Tổng quan về huyện Hữu Lũng
Huyện Hữu Lũng nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Lạng Sơn, thuộc vùng trung du và miền núi Bắc Bộ. Đây là khu vực chuyển tiếp giữa dãy núi cánh cung Bắc Sơn và vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng. Trung tâm hành chính của huyện là thị trấn Hữu Lũng, một đô thị loại V.
Huyện có diện tích 806,74 km² và dân số năm 2019 là 121.735 người, trong đó 10.165 người sống ở khu vực đô thị và 111.570 người ở khu vực nông thôn. Mật độ dân số trung bình đạt khoảng 151 người trên mỗi km².
Về địa giới hành chính, huyện Hữu Lũng giáp với các đơn vị sau
- Phía Bắc giáp huyện Văn Quan và huyện Bắc Sơn
- Phía Tây giáp huyện Yên Thế, huyện Lạng Giang (Bắc Giang), huyện Võ Nhai (Thái Nguyên)
- Phía Nam giáp thị xã Chũ và huyện Lục Nam (Bắc Giang)
- Phía Đông giáp huyện Chi Lăng (Lạng Sơn) và huyện Lục Ngạn (Bắc Giang)
Địa hình huyện gồm dải núi đá, núi đất và các thung lũng, cánh đồng nằm dọc theo Quốc lộ 1. Khí hậu nơi đây thuộc vùng núi thấp, tương đối ôn hòa với nhiệt độ trung bình năm khoảng 22,7 °C, lượng mưa từ 1.500 đến 2.000 mm và độ ẩm trung bình khoảng 83%.
Đơn vị hành chính
Huyện gồm 1 thị trấn và 23 xã, tổng 24 đơn vị:
- Thị trấn: Hữu Lũng.
- Xã: Đồng Tân, Cai Kinh, Đồng Tiến, Hồ Sơn, Hòa Bình, Hòa Lạc, Hòa Sơn, Hòa Thắng, Hữu Liên, Minh Hòa, Minh Sơn, Minh Tiến, Nhật Tiến, Quyết Thắng, Tân Thành, Thanh Sơn, Thiện Tân, Vân Nham, Yên Bình, Yên Sơn, Yên Thịnh, Yên Vượng.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Hữu Lũng có tuyến Quốc lộ 1 chạy xuyên qua, tạo trục giao thông huyết mạch kết nối Hà Nội với Lạng Sơn và Chi Lăng. Ngoài ra, các tuyến tỉnh lộ 242 và 244 giúp liên kết thuận tiện với các huyện lân cận như Võ Nhai (Thái Nguyên) và Yên Thế (Bắc Giang).
Về giao thông thủy, địa bàn chủ yếu có hệ thống kênh mương nhỏ phục vụ tưới tiêu nông nghiệp, chưa phát triển vận tải thủy.
Hạ tầng cơ bản được đảm bảo với hệ thống đường ô tô đến trung tâm các xã, điện lưới quốc gia phủ khắp, cùng mạng lưới trường học và trạm y tế đáp ứng nhu cầu dân sinh.
Cảnh quan địa phương đa dạng, kết hợp giữa thảo nguyên, đồng ruộng, núi đá và ruộng bậc thang, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế nông nghiệp kết hợp với du lịch sinh thái và trải nghiệm.
Kinh tế
- Nông – lâm nghiệp: chiếm diện tích rộng lớn, kết hợp canh tác lúa, ngô với chăn nuôi và rừng trồng; toàn huyện có ~30% diện tích là đất nông nghiệp, ~41% đất lâm nghiệp có rừng.
- Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp: phát triển nhỏ lẻ, bên cạnh chế biến nông – lâm sản, vật liệu xây dựng.
- Thương mại – dịch vụ: phát triển ở khu vực trung tâm thị trấn và vùng ven, cung ứng sản phẩm cho dân cư và khách du lịch.
- Du lịch – sinh thái: tiềm năng lớn với cảnh quan thiên nhiên, hỗ trợ bởi các dự án du lịch cộng đồng như ở xã Hữu Liên, các thảo nguyên và suối, hang động.
Làng nghề công nghiệp
Huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn có một số làng nghề truyền thống, trong đó nổi bật là nghề làm hương ở một số xã và nghề dệt thổ cẩm của người Tày, Nùng. Ngoài ra, còn có các làng nghề liên quan đến nông nghiệp như trồng trọt và chăn nuôi, đóng góp vào kinh tế địa phương.
Di tích – Lễ hội
Hữu Lũng là vùng đất giàu bản sắc văn hóa và cảnh quan thiên nhiên đa dạng, sở hữu nhiều di tích lịch sử, tín ngưỡng và điểm đến sinh thái hấp dẫn. Một số địa điểm tiêu biểu có thể kể đến như:
- Đền Bắc Lệ (xã Tân Thành): Ngôi đền cổ gần 500 năm, một trong 8 đền linh thiêng nhất Việt Nam
- Đền Quan Giám Sát, Đền Chầu Lục (xã Hòa Lạc): Đây là đền thờ nổi tiếng, mang giá trị tín ngưỡng
- Chùa Cả (xã Minh Sơn): Ngôi chùa cổ kính giàu giá trị lịch sử
- Thảo nguyên Đồng Lâm, làng du lịch Hữu Liên (xã Hữu Liên): Điểm du lịch sinh thái hấp dẫn, hoang sơ
- Cánh đồng lúa và núi đá vôi Yên Thịnh (xã Yên Thịnh): Đây là nơi có cảnh quan đẹp, thích hợp du lịch trải nghiệm
- Thác Khe Dầu: Đây là thác nước mát lành giữa thiên nhiên
- Đình Bơi (xã Sơn Hà), Nghè Ông Vũ (xã Yên Thịnh)
- Hang Dơi, Hang Thờ, Hang Đèo Thạp (xã Tân Lập), Hang Rồng (xã Thiện Kỳ)
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 1,5 lần.
- Tỷ trọng lao động phi nông nghiệp đạt ít nhất 50%.
- Ít nhất 60% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; thị trấn Hữu Lũng hướng đến đô thị loại V.
- Đón 200.000 lượt khách du lịch mỗi năm.
- Nổi bật với 2–3 làng sản phẩm OCOP được chứng nhận cấp tỉnh trở lên.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Hữu Lũng
Tầm nhìn đến năm 2050
- Phát triển du lịch sinh thái & văn hóa: Xây dựng các tour du lịch vùng thảo nguyên, leo núi, các lễ hội truyền thống đồng bộ.
- Nông nghiệp xanh – chế biến sâu: Trồng rừng có giá trị, cây dược liệu chất lượng cao, chăn nuôi tập trung và chế biến chuyên nghiệp.
- Phát triển làng nghề truyền thống có thương hiệu: Sản phẩm thủ công mỹ nghệ, dược liệu, thổ cẩm, OCOP.
- Xây dựng đô thị thông minh – xanh: Quản lý điện, nước, rác thải, hạ tầng kỹ thuật thị trấn Hữu Lũng theo hướng xanh bền vững.
- Ứng phó biến đổi khí hậu: Hệ thống thủy lợi, đê điều vùng ruộng, phòng chống sạt lở vùng đồi núi.
- Bảo tồn văn hóa – cộng đồng dân tộc: Giữ gìn ngôn ngữ, lễ hội, kiến trúc truyền thống; nâng cao dân trí, kỹ năng nghề cho cộng đồng.
