Tổng quan về huyện Hòa An trước sáp nhập
Huyện Hòa An là địa phương có bề dày lịch sử hình thành và phát triển lâu đời trong tỉnh Cao Bằng. Được thành lập ngày 25/3/1948, Hòa An là vùng đất gắn liền nhiều dấu ấn truyền thống cách mạng và văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Với diện tích 605,85 km², dân số khoảng 52.762 người, huyện có mật độ dân cư trung bình so với các địa phương miền núi phía Bắc.
Địa hình huyện chủ yếu là đồi núi thấp và thung lũng xen kẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi, phát triển rừng và trồng cây công nghiệp. Khí hậu cận nhiệt đới núi cao, mùa đông lạnh, mùa hè ôn hòa, lượng mưa phân bố khá đồng đều trong năm.
Ranh giới hành chính của huyện Hòa An trước sáp nhập như sau:
- Phía Đông giáp huyện Trùng Khánh
- Phía Tây giáp huyện Nguyên Bình
- Phía Nam giáp thành phố Cao Bằng
- Phía Bắc giáp huyện Hà Quảng
Huyện giữ vai trò quan trọng trong liên kết phát triển kinh tế – xã hội giữa thành phố Cao Bằng và các huyện miền núi lân cận.
Đơn vị hành chính
Huyện Hòa An được tổ chức thành 15 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 1 thị trấn trung tâm và 14 xã, cụ thể: Thị trấn Nước Hai, Xã Bạch Đằng, Xã Bình Dương, Xã Dân Chủ, Xã Đại Tiến, Xã Đức Long, Xã Hoàng Tung, Xã Hồng Nam, Xã Hồng Việt, Xã Lê Chung, Xã Nam Tuấn, Xã Ngũ Lão, Xã Nguyễn Huệ, Xã Quang Trung, Xã Trương Lương.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Hòa An đã có nhiều bước phát triển tích cực trong xây dựng hạ tầng kinh tế – xã hội, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Mạng lưới giao thông được đầu tư đồng bộ, với các tuyến đường tỉnh lộ, đường liên xã, liên thôn được bê tông hóa và nhựa hóa, kết nối thuận lợi với thành phố Cao Bằng và các huyện lân cận.
Hệ thống điện lưới quốc gia đã phủ khắp 100% các xã, thị trấn, tỷ lệ hộ sử dụng điện ổn định đạt mức cao. Viễn thông, truyền hình, Internet được triển khai rộng rãi, góp phần rút ngắn khoảng cách giữa vùng nông thôn và đô thị. Nhiều công trình phúc lợi xã hội như trường học, trạm y tế, trung tâm văn hóa thể thao được đầu tư xây dựng, nâng cấp, đáp ứng tốt nhu cầu sinh hoạt và phát triển kinh tế – xã hội.
Hạ tầng thủy lợi cũng được quan tâm phát triển, với hệ thống kênh mương phục vụ sản xuất nông nghiệp và phòng chống thiên tai ngày càng được kiên cố hóa. Các cụm chợ trung tâm và chợ xã giúp trao đổi, tiêu thụ hàng hóa, góp phần phát triển thương mại địa phương.
Kinh tế
Nền kinh tế của huyện Hòa An trước sáp nhập chủ yếu dựa trên nông nghiệp, lâm nghiệp và chăn nuôi, trong đó sản xuất nông nghiệp đóng vai trò trọng tâm. Các cây trồng chính gồm lúa nước, ngô, lạc, đỗ tương và thuốc lá, được canh tác trên các thung lũng và chân núi, đảm bảo lương thực cho người dân và tạo nguồn thu nhập từ sản phẩm hàng hóa.
Huyện có thế mạnh về chăn nuôi gia súc, gia cầm, đặc biệt là nuôi trâu, bò vỗ béo và lợn đen bản địa. Các sản phẩm nông sản, thịt, gạo, ngô được tiêu thụ tại các chợ huyện, chợ xã và cung cấp cho thành phố Cao Bằng. Trong những năm qua, Hòa An từng bước đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, hình thành vùng chuyên canh cây trồng hàng hóa và vùng sản xuất nông nghiệp sạch.
Thương mại – dịch vụ phát triển tập trung tại thị trấn Nước Hai, nơi có chợ trung tâm, cửa hàng dịch vụ, kho vận nhỏ lẻ phục vụ trao đổi hàng hóa, vật tư nông nghiệp. Tuy nhiên, quy mô thương mại vẫn còn hạn chế so với tiềm năng và so với địa bàn giáp thành phố.
Nhờ các chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới, thu nhập và đời sống nhân dân đã có nhiều cải thiện rõ nét. Hạ tầng giao thông và thủy lợi phát triển mạnh là điều kiện thuận lợi để Hòa An đẩy nhanh chuyển dịch kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa bền vững trong giai đoạn tới.
Làng nghề truyền thống
Huyện Hòa An không có làng nghề truyền thống nào thực sự nổi bật được công nhận hoặc hình thành quy mô lớn. Một số nghề thủ công nhỏ lẻ, như dệt vải, đan lát, rèn nông cụ, vẫn tồn tại ở nhiều xã nhưng chủ yếu phục vụ sinh hoạt gia đình, chưa phát triển thành sản phẩm hàng hóa có thương hiệu. Đây là nét văn hóa đặc trưng của các cộng đồng Tày, Nùng nhưng chưa trở thành lợi thế kinh tế đáng kể.
Trong định hướng lâu dài, huyện sẽ từng bước nghiên cứu bảo tồn và khuyến khích phát triển những nghề truyền thống gắn với chương trình OCOP, du lịch cộng đồng và sản xuất sản phẩm đặc trưng địa phương để nâng cao thu nhập cho người dân.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Hiện nay, huyện Hòa An chưa có di tích lịch sử hay danh lam thắng cảnh nào được xếp hạng cấp quốc gia hoặc cấp tỉnh. Mặc dù không có điểm di tích nổi bật, huyện vẫn sở hữu cảnh quan núi non, sông suối hoang sơ và nhiều bản làng dân tộc thiểu số giàu truyền thống văn hóa. Đây là tiềm năng để phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm nếu được đầu tư hạ tầng và quy hoạch đồng bộ.
Nhiều lễ hội truyền thống, phong tục tập quán đặc sắc của người Tày, Nùng được lưu giữ trong sinh hoạt cộng đồng, như lễ hội Lồng Tồng, lễ hội xuống đồng, có giá trị văn hóa lớn nhưng chưa hình thành sản phẩm du lịch thu hút đông đảo du khách.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn đến năm 2030, huyện Hòa An đặt mục tiêu đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp sạch, bảo vệ rừng và giảm nghèo bền vững. Huyện tiếp tục hoàn thiện hệ thống giao thông liên xã, nhựa hóa, bê tông hóa đường trục chính và nâng cấp hệ thống kênh mương thủy lợi phục vụ sản xuất.
Các chương trình trọng điểm bao gồm phát triển vùng lúa chất lượng cao, chăn nuôi trâu bò tập trung, hỗ trợ cây công nghiệp ngắn ngày, đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới và xóa nhà tạm. Đồng thời, huyện từng bước nghiên cứu các mô hình du lịch trải nghiệm, du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa các dân tộc.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Hòa An
Tầm nhìn đến năm 2050
Hướng tới năm 2050, huyện Hòa An định hướng trở thành vùng nông nghiệp hàng hóa, dịch vụ thương mại, trung tâm kết nối giao thương của khu vực giáp thành phố Cao Bằng. Huyện đặt mục tiêu xây dựng các vùng chuyên canh sản xuất nông nghiệp sạch, vùng chăn nuôi gia súc tập trung quy mô lớn, phát triển thương mại – dịch vụ tại các trung tâm xã và thị trấn Nước Hai. Việc khai thác các giá trị văn hóa truyền thống, bảo tồn lễ hội, phong tục tập quán gắn với phát triển du lịch cộng đồng sẽ được lồng ghép trong quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội. Mục tiêu dài hạn là nâng cao thu nhập bình quân đầu người, giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống mức thấp, xây dựng hệ thống hạ tầng đồng bộ, bảo vệ tài nguyên môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân.
