ĐT 656 và các tuyến đường huyện. Chúng kết nối các khu dân cư, chợ đầu mối và cụm sản xuất nông, lâm nghiệp. Những tuyến đường này không chỉ phục vụ giao thông liên xã mà còn nối tới các vùng trồng cây đặc sản, rừng sản xuất và các thôn, ấp. Nhiều tuyến hương lộ và liên ấp đã được bê tông hóa, cải thiện điều kiện di chuyển, giao thương và phát triển nông, lâm nghiệp.
Kinh tế
Khánh Sơn có nền kinh tế tập trung vào nông, lâm nghiệp, thủy sản, thương mại và du lịch sinh thái. Huyện có hơn 1.500 ha cây công nghiệp và cây ăn quả đặc sản như măng tre, sầu riêng, bưởi. Hơn 600 ha được dùng cho nuôi trồng thủy sản nước ngọt. Giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản năm 2023 đạt khoảng 900 tỷ đồng.
Công nghiệp và xây dựng tập trung ở các xã trung tâm. Với trọng tâm là chế biến nông sản và lâm sản. Ngoài ra, các ngành công nghiệp, sản xuất vật liệu xây dựng cũng được phát triển. Giá trị sản xuất công nghiệp vẫn đảm bảo tăng trưởng ổn định.
Thương mại và dịch vụ phát triển nhờ các chợ trung tâm tại thị trấn Tô Hạp và các xã lân cận. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ năm 2023 đạt trên 500 tỷ đồng. Điều này phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa và phát triển kinh tế địa phương.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Tầm nhìn đến năm 2030, huyện Khánh Sơn định hướng phát triển toàn diện. Trong đó trọng tâm là nâng cao chất lượng các tiêu chí xây dựng Nông thôn mới và Nông thôn mới nâng cao. Huyện tập trung khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế về nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản. Đồng thời gắn kết phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng và quảng bá bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào Raglai. Đây được xem là động lực quan trọng để tạo việc làm, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống nhân dân, hướng tới xây dựng hình ảnh Khánh Sơn xanh, bền vững và giàu bản sắc.
Các dự án trọng điểm giai đoạn này là cải tạo, mở rộng hệ thống đường giao thông liên xã, liên thôn để kết nối thuận lợi với các vùng lân cận. Đồng thời nâng cấp lưới điện và hệ thống cấp nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Thị trấn Tô Hạp được định hướng trở thành xã, thị trấn kiểu mẫu về Nông thôn mới nâng cao.
Về kinh tế, Khánh Sơn đẩy mạnh phát triển hợp tác xã, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị cây ăn quả, lâm sản và thủy sản. Huyện hỗ trợ người dân tiếp cận thị trường, ứng dụng khoa học - kỹ thuật và chuyển đổi số. Cùng với nguồn vốn ưu đãi để sản xuất bền vững. Mục tiêu đến năm 2030, thu nhập bình quân đạt trên 60 triệu đồng/người/năm. Nhằm thu hẹp khoảng cách miền núi và đồng bằng, gắn kết với sự phát triển chung của tỉnh Khánh Hòa.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Khánh Sơn
Tầm nhìn đến năm 2050
Định hướng đến năm 2050, Khánh Sơn đặt mục tiêu phát triển bền vững. Trở thành trung tâm nông, lâm nghiệp công nghệ cao gắn với du lịch sinh thái. Huyện xây dựng mô hình nông thôn sinh thái thông minh, thích ứng biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường
Trong nông nghiệp, Khánh Sơn tiếp tục phát triển cây công nghiệp, cây ăn quả và nuôi trồng thủy sản công nghệ cao. Đồng thời đẩy mạnh công nghiệp chế biến để nâng cao giá trị sản phẩm. Du lịch định hướng kết hợp trải nghiệm, homestay và sinh thái, khai thác lợi thế văn hóa và cảnh quan đặc trưng.
Bên cạnh đó, huyện tập trung hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội, y tế, giáo dục và hạ tầng số. Giúp người dân được tiếp cận dịch vụ công với chất lượng cao. Với tầm nhìn này, Khánh Sơn hướng tới trở thành huyện nông - lâm nghiệp sinh thái tiêu biểu. Góp phần quan trọng vào sự phát triển toàn diện và bền vững của tỉnh Khánh Hòa.
