Tổng quan về huyện Hải Lăng trước sáp nhập
Huyện Hải Lăng nằm ở phía Nam tỉnh Quảng Trị, cách thành phố Đông Hà 20 km về phía Bắc, cách thành phố Huế (Thừa Thiên Huế) 40 km về phía Nam. Địa hình huyện chia thành 3 vùng, vùng đồi núi (55% diện tích tự nhiên), vùng đồng bằng (32%), vùng cồn cát và bãi cát ven biển (12%). Diện tích tự nhiên của huyện khoảng 427.366 km² (tương đương ~42.736 ha). Dân số năm 2021 là 80.214 người, trong đó thành thị 8.968 người, nông thôn 71.246 người, mật độ 188 người/km².
Ranh giới tiếp giáp của huyện trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp Biển Đông.
- Phía Tây giáp huyện Đakrông.
- Phía Nam giáp huyện Phong Điền (Thừa Thiên Huế).
- Phía Bắc giáp thị xã Quảng Trị và huyện Triệu Phong.
Đơn vị hành chính
Ngày 14/11/2024 Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1281/NQ-UBTVQH 15 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2023-2025 (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 01/01/2020). Theo đó sáp nhập xã Hải Quế và xã Hải Ba thành xã Hải Bình. Huyện Hải Lăng có 15 đơn vị hành chính cấp xã gồm:
- 1 thị trấn: Diên Sanh (huyện lỵ).
- 14 xã: Hải An, Hải Bình, Hải Chánh, Hải Dương, Hải Định, Hải Hưng, Hải Khê, Hải Lâm, Hải Phong, Hải Phú, Hải Quy, Hải Sơn, Hải Thượng, Hải Trường.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hạ tầng giao thông của huyện nằm dọc quốc lộ 1A và tuyến đường sắt Bắc - Nam, tạo trục mạch giao thông chính dọc theo chiều Bắc - Nam. Theo quy hoạch xây dựng vùng đến 2040 - 2050, Hải Lăng sẽ được bổ sung thêm 25 tuyến đường huyện, kết nối các vùng chức năng với hệ thống tỉnh lộ, quốc lộ và cao tốc, bên cạnh đầu tư cảng biển Mỹ Thủy theo quy hoạch cảng biển Việt Nam 2021 - 2050.
Bên cạnh đó trung tâm hành chính ở thị trấn Diên Sanh được quy hoạch phát triển trở thành đô thị động lực. Hạ tầng mạng lưới giáo dục - y tế đang được nâng cấp theo quy hoạch tỉnh 2021 - 2030, phấn đấu tối thiểu 70% trường công lập đạt chuẩn quốc gia vào năm 2030.
Kinh tế
Hải Lăng có vùng đồng bằng rộng, thích hợp sản xuất nông nghiệp cùng diện tích cát ven biển và tiềm năng đất đồi cho lâm nghiệp và trang trại. Nền kinh tế huyện Hải Lăng trước sáp nhập có lợi thế phát triển nông nghiệp hữu cơ công nghệ cao, trồng rừng - cây ăn quả vùng đồi và nuôi trồng, đánh bắt thủy, hải sản vùng biển.
Bên cạnh đó, trung tâm thị trấn Diên Sanh được quy hoạch trở thành đô thị động lực, phát triển thương mại, dịch vụ, logistics kết nối với cảng Mỹ Thủy. Các khu đô thị mới (như đô thị Quảng Sự) và dự án du lịch ven biển được quy hoạch nhằm đa dạng hóa cơ cấu kinh tế.
Du lịch
Trên địa bàn huyện có khu du lịch sinh thái Bàu Giàng, Trằm Trà Lộc nằm trong tour Thành Cổ - La Vang - Bàu Giàng - Mỹ Thủy. Đặc sản của huyện nổi tiếng là vùng gạo ngon đậm đà, rượu Kim Long với thương hiệu XiKa, nước mắm Mỹ Thủy, bánh bột lọc Mỹ Chánh, cháo bột Diên Sanh Hải Thọ, ớt ướp (Câu nhi) Hải Tân, canh ám cá tràu làng Lam Thủy, bánh ướt làng Phương Lang,... ốc nhồi Hải Thiện (là món đặc sản nhất trong các đặc sản). Nhà thờ La Vang là trung tâm hành hương quan trọng của người công giáo Việt Nam là điểm thu hút nhiều du khách đến với Hải Lăng.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Theo Quyết định số 2048/QĐ-UBND ban hành ngày 07/09/2023 Quyết định về việc phê duyệt đồ án quy hoạch xây dựng vùng huyện Hải Lăng đến năm 2040, định hướng đến năm 2050, định hướng phát triển của huyện như sau:
- Huyện chủ trương hình thành 2 đô thị loại V gồm thị trấn Diên Sanh - hướng tới đạt một số tiêu chí của đô thị loại IV, trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội của huyện; thị trấn La Vang - là đô thị loại V mới. Bên cạnh đó sẽ có thêm khu vực phát triển đô thị Hải Chánh với mục tiêu mở rộng không gian đô thị. Định hướng đến năm 2040, toàn huyện phấn đấu trở thành thị xã Hải Lăng (đô thị loại IV) với việc chuyển đổi một phần đơn vị hành chính cấp xã thành phường.
- Dự kiến thành lập và phát triển các cụm công nghiệp có diện tích lên đến khoảng 2.200 ha, bao gồm: Khu công nghiệp Quảng Trị (VSIP), cụm công nghiệp Thượng Lâm, Diên Sanh 2, Hải Trường… Khu vực ven biển sẽ tập trung vào phát triển năng lượng, thương mại - dịch vụ, cảng biển nước sâu, logistics, theo mô hình của Khu Kinh tế Đông Nam Quảng Trị.
- Tiếp tục triển khai chương trình nông thôn mới nâng cao, cải tạo chỉnh trang khu dân cư theo cụm, nâng cao chất lượng hạ tầng xã hội - kỹ thuật, giữ gìn bản sắc văn hóa.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Hải Lăng
Tầm nhìn đến năm 2050
Định hướng đến năm 2050 huyện sẽ phát triển đô thị Hải Lăng theo hướng bền vững - văn minh - hiện đại, thích ứng với biến đổi khí hậu. Tiếp tục khai thác công nghiệp theo hướng thân thiện với môi trường, đồng thời phát triển năng lượng sạch, logistics và kinh tế cảng. Bên cạnh đó tiếp tục đầu tư phát triển khu Kinh tế Đông Nam Quảng Trị, hoàn thiện hạ tầng đồng bộ, tạo động lực kết nối vùng và quốc tế.
