Tổng quan về huyện Ia Grai trước sáp nhập
Huyện Ia Grai là một huyện miền núi biên giới, nổi bật với cảnh quan thiên nhiên đa dạng, từ núi rừng hùng vĩ đến sông suối thơ mộng. Với diện tích 1.157,3 km² và dân số khoảng 111.570 người (theo điều tra năm 2023), Ia Grai có mật độ dân số thấp, đạt 97 người/km². Huyện là nơi sinh sống của nhiều dân tộc, trong đó người Jrai chiếm hơn 50%, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa độc đáo. Địa hình chủ yếu là đồi núi, xen kẽ với những cánh đồng rộng lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp, đặc biệt là trồng cà phê, hồ tiêu, và cao su.
Ranh giới hành chính của huyện Ia Grai được xác định như sau:
- Phía Đông giáp thành phố Pleiku
- Phía Tây giáp Campuchia
- Phía Nam giáp huyện Đức Cơ và huyện Chư Prông
- Phía Bắc giáp huyện Chư Păh và huyện Ia H’Drai (Kon Tum)
Vị trí chiến lược này không chỉ giúp Ia Grai đảm bảo an ninh biên giới mà còn tạo cơ hội phát triển kinh tế, đặc biệt trong nông nghiệp, du lịch sinh thái, và giao thương quốc tế.
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Ia Grai được tổ chức thành 13 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm một thị trấn và 12 xã. Các đơn vị này đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và phát triển kinh tế, xã hội của huyện. Thị trấn Ia Kha, huyện lỵ, là trung tâm hành chính, kinh tế, và văn hóa của Ia Grai, kết nối các xã lân cận thông qua hệ thống giao thông thuận tiện. Danh sách các đơn vị hành chính bao gồm: Thị trấn Ia Kha và các xã Ia Bă, Ia Chia, Ia Dêr, Ia Grăng, Ia Hrung, Ia Khai, Ia Krai, Ia O, Ia Pếch, Ia Sao, Ia Tô, Ia Yok.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Ia Grai đã đạt được những bước tiến đáng kể trong phát triển cơ sở hạ tầng, góp phần nâng cao chất lượng sống và thu hút đầu tư. Hệ thống điện lưới quốc gia hiện phủ sóng hơn 96% số hộ dân, đảm bảo cung cấp điện ổn định cho các thôn, làng. Đặc biệt, hai dự án cao tốc Ngọc Hồi – Pleiku và Pleiku – Buôn Ma Thuột đang trong giai đoạn triển khai, hứa hẹn cải thiện kết nối với các tỉnh lân cận, mở ra cơ hội phát triển kinh tế và du lịch. Các công trình công cộng như chợ, trung tâm văn hóa, và khu vui chơi cũng được đầu tư, tạo nên diện mạo mới cho huyện.
Kinh tế
Nền kinh tế của Ia Grai chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với các sản phẩm chủ lực như cà phê, hồ tiêu, cao su, và cây ăn quả. Huyện có lợi thế về đất đai màu mỡ và khí hậu phù hợp, giúp nông nghiệp đạt năng suất cao. Ngoài ra, các nhà máy thủy điện như Sê San 3A, Sê San 4, và Sê San 4A đóng vai trò quan trọng trong cung cấp năng lượng và thúc đẩy kinh tế địa phương.
Thị trường bất động sản tại Ia Grai cũng đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt tại thị trấn Ia Kha và các xã như Ia Grăng, Ia Tô. Giá đất thổ cư dao động từ 5–12 triệu đồng/m² tại Ia Kha và 3–8 triệu đồng/m² tại các xã lân cận, phản ánh tiềm năng đầu tư lớn. Các dự án khu đô thị mới và khu công nghiệp chế biến nông sản đang được triển khai, hứa hẹn đưa Ia Grai trở thành trung tâm kinh tế quan trọng của tỉnh Gia Lai.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Huyện Ia Grai đang hướng đến sự phát triển bền vững, đồng bộ, với các mục tiêu cụ thể được xác định trong bản đồ quy hoạch đến năm 2030 và tầm nhìn xa đến năm 2050. Những định hướng này tập trung vào phát triển kinh tế, nâng cấp hạ tầng, và bảo tồn văn hóa, môi trường, nhằm đưa Ia Grai trở thành một trung tâm đô thị sinh thái của tỉnh Gia Lai. Các dự án trọng điểm đã và đang được triển khai, như khu đô thị mới Ia Kha và khu phức hợp nghỉ dưỡng - sân golf, là minh chứng cho cam kết phát triển mạnh mẽ của huyện.
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, Ia Grai đặt mục tiêu trở thành khu vực phát triển đô thị sinh thái, kết hợp hài hòa giữa kinh tế và bảo vệ môi trường. Khu đô thị mới Ia Kha, với cơ sở hạ tầng hiện đại, bao gồm khu nhà ở, trung tâm thương mại, và công trình công cộng, đang được triển khai để đáp ứng nhu cầu đô thị hóa. Dự án khu dân cư Ia Grăng tại xã Ia Grăng cung cấp các khu nhà ở liền kề và biệt thự, góp phần nâng cao chất lượng sống.. Ngoài ra, khu công nghiệp chế biến nông sản tại xã Ia Grăng được quy hoạch theo tiêu chuẩn sạch, thu hút đầu tư trong và ngoài nước.
Tầm nhìn đến năm 2050
Nhìn xa đến năm 2050, Ia Grai hướng đến trở thành một trung tâm kinh tế, văn hóa, và du lịch nổi bật của Tây Nguyên. Khu phức hợp nghỉ dưỡng - sân golf tại các xã Ia Dêr, Ia Hrung, và Ia Pếch, với quy mô 230–320 ha, sẽ là điểm nhấn, thu hút du khách quốc tế và thúc đẩy ngành dịch vụ. Các khu công nghiệp chế biến nông sản sẽ được mở rộng, áp dụng công nghệ hiện đại để đảm bảo phát triển bền vững. Hệ thống giao thông nông thôn tiếp tục được nâng cấp, kết nối chặt chẽ các khu du lịch sinh thái như Thác Chín Tầng và lòng hồ Sê San 4, tạo thành mạng lưới du lịch liên kết.
