Huyện Hồng Dân là một trong những địa phương có địa hình đa dạng, chia thành hai vùng sinh thái đặc trưng gồm vùng ngọt hóa và vùng chuyển đổi nông – thủy sản, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững. Với bản đồ hành chính rõ ràng, địa giới tiếp giáp nhiều tỉnh trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long, huyện Hồng Dân giữ vai trò kết nối vùng trọng yếu trong hệ sinh thái kinh tế và văn hóa liên tỉnh.
Tổng quan về huyện Hồng Dân trước sáp nhập
Huyện Hồng Dân có vị trí chiến lược, nằm ở phía Bắc của tỉnh Bạc Liêu, giáp với nhiều tỉnh lân cận trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Đây là địa phương có điều kiện tự nhiên tương đối bằng phẳng nhưng thấp, độ cao trung bình chỉ từ 0,2 đến 0,8 mét, độ dốc thoải nhẹ từ tây bắc xuống đông nam. Địa hình chia làm hai khu vực rõ rệt, phù hợp để phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp chuyên canh lúa ở vùng ngọt và mô hình luân canh tôm – lúa ở vùng mặn nhẹ.
Ranh giới hành chính với 4 phía:
- Phía Đông giáp thị xã Ngã Năm (Sóc Trăng)
- Phía Tây giáp huyện Vĩnh Thuận (Kiên Giang)
- Phía Nam giáp huyện Phước Long và huyện Thới Bình (Cà Mau)
- Phía Bắc giáp huyện Long Mỹ (Hậu Giang) và huyện Gò Quao (Kiên Giang)
Huyện có mạng lưới kênh rạch dày đặc, nhiều ao hồ và vùng trũng tập trung tại các xã Ninh Hòa, Ninh Quới, Ninh Thạnh Lợi, Vĩnh Lộc… Trong đó, khu vực phía Đông Bắc kênh Ngan Dừa – Cầu Sập chủ yếu là đất ngọt hóa, phù hợp trồng hai vụ lúa mỗi năm. Khu vực phía Nam có đặc điểm đất nhiễm mặn nhẹ, thuận lợi cho mô hình nuôi trồng thủy sản kết hợp trồng lúa theo mô hình sinh thái bền vững.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện Hồng Dân gồm 9 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm: Thị trấn Ngan Dừa, Xã Lộc Ninh, Xã Ninh Hoà, Xã Ninh Quới, Xã Ninh Quới A, Xã Ninh Thạnh Lợi, Xã Ninh Thạnh Lợi A, Xã Vĩnh Lộc, Xã Vĩnh Lộc A.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hệ thống hạ tầng tại huyện Hồng Dân đang từng bước được nâng cấp để đáp ứng nhu cầu phát triển sản xuất và dân sinh. Địa hình chia cắt bởi hệ thống kênh rạch giúp việc thoát nước tự nhiên khá hiệu quả, đặc biệt trong điều kiện mùa mưa. Tuy nhiên, điều này cũng tạo thách thức cho xây dựng cơ sở hạ tầng kiên cố, nhất là tại các xã có địa hình trũng.
Giao thông đường bộ chủ yếu là hệ thống tỉnh lộ và đường huyện kết nối thị trấn Ngan Dừa với các xã và vùng lân cận. Các tuyến đường giao thông nông thôn cũng đang được cứng hóa dần nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại, vận chuyển nông sản và thủy sản. Giao thông đường thủy giữ vai trò quan trọng trong vận chuyển hàng hóa, đặc biệt là các tuyến kênh liên huyện và liên tỉnh thông qua hệ thống kênh rạch nội đồng.
Kinh tế
Huyện Hồng Dân phát triển kinh tế dựa trên nền tảng sản xuất nông nghiệp kết hợp nuôi trồng thủy sản và phát triển thương mại – dịch vụ quy mô vừa. Trong 9 tháng đầu năm 2021, tổng giá trị sản xuất nông nghiệp – thủy sản đạt hơn 6.145 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng cao nhất và đạt hơn 87% kế hoạch năm.
Lĩnh vực thương mại – dịch vụ đạt khoảng 4.162 tỷ đồng, cho thấy xu hướng dịch chuyển cơ cấu kinh tế đang dần hình thành theo hướng đa dạng hóa. Khu vực công nghiệp – xây dựng tuy chiếm tỷ trọng nhỏ hơn nhưng cũng đạt mức tăng trưởng ổn định với tổng giá trị đạt 489 tỷ đồng, tương ứng với hơn 72% kế hoạch.
Mô hình sản xuất luân canh tôm – lúa, chuyển đổi từ lúa đơn thuần sang đa canh kết hợp thủy sản đã mang lại hiệu quả cao về mặt kinh tế và phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, thủy văn của huyện. Đây cũng là định hướng chủ lực trong phát triển nông nghiệp sinh thái tại địa phương.
Làng nghề truyền thống
Huyện Hồng Dân có nhiều làng nghề truyền thống phát triển ổn định, nổi bật là làng hoa và cây ăn quả tại xã Ninh Hòa và thị trấn Ngan Dừa. Ngoài ra, địa phương còn hình thành các tuyến du lịch sinh thái gắn với làng nghề, như tuyến Ngan Dừa – Vĩnh Lộc – Vĩnh Lộc A – Vàm Chắc Băng, với những cánh đồng lúa và ao tôm trải dài tạo cảnh quan đặc sắc.
Các hoạt động sản xuất nông nghiệp kết hợp mô hình vườn – ao – chuồng, trồng cây ăn trái và chăn nuôi nhỏ lẻ cũng góp phần tạo nên hệ sinh thái làng nghề đặc thù, gắn với văn hóa canh tác truyền thống.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Trên địa bàn huyện Hồng Dân hiện có 3 di tích lịch sử được xếp hạng, trong đó có 2 di tích cấp quốc gia và 1 di tích cấp tỉnh:
- Khu căn cứ Tỉnh ủy Bạc Liêu (1973–1975) tại xã Ninh Thạnh Lợi, được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt
- Chùa Kosthum (Chùa Cỏ Thum) – một công trình văn hóa tôn giáo tiêu biểu của đồng bào Khmer, tọa lạc tại xã Ninh Thạnh Lợi
- Di tích sự kiện lịch sử Ninh Thạnh Lợi năm 1927 tại xã Ninh Thạnh Lợi, được xếp hạng cấp tỉnh
Bên cạnh đó, huyện còn có nhiều chùa Khmer, nhà thờ, thánh thất, thể hiện sự đa dạng văn hóa – tôn giáo, đồng thời là điểm nhấn trong các hoạt động lễ hội, tâm linh và du lịch địa phương.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Huyện Hồng Dân tiếp tục tập trung đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp bền vững và nâng cao hiệu quả mô hình sản xuất tôm – lúa, xem đây là hướng phát triển chủ lực. Các xã phía nam của huyện sẽ được ưu tiên chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thích ứng với biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn. Vùng ngọt hóa tiếp tục giữ vững vai trò là vùng trọng điểm trồng lúa và cây ăn quả.
Đồng thời, huyện đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới nâng cao, đầu tư hạ tầng giao thông nông thôn, phát triển du lịch sinh thái gắn với làng nghề truyền thống. Các chính sách hỗ trợ thương mại – dịch vụ và đào tạo nghề cũng sẽ được chú trọng nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực địa phương.
Xem thêm: Bản đồ quy hoạch Huyện Hồng Dân
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, huyện Hồng Dân hướng tới trở thành vùng kinh tế nông nghiệp sinh thái trọng điểm của tỉnh Bạc Liêu. Từng bước phát triển các đô thị vệ tinh quanh thị trấn Ngan Dừa, hình thành các cụm công nghiệp quy mô vừa, đồng thời phát huy thế mạnh du lịch sinh thái, văn hóa và tôn giáo đặc trưng vùng đồng bằng.
Huyện cũng đặt mục tiêu xây dựng hệ thống hạ tầng hiện đại, thân thiện với môi trường, phát triển hài hòa giữa kinh tế, văn hóa và bảo tồn giá trị lịch sử – tâm linh.
