Huyện Đông Hải, một đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc tỉnh Bạc Liêu trước khi thực hiện sắp xếp hành chính, là vùng ven biển có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế biển, nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và du lịch sinh thái. Với vị trí địa lý đặc biệt, hệ thống sông ngòi phân bố dày đặc, đường bờ biển dài và cấu trúc hành chính rõ ràng, huyện Đông Hải đang từng bước được quy hoạch trở thành địa phương trọng điểm về kinh tế biển của tỉnh và khu vực bán đảo Cà Mau.
Tổng quan về huyện Đông Hải trước sáp nhập
Huyện Đông Hải nằm ở phía tây nam của tỉnh Bạc Liêu, là một trong những địa phương sở hữu đường bờ biển dài nhất tỉnh (khoảng 23 km). Địa hình tại đây tương đối bằng phẳng, tuy nhiên bị chia cắt bởi hệ thống sông ngòi, kênh rạch dày đặc. Cao độ trung bình từ 0,4–1,3m, có xu hướng thấp dần từ biển vào nội đồng, thuận lợi cho nuôi trồng thủy sản, rừng ngập mặn, nhưng cũng gây không ít trở ngại cho phát triển hạ tầng kỹ thuật.
Một điểm nổi bật là sông Gành Hào – ranh giới tự nhiên với tỉnh Cà Mau – đổ ra biển tại cửa biển Gành Hào, thuộc thị trấn Gành Hào, vừa là trục giao thông thủy quan trọng vừa là biểu tượng gắn với đời sống cư dân vùng biển.
Ranh giới hành chính với 4 phía:
- Phía Đông giáp huyện Hòa Bình
- Phía Tây giáp thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau
- Phía Nam giáp huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau và Biển Đông
- Phía Bắc giáp thị xã Giá Rai
Đơn vị hành chính
Huyện Đông Hải trước khi sáp nhập gồm 11 đơn vị hành chính cấp xã, cụ thể là: Thị trấn Gành Hào, Xã An Phúc, Xã An Trạch, Xã An Trạch A, Xã Điền Hải, Xã Định Thành, Xã Định Thành A, Xã Long Điền, Xã Long Điền Đông, Xã Long Điền Đông A, Xã Long Điền Tây.
Đây là huyện có mật độ dân cư phân bố theo hướng bám biển và ven sông, với các xã ven đê biển Đông đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế thủy sản và phòng chống thiên tai.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Giao thông đường bộ gồm:
- Đường tỉnh: 5 tuyến với tổng chiều dài gần 97,4 km, nổi bật như ĐT.977, ĐT.979B, ĐT.980, ĐT.982, ĐT.981B.
- Đường huyện: 14 tuyến dài hơn 212 km, chủ yếu đạt cấp V–VI đồng bằng, mặt đường láng nhựa hoặc bê tông xi măng.
- Giao thông nông thôn: Mạng lưới hơn 525 km, thường xuyên bị ảnh hưởng vào mùa mưa do ngập lụt và sạt lở.
Đường thủy cũng là lợi thế quan trọng với huyện ven biển này. Hai cửa sông lớn Gành Hào và Cái Cùng cùng với hệ thống kênh nội địa như kênh Hộ Phòng – Gành Hào, kênh Tắc Vân, kênh Cái Cùng – Xóm Lung… tạo thành mạng lưới giao thông thủy rộng khắp, phục vụ đắc lực cho vận tải nông – ngư sản.
Kinh tế
Kinh tế Đông Hải phát triển dựa trên lợi thế biển, trong đó ngành thủy sản, nông nghiệp và dịch vụ đóng vai trò trụ cột. Trong giai đoạn 2016–2020, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 7,16%/năm. Cơ cấu kinh tế được chuyển dịch theo hướng phát triển bền vững:
- Nông – lâm – thủy sản: 40,63%
- Công nghiệp – xây dựng: 20,34%
- Thương mại – dịch vụ: 34,11%
Trên địa bàn huyện có nhiều mô hình nuôi tôm, cá biển và khai thác thủy sản truyền thống tại cửa biển Gành Hào. Song song, Đông Hải còn có vùng rừng ngập mặn ven đê biển Đông, thích hợp phát triển kinh tế xanh và nuôi trồng sinh thái.
Ban Chấp hành Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết riêng nhằm xây dựng Đông Hải trở thành huyện trọng điểm về kinh tế biển, tạo cơ sở phát triển kết cấu hạ tầng và từng bước nâng lên thị xã trong tương lai gần. Tổng thu ngân sách 10 năm đạt hơn 370 tỷ đồng, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 22,46%, hàng nghìn hộ được hỗ trợ nhà ở xã hội, thể hiện sự chuyển biến rõ nét trong công tác an sinh xã hội.
Di tích, danh lam thắng cảnh
Huyện Đông Hải sở hữu một số điểm đến văn hóa – lịch sử và sinh thái đáng chú ý:
- Khu di tích nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Bạc Liêu tại ấp Rạch Rắn, xã Long Điền
- Lăng Ông Gành Hào: Địa danh tâm linh gắn liền với lễ hội Nghinh Ông
- Vườn chim Lập Điền (xã Long Điền Tây): Nơi bảo tồn sinh thái tự nhiên ven rừng ngập mặn
Huyện còn duy trì nhiều lễ hội đặc trưng vùng biển như Lễ Nghinh Ông tại cửa biển Gành Hào, Lễ Kỳ Yên ở Đình thần Long Điền và Đình Nguyễn Trung Trực (xã An Trạch A). Những hoạt động này vừa mang tính tâm linh vừa là sự kiện văn hóa – du lịch tiêu biểu, góp phần quảng bá hình ảnh huyện đến du khách và các nhà đầu tư.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Huyện Đông Hải sẽ tập trung hoàn thiện các tiêu chí về kinh tế – xã hội, môi trường và quy hoạch để tiến tới nâng cấp thành thị xã ven biển, trở thành đầu tàu trong phát triển kinh tế biển của tỉnh. Kế hoạch bao gồm:
- Nâng cấp hạ tầng giao thông ven biển và vùng nội đồng
- Quy hoạch cảng cá Gành Hào và các khu neo đậu tránh trú bão
- Mở rộng diện tích nuôi tôm sinh thái – công nghệ cao
- Phát triển vùng du lịch sinh thái, gắn kết lễ hội truyền thống
Song song, huyện tiếp tục giảm nghèo, nâng cao chất lượng sống người dân, cải thiện hệ thống y tế – giáo dục – an sinh xã hội tại các xã khó khăn.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Đông Hải sẽ trở thành trung tâm kinh tế biển, du lịch sinh thái và giao thương thủy – bộ của vùng ven biển Tây Nam Bộ. Với hệ thống cảng, giao thông đường thủy phát triển, Đông Hải sẽ trở thành trung tâm trung chuyển thủy sản và nông sản kết nối với Cà Mau, Sóc Trăng và vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Mô hình phát triển dựa trên kinh tế xanh – kinh tế biển – đô thị hóa bền vững, ưu tiên các ngành: nuôi trồng thủy sản sạch, logistics biển, du lịch sinh thái ven biển và công nghiệp phụ trợ.
