Tổng quan về huyện Gia Bình trước sáp nhập
Huyện Gia Bình là một huyện nằm phía Nam tỉnh Bắc Ninh, thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng. Với diện tích khoảng 108 km² và dân số năm 2020 đạt khoảng 105.015 người, mật độ dân cư đạt khoảng 976 người/km² theo thống kê chính thức. Địa hình huyện chủ yếu là đồng bằng châu thổ màu mỡ ven sông Đuống với cao độ phổ biến từ 2–7 m, vừa thuận lợi cho nông nghiệp vừa dễ dàng phát triển công nghiệp. Gia Bình nằm cách trung tâm thành phố Bắc Ninh khoảng 25 km và cách trung tâm Hà Nội 35 km, là vùng chuyển tiếp cơ sở quan trọng trong vùng đô thị hóa mở rộng phía Bắc thủ đô. Đây cũng là vị trí chiến lược khi nằm gần sông Đuống – tuyến vận chuyển thủy lợi hàng hóa và nông sản – góp phần vào khả năng kết nối giao thông liên vùng.
Ranh giới hành chính
- Phía Bắc giáp thị xã Quế Võ với ranh giới tự nhiên là sông Đuống
- Phía Đông giáp thành phố Chí Linh (Hải Dương) qua sông Thái Bình
- Phía Nam giáp huyện Lương Tài
- Phía Tây giáp thị xã Thuận Thành
Đơn vị hành chính
Trước khi tổ chức lại, huyện Gia Bình gồm 2 thị trấn là Gia Bình (huyện lỵ) và Nhân Thắng, cùng với 12 xã gồm Bình Dương, Cao Đức, Đại Bái, Đại Lai, Đông Cứu, Giang Sơn, Lãng Ngâm, Quỳnh Phú, Song Giang, Thái Bảo, Vạn Ninh và Xuân Lai. Sự phân chia này thể hiện cấu trúc gồm trung tâm thị trấn kết hợp các vùng nông thôn có nghề truyền thống và tiềm năng phát triển đô thị – công nghiệp.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Gia Bình được thụ hưởng hệ thống giao thông kết nối hoàn thiện. Quốc lộ 17, tỉnh lộ 285 đi qua tạo đường về Thuận Thành, Bắc Ninh và Hà Nội. Sự phát triển sắp tới của sân bay quốc tế Gia Bình tại xã Gia Bình (dự kiến hoàn thành cuối 2025) cùng cảng cạn Gia Bình theo quy hoạch giai đoạn 2021–2030 sẽ thúc đẩy mạnh mẽ khả năng giao vận, logistics và nâng cao vai trò kết nối vùng.
Kinh tế
Gia Bình là một trong những địa phương nổi bật về phát triển công nghiệp – đô thị hóa tại Bắc Ninh. Huyện có diện tích đất công nghiệp vừa phải để bảo tồn nông nghiệp và văn hóa truyền thống, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển ngành chế biến nông sản, thủ công mỹ nghệ, logistics… cùng hệ thống chợ trung tâm tại các thị trấn đã định hình nền tảng kinh tế địa phương bền vững.
Làng nghề truyền thống
Gia Bình nổi tiếng với các làng nghề truyền thống lâu đời, đặc biệt là nghề đúc đồng ở Đại Bái – nơi sản xuất các đồ lễ, tượng đình chùa nổi bật; nghề tranh, mây tre Đa Phúc – thủ công mỹ nghệ mang đậm bản sắc Bắc Bộ; các nghề thủ công như mộc, cơ khí nhỏ… Các làng nghề này không chỉ giữ gìn văn hóa mà còn tạo ra giá trị kinh tế và du lịch làng nghề.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Huyện tập trung nhiều di tích văn hóa – lịch sử nổi bật như đình Đông Cứu, đình Lãng Ngâm, đền Thái Bảo, đình Quỳnh Phú cùng các lễ hội dân gian được tổ chức thường niên. Các địa điểm này thu hút khách tham quan theo tour du lịch văn hóa kết hợp lễ hội và trải nghiệm làng nghề. Ngoài ra, sông Đuống và sông Thái Bình chảy quanh địa phận tạo nên không gian sinh thái — thích hợp phát triển các tuyến du lịch bằng thủy.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Huyện Gia Bình được định hướng trở thành vùng kinh tế năng động phía nam tỉnh Bắc Ninh, phát triển cân bằng giữa công nghiệp và nông nghiệp đô thị hóa. Theo quy hoạch chung đô thị đến năm 2030 đã được phê duyệt, địa phương tiếp tục hoàn thiện mạng lưới giao thông trọng điểm như đường kết nối sân bay – kết nối logistics – đường tỉnh lộ; cải tạo hạ tầng kỹ thuật thị trấn và các xã trung tâm; thúc đẩy công nghiệp xanh theo hướng hỗ trợ; phát triển mạnh làng nghề gắn với du lịch trải nghiệm; nâng cấp đô thị thị trấn thành đạt chuẩn đô thị loại V và nâng cấp một số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới.
Tầm nhìn đến năm 2050
Định hướng đến năm 2050 xác định Gia Bình là đô thị vệ tinh kiểu mẫu vùng Thủ đô, sở hữu sân bay quốc tế, cảng cạn, logistics hiện đại, phát triển công nghiệp – dịch vụ – thương mại, đồng thời gìn giữ bản sắc văn hóa. Huyện phấn đấu trở thành đô thị loại IV, với hệ thống đô thị xanh, thông minh, hạ tầng kỹ thuật bền vững, có giá trị sống cao cho người dân. Các khu vực thị trấn được mở rộng, công nghiệp nhẹ chuyển dịch sang công nghệ cao, các làng nghề truyền thống được bảo tồn và phát triển thành điểm du lịch văn hóa — tạo nên huyện Gia Bình hiện đại, giàu bản sắc.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Gia Bình
