Tổng quan về huyện Đồng Xuân trước sáp nhập
Huyện Đồng Xuân nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Phú Yên, có diện tích tự nhiên khoảng 1.064 km², là huyện miền núi có diện tích lớn nhất của tỉnh. Dân số của huyện là 65.300 người, mật độ dân số đạt 61 người/km². Trung tâm hành chính của huyện đặt tại thị trấn La Hai, cách thành phố Tuy Hòa khoảng 45 km.
Địa hình Đồng Xuân tương đối phức tạp, thấp dần từ tây sang đông với nhiều dãy núi và ngọn núi cao như Chư Hrem (1.238 m) Rung Gia (1.108 m), La Hiên (1.020 m)... Trên địa bàn huyện có các con sông Kỳ Lộ, sông Cô, Trà Bương chảy qua và các suối nước khoáng nóng Trà Ô, Triêm Đức, Cây Vừng ở xã Phú Mỡ.
Vị trí địa lý
- Phía Đông giáp thị xã Sông Cầu và huyện Tuy An
- Phía Tây giáp huyện La Pa và huyện Krông Pa (Gia Lai)
- Phía Nam giáp huyện Sơn Hòa
- Phía Bắc giáp huyện Vân Canh, Bình Định và huyện Kông Chro (Gia Lai)
Đơn vị hành chính
Huyện Đồng Xuân có 11 đơn vị hành chính cấp xã, gồm thị trấn La Hai (huyện lị) và 10 xã: Đa Lộc, Phú Mỡ, Xuân Lãnh, Xuân Long, Xuân Phước, Xuân Quang 1, Xuân Quang 2, Xuân Quang 3, Xuân Sơn Nam, Xuân Sơn Bắc.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Đồng Xuân có hệ thống giao thông từng bước được đầu tư, góp phần quan trọng trong việc kết nối vùng miền và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Trục giao thông chính là Quốc lộ 19C và Quốc lộ 19, chạy qua địa bàn, nối huyện với các tỉnh Tây Nguyên và trung tâm tỉnh Phú Yên.
Bên cạnh đó, các tuyến đường tỉnh như ĐT 643, ĐT 641 và nhiều tuyến huyện, xã được nâng cấp đã mở rộng khả năng lưu thông hàng hóa, kết nối đến các khu sản xuất, cụm dân cư và chợ nông thôn. Đặc biệt, nhiều tuyến đường liên xã, liên thôn được bê tông hóa, tạo thuận lợi cho việc đi lại, giao thương và phát triển nông – lâm nghiệp.
Về hạ tầng điện, nước và y tế, huyện đã được quan tâm đầu tư đồng bộ. Toàn huyện có trên 98% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia, hệ thống cấp nước sinh hoạt được mở rộng dần tới vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc. Cơ sở y tế từ huyện đến xã được củng cố, với Bệnh viện Đa khoa khu vực Đồng Xuân và các trạm y tế xã, đảm bảo nhu cầu khám chữa bệnh cơ bản cho nhân dân. Những công trình hạ tầng này không chỉ nâng cao đời sống vật chất, tinh thần mà còn tạo nền tảng quan trọng để Đồng Xuân phát triển bền vững trong thời gian tới.
Kinh tế
Trong những năm gần đây, huyện Đồng Xuân nổi lên như một vùng kinh tế giàu tiềm năng của tỉnh Phú Yên, đặc biệt trong các lĩnh vực nông – lâm nghiệp và dịch vụ. Diện tích gieo trồng hàng năm đạt trên 12.000 ha lúa, chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu cây trồng; ngoài ra, các loại cây trồng chủ lực khác như sắn, mía, ngô cũng được mở rộng, mang lại nguồn thu ổn định cho nông dân. Đồng Xuân còn phát triển mạnh cây công nghiệp ngắn ngày và mô hình cây ăn quả trên đất gò đồi, mở hướng đi mới trong đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp.
Lĩnh vực lâm nghiệp giữ vai trò quan trọng, với diện tích đất rừng và đất lâm nghiệp chiếm hơn 70% diện tích tự nhiên toàn huyện. Các chương trình trồng, khoanh nuôi, bảo vệ và khai thác rừng sản xuất đã góp phần nâng cao thu nhập cho người dân miền núi, đồng thời gắn với mục tiêu bảo vệ môi trường sinh thái và phát triển bền vững.
Chăn nuôi cũng có bước tiến rõ rệt, với tổng đàn gia súc đạt hàng chục nghìn con, trong đó đàn bò lai và đàn heo được phát triển theo hướng tập trung, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học. Đây là lợi thế quan trọng, giúp hình thành nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp hàng hóa gắn với thị trường.
Không dừng lại ở nông – lâm nghiệp, Đồng Xuân còn từng bước phát triển thương mại – dịch vụ. Hệ thống chợ truyền thống và trung tâm cụm xã ngày càng sôi động, giá trị thương mại – dịch vụ có xu hướng tăng trưởng ổn định. Ngoài ra, các làng nghề truyền thống như sản xuất gạo, chế biến nông sản, thủ công mỹ nghệ được duy trì và phát triển, góp phần giải quyết việc làm và nâng cao đời sống cho người dân.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Nông – lâm nghiệp:
Tiếp tục phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, gắn với ứng dụng khoa học – công nghệ và chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp điều kiện địa phương.
Tập trung vào các cây trồng chủ lực như lúa chất lượng cao, sắn, mía, cây ăn quả, kết hợp phát triển chăn nuôi bò lai, heo và gia cầm theo mô hình an toàn sinh học.
Nâng cao giá trị sản phẩm từ rừng sản xuất và rừng nguyên liệu, gắn với chế biến gỗ, tinh dầu, lâm sản ngoài gỗ.
Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp:
Khuyến khích phát triển các cơ sở chế biến nông – lâm sản nhằm nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.
Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống, khuyến khích ứng dụng máy móc, công nghệ để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm.
Thương mại – dịch vụ – du lịch:
Mở rộng và hiện đại hóa hệ thống chợ, trung tâm cụm xã, phát triển dịch vụ vận tải, thương mại nội địa.
Khai thác tiềm năng du lịch sinh thái – văn hóa, như suối nước nóng Phú Sen, thác Vực Hòm, các lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số.
Gắn phát triển du lịch với nông nghiệp và bảo tồn bản sắc văn hóa địa phương.
Hạ tầng – xã hội:
Từng bước hoàn thiện hệ thống giao thông kết nối trung tâm huyện với các xã, thị trấn và các huyện lân cận.
Đầu tư hạ tầng điện, nước sạch, viễn thông và công trình phúc lợi xã hội, nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, đời sống nhân dân.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Đồng Xuân
Tầm nhìn đến năm 2050
Kinh tế:
Đồng Xuân trở thành trung tâm sản xuất nông – lâm nghiệp công nghệ cao của tỉnh Phú Yên, với hệ thống vùng nguyên liệu tập trung gắn với chế biến sâu và chuỗi giá trị bền vững.
Hình thành cụm công nghiệp chế biến nông – lâm sản, dược liệu và sản phẩm bản địa, tạo thương hiệu đặc trưng của Đồng Xuân.
Phát triển mạnh kinh tế dịch vụ – du lịch, trở thành điểm đến sinh thái – văn hóa đặc sắc ở khu vực miền núi phía Bắc Phú Yên.
Xã hội:
Xây dựng Đồng Xuân thành huyện có chất lượng sống cao, hạ tầng xã hội đồng bộ, hệ thống giáo dục – y tế hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển dài hạn.
Đảm bảo an sinh xã hội, công bằng, giảm nghèo bền vững, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa miền núi và đồng bằng.
Giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số, gắn kết cộng đồng và phát triển xã hội hài hòa.
Môi trường và bền vững:
Đến năm 2050, Đồng Xuân trở thành huyện xanh – sinh thái, phát triển hài hòa giữa kinh tế và bảo vệ môi trường.
Hệ thống rừng tự nhiên và rừng sản xuất được quản lý, bảo tồn và khai thác hợp lý; tài nguyên nước, đất, không khí được sử dụng bền vững.
Thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu, giảm thiểu rủi ro thiên tai, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên.
Hạ tầng và liên kết vùng:
Hoàn thiện mạng lưới giao thông hiện đại, kết nối hiệu quả với thành phố Tuy Hòa, các huyện trong tỉnh và các vùng kinh tế trọng điểm miền Trung – Tây Nguyên.
Xây dựng hệ thống đô thị – nông thôn theo hướng thông minh, xanh, sạch, đẹp, đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài.
