Tổng quan về huyện đảo Trường Sa trước sáp nhập
Trước khi sáp nhập hành chính, huyện đảo Trường Sa là địa phương quan trọng về quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế, xã hội biển. Huyện có tổng diện tích đất liền khoảng 11 km², trong đó phạm vi biển quản lý rộng hơn 1,2 triệu km². Dân cư huyện đảo Trường Sa rất ít ỏi, chủ yếu là quân nhân, công nhân và những người làm việc trên các đảo. Với số liệu thống kê năm 2019 cho thấy có 93 người và tăng lên 153 người vào năm 2025 theo một công văn gần đây.
Về địa lý, huyện gồm quần đảo Trường Sa, các bãi đá và rạn san hô trải dài trên Biển Đông. Địa hình chủ yếu là đảo san hô thấp và bãi cát. Thuận lợi cho nuôi trồng thủy sản, nghiên cứu biển và bảo tồn sinh thái. Huyện là nơi sinh sống của lực lượng quân nhân và dân cư ít. Tạo nên bản sắc đặc trưng gắn với biển đảo và nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp Biển Đông
- Phía Tây, Nam và Bắc giáp các quốc gia khác trong khu vực Biển Đông
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện đảo Trường Sa được chia thành 3 đơn vị hành chính cấp xã. Trong đó là thị trấn Trường Sa, xã Song Tử Tây và xã Sinh Tồn. Các đơn vị này được thành lập dựa trên các đảo và quần thể đảo thuộc quần đảo Trường Sa.
Chi tiết các đơn vị hành chính:
- Thị trấn Trường Sa được thành lập trên cơ sở đảo Trường Sa và các đảo, bãi đá, bãi phụ cận.
- Xã Song Tử Tây được thành lập trên cơ sở đảo Song Tử Tây và các đảo, bãi đá, bãi phụ cận.
- Xã Sinh Tồn được thành lập trên cơ sở đảo Sinh Tồn và các đảo, bãi đá, bãi phụ cận.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Trước sáp nhập, huyện đảo Trường Sa có hạ tầng hạn chế, phục vụ chủ yếu quốc phòng, an ninh và sinh hoạt quân dân. Giao thông dựa vào đường biển, các tuyến vận tải nối các đảo và cảng biển. Huyện đảo Trường Sa còn được phục vụ bởi Sân bay Trường Sa tại thị trấn Trường Sa nằm trên đảo Trường Sa. Ban đầu nó dài 550m nhưng sau đó đã được mở rộng đến 1.200m như hiện nay.
Hệ thống điện chủ yếu dùng máy phát diesel nhỏ lẻ, chưa đồng bộ, điện sinh hoạt và quân sự còn hạn chế. Trung tâm y tế thị trấn Trường Sa là một cơ sở y tế cấp một tọa lạc trên đảo với các trang thiết bị như thiết bị khám cơ bản, siêu âm, máy thở,...Ngoài ra, đảo còn có hải đăng, trung tâm cứu hộ, nhà văn hóa,…Nhằm phục vụ nhu cầu cơ bản cho người dân ở đây.
Truyền thông và viễn thông còn yếu, chỉ có sóng điện thoại và internet vệ tinh tại một số đảo chính. Các đảo nhỏ và bãi đá chưa có kết nối ổn định. Tổng thể, cơ sở hạ tầng Trường Sa trước sáp nhập chỉ đáp ứng nhu cầu cơ bản.
Kinh tế
Huyện đảo Trường Sa có nền kinh tế chủ yếu dựa vào thủy sản, dịch vụ hậu cần biển, quốc phòng và du lịch biển đảo. Các đảo chính như Trường Sa Lớn, Song Tử Tây, Sinh Tồn, Nam Yết có hệ thống nuôi trồng hải sản và cá biển. Giá trị sản xuất thủy sản hàng năm đạt khoảng 400 tỷ đồng.
Công nghiệp của địa phương chủ yếu là chế biến nhỏ lẻ, phục vụ hậu cần nghề cá, chế biến hải sản. Và từng bước phát triển năng lượng tái tạo. Giá trị sản xuất công nghiệp, xây dựng đạt khoảng 200 tỷ đồng. Góp phần đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất và phục vụ nhiệm vụ quốc phòng - an ninh.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Định hướng đến năm 2030, huyện đảo Trường Sa tập trung nâng cao chất lượng sống cho quân dân và cư dân. Huyện phát triển kinh tế biển, dịch vụ hậu cần và du lịch đảo theo hướng bền vững. Các đảo và cụm đảo hướng tới đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Trường Sa Lớn được định hướng thành mô hình kiểu mẫu về quản lý, hạ tầng và dịch vụ.
Các dự án trọng điểm gồm nâng cấp cầu cảng, cải tạo đường bê tông nội đảo, phát triển điện năng lượng mặt trời và diesel. Nước sinh hoạt, cơ sở y tế và giáo dục được đầu tư nâng cấp. Hệ thống y tế được đầu tư phục vụ quân dân, người dân và khách du lịch. Đảm bảo chăm sóc sức khỏe cơ bản cho người dân, quân dân và du khách nơi đây.
Huyện phát triển kinh tế hợp tác, nuôi trồng hải sản, dịch vụ hậu cần biển và du lịch đảo. Người dân và quân nhân được hỗ trợ tiếp cận khoa học kỹ thuật và thị trường. Thu nhập bình quân trên đảo phấn đấu đạt trên 55 triệu đồng/người/năm. Huyện chú trọng bảo vệ môi trường và cảnh quan biển đảo, khai thác du lịch bền vững.
Tầm nhìn đến năm 2050
Tầm nhìn đến năm 2050, huyện đảo Trường Sa hướng tới trở thành trung tâm du lịch biển đảo quốc tế, ngư nghiệp công nghệ cao và hậu cần biển chiến lược. Các đảo chính sẽ phát triển hệ thống resort và khu nghỉ dưỡng sinh thái biển. Kết hợp bảo vệ chủ quyền và môi trường biển. Trường Sa phấn đấu trở thành điểm đến du lịch quốc tế, thu hút khách trong và ngoài nước.
Trong nông thủy sản, huyện duy trì nuôi trồng hải sản công nghệ cao. Cùng kết hợp với chế biến hải sản phục vụ xuất khẩu. Dịch vụ hậu cần biển được phát triển đồng bộ, phục vụ sinh hoạt và hoạt động quốc phòng. Huyện tập trung xây dựng hạ tầng thông minh, thích ứng biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.
Huyện đảo Trường Sa tập trung phát triển an sinh xã hội, nâng cao chất lượng y tế, giáo dục và hạ tầng số. Tạo điều kiện thuận lợi cho đời sống người dân và nhiệm vụ quốc phòng. Các dịch vụ công được bảo đảm đầy đủ, đáp ứng nhu cầu thiết yếu với chất lượng cao. Định hướng đến năm 2050, huyện đảo trở thành trung tâm sinh thái, du lịch và ngư nghiệp quốc tế. Vừa phát triển kinh tế bền vững, vừa giữ vững chủ quyền biển đảo. Đóng góp quan trọng cho tỉnh Khánh Hòa.
