Tổng quan về huyện Đakrông trước sáp nhập
Đakrông nằm ở phía Tây tỉnh Quảng Trị, vùng miền núi, giáp tỉnh Quảng Nam/Quảng Bình ở một số đoạn và nằm trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây, huyện có vị trí chiến lược về giao thương và tiếp cận thị trường Lào/Thái Lan qua hành lang này. Thị trấn Krông Klang là trung tâm hành chính, dịch vụ và cửa ngõ kết nối tuyến quốc lộ 9 với các xã vùng sâu. Bản đồ hành chính trước sáp nhập thể hiện ranh giới 1 đô thị nhỏ trung tâm (Krông Klang) bao quanh bởi các xã miền núi - phân chia theo lưu vực sông suối, trục đường liên huyện và các bản dân tộc.
Địa hình huyện chủ yếu đồi núi bán sơn địa và dải chân núi; độ dốc lớn, thung lũng hẹp tại lưu vực sông suối; độ che phủ rừng tương đối cao so với bình quân tỉnh. Địa hình tạo lợi thế cho lâm nghiệp, khu bảo tồn đồng thời là rào cản cho hạ tầng giao thông khi mở rộng mạng lưới đường huyện - liên xã.
Huyện Đakrông có tổng diện tích đất tự nhiên hơn 1.233,32 km² và dân số khoảng 43.208 người (2019), trong đó thành thị có 4.732 người ( 11%), nông thôn có 38.476 người ( 89%). Mật độ dân số đạt khoảng 36 người/km². Cơ cấu dân tộc trên 80% là đồng bào dân tộc thiểu số (Pa Kô, Vân Kiều và một số tộc ít người khác), điều này đặt yêu cầu cao về chính sách phát triển phù hợp văn hoá, bảo tồn.
Ranh giới tiếp giáp của huyện trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp thị xã Quảng Trị và các huyện Cam Lộ, Triệu Phong, Hải Lăng.
- Phía Đông Nam giáp thị xã Phong Điền và huyện A Lưới (Huế).
- Phía Tây giáp huyện Hướng Hóa.
- Phía Nam giáp nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.
- Phía Bắc giáp các huyện Cam Lộ và Gio Linh.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện có 1 thị trấn và 12 xã. Cụ thể:
- Thị trấn: Krông Klang (huyện lỵ).
- Xã: A Bung, A Ngo, A Vao, Ba Lòng, Ba Nang, Đakrông, Húc Nghì, Hướng Hiệp, Mò Ó, Tà Long, Tà Rụt, Triệu Nguyên.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Về hạ tầng giao thông, Đakrông hưởng lợi từ vị trí trên hành lang kinh tế Đông - Tây, là trục đường nối ra phía đông (quốc lộ 9 - Đông Hà) và qua biên giới. Tuy nhiên hệ thống đường nội huyện còn nhiều đoạn đèo, dốc cần tiếp tục đầu tư để đảm bảo kết nối bản xã, giảm thiệt hại thiên tai.
Vệ hạ tầng điện - nước - viễn thông, các trung tâm xã và thị trấn có lưới điện, viễn thông cơ bản; các xã vùng sâu đang được mở rộng hạ tầng trong chương trình nông thôn mới và các dự án mở rộng phủ sóng internet nhưng chất lượng dịch vụ, tính bền vững lưới ở sườn miền núi cần nâng cao.
Về hạ tầng giáo dục, đã có mạng lưới trường học cơ bản tới cấp trung học cơ sở, trạm y tế xã. Tuy nhiên chất lượng nhân lực, tỷ lệ học sinh dân tộc thiểu số ra trường và khả năng tiếp cận dịch vụ y tế chuyên sâu vẫn là thách thức. Huyện có chương trình khuyến học, hỗ trợ dân tộc và chính sách an sinh.
Kinh tế
Đakrông là huyện miền núi nghèo, phụ thuộc nhiều vào nông - lâm nghiệp, trợ cấp chính sách và nguồn vốn đầu tư mục tiêu. Tuy nhiên vị trí trên hành lang EWEC và các chương trình quy hoạch vùng mở ra cơ hội cải thiện cơ cấu kinh tế hướng tới nông - lâm giá trị cao, du lịch sinh thái và vài cụm dịch vụ hỗ trợ.
Lâm nghiệp là nguồn sinh kế chính: trồng rừng, khai thác lâm sản phụ. Chính quyền khuyến khích mô hình nông - lâm kết hợp, chế biến gỗ quy mô nhỏ, và nuôi trồng dưới tán rừng. Nông nghiệp canh tác nhỏ phân tán (sắn, ngô, lúa rẫy, cây ăn quả), một số cây công nghiệp ngắn ngày được mở rộng ở vùng có độ cao phù hợp. Đakrông có tiềm năng du lịch sinh thái - văn hoá (rừng, thác, bản làng dân tộc), phù hợp mô hình homestay, trải nghiệm văn hoá, trekking.
So với huyện ven biển hay khu kinh tế, Đakrông không có khu công nghiệp lớn; tiềm năng lớn hơn ở các cụm sản xuất chế biến lâm - nông sản, kho bãi nhỏ, dịch vụ vận tải hành lang EWEC. Huyện cần thu hút đầu tư phù hợp quy mô, ít tiêu tốn đất nông nghiệp và thân thiện môi trường.
Lễ hội
Đakrông có bản sắc văn hoá đồng bào dân tộc (Pa Kô, Vân Kiều) với nghi lễ truyền thống, dệt thổ cẩm, ca múa dân gian. Đây là tài nguyên cho du lịch cộng đồng, các lễ hội địa phương (mừng lúa, lễ hội tịch điền bản, các nghi lễ truyền thống) là sản phẩm văn hoá cần được bảo tồn và phát triển du lịch một cách bền vững, có lợi cho cộng đồng.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Theo Quyết định số: 2864/QĐ-UBND ngày 29/11/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Quyết định phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch xây dựng vùng huyện Đakrông đến năm 2040, định hướng đến năm 2050 đã đưa ra những định hướng sau:
- Đến năm 2030: Dự kiến Đakrông sẽ có đất đô thị khoảng 393 ha.
- Tỷ lệ đô thị hóa ở giai đoạn này sẽ đạt khoảng 24,4%.
- Dân số dự kiến đạt 53.600 người, trong đó dân số đô thị khoảng 13.100.
Quy hoạch xây dựng vùng huyện Đakrông định hướng chia thành ba không gian phát triển: Vùng 1 (thị trấn Krông Klang, xã Hướng Hiệp, xã Đakrông) với diện tích ~26.963 ha (~22,76%) - phát triển dịch vụ, thương mại, du lịch, vận tải kết hợp công nghiệp, nông nghiệp hàng hóa và khai thác khoáng sản; Vùng 2 (Ba Lòng, Triệu Nguyên, Mò Ó) với diện tích ~23.586 ha (~19,9%) - phát triển nông nghiệp ngắn ngày, chăn nuôi, du lịch nông thôn, OCOP và tôn tạo di tích lịch sử (chiến khu Ba Lòng) để đẩy mạnh dịch vụ du lịch; Vùng 3 (Tà Rụt, A Ngo, A Bung, Húc Nghì, Ba Nang, Tà Long, A Vao) với diện tích ~67.934 ha (~57,3%) - dành cho phát triển nông - lâm kết hợp, du lịch sinh thái, bảo tồn văn hoá và môi trường.
Phương hướng chủ lực đến năm 2030:
- Xây dựng mô hình đô thị trung chuyển vùng (tập trung tại vùng 1) để thúc đẩy kinh tế dịch vụ - vận tải - du lịch và kết nối EWEC.
- Thúc đẩy nông - lâm sinh kế bền vững kết hợp phát triển du lịch cộng đồng, khai thác tiềm năng các điểm di tích lịch sử.
- Phát triển du lịch bản địa - sinh thái gắn với văn hóa dân tộc và cảnh quan sông suối - rừng.
- Tăng cường hạ tầng kinh tế - xã hội đường giao thông, y tế, giáo dục, điện và viễn thông, khuyến công, chế biến nông - lâm sản.
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050 phấn đấu dân số huyện đạt ~71.500 người, trong đó dân số đô thị khoảng 19.000 người. Đất xây dựng đô thị mở rộng lên khoảng 570 ha.
Huyện định hướng trở thành vùng kinh tế - xã hội tự chủ và đa chức năng gồm: Đô thị hóa vừa phải, nông - lâm nghiệp chất lượng cao, dịch vụ du lịch sinh thái và văn hóa dân tộc, kết nối chặt chẽ với hành lang kinh tế Đông - Tây.
