Tổng quan về huyện Hóc Môn trước sáp nhập
Huyện Hóc Môn nằm ở phía Tây Bắc thành phố Hồ Chí Minh. Địa hình thuộc vùng đồng bằng ven sông, cao trình thấp, mạng lưới sông rạch đan xen ảnh hưởng tới thoát nước và quy hoạch hạ tầng. Các khu vực ven sông, trũng phải chú trọng giải pháp chống ngập khi gia tăng xây dựng. Huyện có diện tích 109,17 km², dân số (2019) là 541.243 người, mật độ dân số đạt 4.967 người/km². Dân tộc sinh sống có Kinh, Hoa, Khmer.
Ranh giới tiếp giáp của huyện trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp thành phố Thuận An (Bình Dương) với ranh giới là sông Sài Gòn
- Phía Tây giáp huyện Đức Hòa (Long An)
- Phía Nam giáp Quận 12, quận Bình Tân và huyện Bình Chánh
- Phía Bắc giáp huyện Củ Chi.
Hóc Môn có lịch sử và vai trò vừa nông nghiệp vừa công nghiệp - hiện được xác định là một trong các vùng có tiềm năng phát triển đô thị vệ tinh, công nghiệp hỗ trợ và logistics. Trong những năm gần đây, huyện đã đẩy mạnh thu hút đầu tư, triển khai dự án hạ tầng kết nối vùng (vành đai, đường cao tốc, metro hướng ra) nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện có 1 thị trấn và 11 xã. Cụ thể:
- Thị trấn: Hóc Môn
- Các xã: Bà Điểm, Đông Thạnh, Nhị Bình, Tân Hiệp, Tân Thới Nhì, Tân Xuân, Thới Tam Thôn, Trung Chánh, Xuân Thới Đông, Xuân Thới Sơn, Xuân Thới Thượng.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Trước sáp nhập, Hóc Môn đang ở “giai đoạn tiền bứt phá” nhờ loạt dự án hạ tầng vùng dự kiến đưa vùng Tây Bắc thành cực tăng trưởng mới của thành phố. Các trục giao thông chiến lược đi qua hoặc ảnh hưởng đến Hóc Môn như Quốc lộ 22 (hướng cửa khẩu Mộc Bài), tỉnh lộ và những trục kết nối với Vành đai 3, Vành đai 4, cao tốc thành phố Hồ Chí Minh và metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) mở rộng kết nối vùng. Những dự án này nếu được triển khai sẽ rút ngắn thời gian kết nối Hóc Môn với trung tâm và tăng sức hấp dẫn cho đầu tư công nghiệp, bất động sản.
Hạ tầng kỹ thuật điện, nước, xử lý chất thải, Hóc Môn đã và đang mở rộng lưới điện, cấp nước và hệ thống xử lý nước thải phục vụ khu công nghiệp và khu đô thị mới. Tuy nhiên vẫn còn “điểm nghẽn” về khả năng xử lý nước thải tập trung và hệ thống thoát nước tại một số trục cũ.
Hạ tầng xã hội y tế - giáo dục - công viên, mạng lưới y tế cơ sở (trạm y tế xã, phòng khám đa khoa) phủ rộng; song để phục vụ dân số lớn và khu công nghiệp, huyện cần tăng đầu tư bệnh viện tuyến huyện và các chuyên khoa. Giáo dục có hệ thống trường từ mầm non đến trung học phổ thông tương đối đầy đủ; yêu cầu bổ sung trường nghề, trường trung cấp kỹ thuật để cung cấp nguồn nhân lực kỹ thuật cho công nghiệp hỗ trợ. Ngoài ra do áp lực đô thị hóa, quỹ đất mảng xanh cần chú ý trong quy hoạch phân khu - các dự án đô thị mới đều dự kiến dành quỹ cho công viên, hồ điều hòa để giảm nhiệt đô thị và xử lý nước.
Kinh tế
Hóc Môn có sự phối hợp giữa công nghiệp nhẹ và công nghiệp hỗ trợ, xây dựng, thương mại - dịch vụ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ và một “mảng” du lịch lịch sử (từ Di tích Địa đạo Củ Chi nằm giáp ranh khu vực). Huyện đang thúc đẩy công nghiệp sạch, khu logistics và chuỗi giá trị nông nghiệp cao.
Theo báo cáo Chi cục thuế khu vực Quận 12 - Hóc Môn cho thấy tổng thu ngân sách qua các năm có biến động lớn theo tiến độ thu và mở rộng cơ sở thuế, báo cáo cho biết tổng thu năm 2023 khoảng 4.292,3 tỷ đồng (đạt ~93,6% dự toán); tổng thu năm 2024 đạt 5.815,8 tỷ đồng (đạt 124,2% dự toán) - đây là chỉ báo về tốc độ tăng nguồn thu khi hoạt động sản xuất kinh doanh phục hồi.
Khu công nghiệp
Huyện Hóc Môn tập trung khá nhiều khu công nghiệp đa dạng về quy mô và ngành nghề. Dưới đây là một số khu công nghiệp ở Hóc Môn phát triển nhất hiện nay:
- Cụm công nghiệp Nhị Xuân địa chỉ đường Nguyễn Văn Bứa, xã Xuân Thới Sơn, huyện Hóc Môn với tổng diện tích 180 ha.
- Khu công nghiệp Dương Công Khi địa chỉ số 777 Dương Công Khi, xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn với tổng diện tích 2,7 ha.
- Khu dân cư công nghiệp Bà Điểm - Xuân Thới Thượng ở địa phận của ấp Tiền Lân, xã Bà Điểm có quy mô “đồ sộ” lên đến 200 ha với sức chứa tới 22.000 người dân đến đây sinh sống và làm việc.
- Khu công nghiệp Tân Hiệp với tổng diện tích rộng lên tới 290ha, nơi đây được chia thành 2 khu đó là khu công nghiệp Tân Hiệp A và Tân Hiệp B. Khu công nghiệp này tọa lạc tại vị trí có giao thông thuận lợi nên tiết kiệm thời gian khi di chuyển bởi nó tiếp giáp với các tuyến đường trọng điểm, các đường quốc lộ lớn.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Dựa trên Quy hoạch chung thành phố Hồ Chí Minh năm 2021 - 2030, tầm nhìn năm 2050 và chương trình phát triển huyện, Hóc Môn được định hướng phát triển theo các trụ cột sau:
- Đô thị hóa có chọn lọc và thành phố vệ tinh: Phát triển khu đô thị mới, hạ tầng giao thông, đảm bảo dịch vụ xã hội cho cư dân đô thị mới.
- Công nghiệp hỗ trợ và logistics: Phát triển các khu công nghiệp sạch, kho trung tâm phân phối phục vụ vùng thành phố và kết nối cửa khẩu Tây Bắc.
- Nông nghiệp công nghệ cao: Tận dụng quỹ đất để phát triển nhà kính, trang trại công nghệ, chuỗi chế biến thực phẩm.
- Hạ tầng chống ngập và nâng cấp kỹ thuật: Đồng bộ hệ thống thoát nước, hồ điều hòa, trạm xử lý nước thải - giảm rủi ro khi đô thị hóa.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Hóc Môn phấn đấu đạt được các mục tiêu như:
- Hóc Môn đô thị vệ tinh hiện đại xanh: Hóc Môn là đô thị vệ tinh có hạ tầng đồng bộ, quỹ xanh và hệ thống giao thông công cộng kết nối trung tâm; mật độ dân cư và hệ thống dịch vụ được cân bằng theo quy hoạch.
- Trung tâm công nghiệp hỗ trợ và logistics nội vùng: Trở thành mắt xích công nghiệp phụ trợ cho toàn thành phố với khu công nghiệp sạch, kho logistics, liên kết cảng và sân bay đóng góp lớn cho chuỗi cung ứng khu vực.
- Mô hình cân bằng nông nghiệp công nghệ cao và đô thị: Một phần diện tích dành cho nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phần khác phát triển đô thị - tạo mô hình đa chức năng, giảm áp lực lên trung tâm thành phố.
