Tổng quan về huyện Đức Thọ trước sáp nhập
Huyện Đức Thọ nằm ở phía Bắc của tỉnh Hà Tĩnh, thuộc khu vực trung du Bắc Trung Bộ. Đây là địa phương có vị trí địa lý quan trọng, đóng vai trò kết nối vùng đồng bằng ven biển Hà Tĩnh với khu vực phía Tây giáp Lào và các tỉnh Bắc Trung Bộ. Với diện tích tự nhiên khoảng 209 km² và dân số năm 2009 đạt gần 104.536 người, mật độ dân số trung bình khoảng 500 người/km², Đức Thọ là một trong những huyện có mật độ dân cư cao của tỉnh, đồng thời cũng là địa bàn có truyền thống lịch sử, văn hóa lâu đời.
Ranh giới hành chính của huyện Đức Thọ được xác định rõ ràng:
- Phía Đông giáp thị xã Hồng Lĩnh và huyện Can Lộc
- Phía Tây giáp huyện Hương Sơn
- Phía Nam giáp huyện Vũ Quang
- Phía Bắc giáp huyện Nam Đàn và huyện Hưng Nguyên (Nghệ An)
Về đặc điểm tự nhiên, Đức Thọ chủ yếu là vùng đồng bằng ven sông La, đồng thời nằm ở hữu ngạn sông Lam – một trong những con sông lớn của Bắc Trung Bộ. Nhờ hệ thống sông ngòi này, huyện có nguồn nước dồi dào, đất đai màu mỡ, rất thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. Đồng thời, các tuyến sông cũng là điều kiện để mở rộng vận tải thủy, kết nối hàng hóa với Nghệ An, thành phố Hà Tĩnh và vùng duyên hải. Sự kết hợp giữa địa hình bằng phẳng xen kẽ gò đồi thấp và mạng lưới thủy văn phong phú đã tạo nên cảnh quan đặc trưng của huyện, đồng thời hình thành tiền đề để phát triển hệ thống giao thông đường bộ, đường thủy và các hoạt động sản xuất đa dạng.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện gồm thị trấn Đức Thọ và 15 xã: An Dũng, Bùi La Nhân, Đức Đồng, Đức Lạng, Hòa Lạc, Lâm Trung Thủy, Liên Minh, Quang Vĩnh, Tân Dân, Tân Hương, Thanh Bình Thịnh, Trường Sơn, Tùng Ảnh, Tùng Châu và Yên Hồ.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Đức Thọ sở hữu hệ thống hạ tầng khá đồng bộ, phục vụ tốt cho phát triển kinh tế – xã hội. Giao thông có Quốc lộ 1A và tuyến đường sắt Bắc – Nam chạy qua, giúp kết nối nhanh chóng với Hà Nội, Vinh, thành phố Hà Tĩnh; bên cạnh đó, mạng lưới đường huyện, đường xã được nâng cấp, bảo đảm đi lại và lưu thông hàng hóa trong nội huyện. Thủy lợi có các công trình kênh mương, đập điều tiết quan trọng, vừa đáp ứng nhu cầu tưới tiêu nông nghiệp, vừa góp phần phòng chống lũ lụt. Y tế với Bệnh viện Đa khoa Đức Thọ, phòng khám khu vực và trạm y tế xã, thị trấn, đáp ứng cơ bản nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Giáo dục duy trì đủ các cấp học, từ mầm non đến trung học phổ thông; nhiều trường được công nhận đạt chuẩn quốc gia, cơ sở vật chất ngày càng được nâng cấp, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.
Kinh tế
Huyện Đức Thọ đang định hướng phát triển theo hướng nông nghiệp hữu cơ và kinh tế tuần hoàn, coi đây là bước đi chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo đảm tính bền vững. Các mô hình canh tác sạch, tái sử dụng phụ phẩm trong nông nghiệp ngày càng được nhân rộng, từng bước tạo nên nền nông nghiệp hiện đại và thân thiện với môi trường.
Song song với nông nghiệp, huyện chú trọng hỗ trợ doanh nghiệp và phát triển sản xuất. Nhiều chính sách khuyến khích đã được triển khai, đặc biệt dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, giúp mở rộng quy mô, tạo môi trường đầu tư thuận lợi và nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm địa phương.
Đức Thọ cũng đang thúc đẩy chuyển đổi số trong sản xuất và quản lý, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp. Việc ứng dụng công nghệ số giúp tối ưu hóa quy trình, hình thành chuỗi giá trị khép kín cho các sản phẩm chủ lực, đồng thời tăng tính minh bạch và khả năng tiếp cận thị trường.
Định hướng trong giai đoạn tới là tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phát triển các mô hình ứng dụng công nghệ cao, nâng cao chất lượng và giá trị các sản phẩm OCOP, đồng thời gắn phát triển kinh tế với du lịch sinh thái – văn hóa. Nhờ vậy, kinh tế huyện Đức Thọ đang từng bước chuyển dịch theo hướng hiện đại, bền vững và phù hợp xu thế chung.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
Quy hoạch hướng tới khai thác tiềm năng vị trí chiến lược và lợi thế về nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, du lịch, văn hóa và cảnh quan để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đồng thời nâng cao vị thế của huyện trong tỉnh và vùng. Nhà nước đề xuất thiết lập các vùng kinh tế động lực, khu đô thị tập trung, hệ thống hạ tầng kỹ thuật – xã hội chủ chốt như cụm công nghiệp, khu du lịch… nhằm xây dựng nền tảng phát triển cân bằng và bền vững. Quy hoạch cũng chú trọng mô hình không gian đô thị – nông thôn, xác định quy mô và chức năng đô thị, đồng thời đặt ưu tiên bảo tồn môi trường, di sản văn hóa và cảnh quan tự nhiên.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Đức Thọ
Tầm nhìn đến năm 2050
Dự thảo quy hoạch đặt mục tiêu xây dựng Đức Thọ thành một vùng kinh tế – xã hội phát triển toàn diện, gắn kết hài hòa giữa không gian đô thị và nông thôn, có hệ thống hạ tầng đồng bộ, bảo vệ môi trường và bản sắc văn hóa. Mục tiêu bao gồm nâng cao vai trò của các trung tâm kinh tế – đô thị, củng cố các cụm công nghiệp, khu du lịch, phát triển mô hình đô thị – nông thôn thông minh và chăm lo bảo tồn di sản văn hóa – lịch sử. Mô hình phát triển này hướng tới cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, an sinh xã hội và bảo vệ môi trường bền vững.
