Huyện Đạ Huoai, nằm ở phía Tây Nam tỉnh Lâm Đồng, là một vùng đất giàu tiềm năng với địa hình đa dạng và vị trí chiến lược. Trước khi sáp nhập vào năm 2024, bản đồ hành chính huyện Đạ Huoai phản ánh một khu vực có diện tích 495,04 km², dân số khoảng 44.087 người (2022), và mật độ dân số 89 người/km². Với hệ thống giao thông huyết mạch như Quốc lộ 20 và dự án cao tốc Dầu Giây – Đà Lạt, Đạ Huoai không chỉ là cầu nối kinh tế mà còn là điểm đến hấp dẫn với cảnh quan thiên nhiên và văn hóa đặc sắc.
Tổng quan về huyện Đạ Huoai trước sáp nhập
Huyện Đạ Huoai, cách Đà Lạt 155 km về phía đông bắc và TP. Hồ Chí Minh 145 km về phía tây nam, sở hữu vị trí địa lý chiến lược, kết nối Tây Nguyên với Đông Nam Bộ và Nam Trung Bộ. Với diện tích 495,04 km² và dân số 44.087 người (2022), huyện có mật độ dân số thấp, đạt 89 người/km², phản ánh đặc trưng của một khu vực nông thôn với không gian rộng lớn. Địa hình Đạ Huoai mang tính chuyển tiếp giữa cao nguyên và đồng bằng, với độ cao trung bình 300 m, thấp dần từ tây bắc xuống đông nam, giáp sông Đồng Nai. Hệ thống đồi núi từ cao nguyên Di Linh – Bảo Lộc tạo nên các bậc thềm bằng phẳng do phù sa bồi tụ, mang lại vẻ đẹp tự nhiên nhưng cũng đặt ra thách thức cho phát triển hạ tầng.
Đạ Huoai được mệnh danh là “thủ phủ sầu riêng của Việt Nam” nhờ diện tích trồng sầu riêng lớn, đóng vai trò quan trọng trong kinh tế nông nghiệp. Ngoài ra, huyện là một phần của Vườn Quốc gia Cát Tiên, khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận, nổi bật với khu bảo tồn tê giác một sừng. Khoảng 20% dân số là người dân tộc thiểu số, chủ yếu dựa vào khai thác lâm sản phụ, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa độc đáo.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp thành phố Bảo Lộc và huyện Bảo Lâm
- Phía Tây giáp huyện Tân Phú (Đồng Nai) và huyện Bù Đăng (Bình Phước)
- Phía Nam giáp huyện Tánh Linh và huyện Đức Linh (Bình Thuận)
- Phía Bắc giáp huyện Đắk R’lấp (Đắk Nông)
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập vào năm 2024, huyện Đạ Huoai được tổ chức thành 9 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 2 thị trấn và 7 xã. Các đơn vị này đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Thị trấn Ma Đa Guôi, trung tâm hành chính của huyện, cùng với thị trấn Đạ M’ri, là hai đô thị hạt nhân, hỗ trợ giao thương và dịch vụ. Các xã còn lại bao gồm: Đạ Ploa, Đạ Oai, Đạ Tồn, Đoàn Kết, Hà Lâm, Ma Đa Guôi, Phước Lộc.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hệ thống cơ sở hạ tầng của Đạ Huoai trước sáp nhập đã được đầu tư đáng kể, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hệ thống giao thông là điểm nhấn với các tuyến huyết mạch như Quốc lộ 20, đường DT721, và DT713, kết nối Đạ Huoai với Bảo Lộc, Đồng Nai, và các tỉnh lân cận. Đặc biệt, dự án cao tốc Dầu Giây – Đà Lạt, một công trình trọng điểm quốc gia, đang được xây dựng và đi qua huyện, hứa hẹn thúc đẩy giao thương và du lịch. Các tuyến đường huyện và liên xã cũng được nâng cấp, với các cầu đạt tiêu chuẩn tải trọng H30-XB80, đảm bảo di chuyển thuận tiện.
Về thủy lợi, huyện có 5 hồ chứa (Đạ Li Ông, khu phố 4 - Ma Đa Guôi, Đạ Nar, Đạ Đăk, Đạ Kon Boss), 2 đập dâng (Ma Đa Guôi, Pu đa ga), và 1 trạm bơm (Đạ Gùi), phục vụ tưới tiêu cho 1.196 ha cây trồng và cung cấp nước sạch cho 200 hộ dân. Các công trình thủy lợi nhỏ do người dân tự xây cũng hỗ trợ tưới cho 1.600 ha. Hệ thống điện được cung cấp qua trạm 220 kV Bảo Lộc, với 2 trạm chính tại Ma Đa Guôi (35/220 kV) và Đạ Tẻh (110/220 kV), đạt tỷ lệ 99,5% hộ dân sử dụng điện (2016). Nước sạch được cung cấp qua nhà máy nước tại Ma Đa Guôi và Đạ M’ri, cùng 13 công trình cấp nước nông thôn, đạt tỷ lệ 95% sử dụng nước hợp vệ sinh. Bưu chính - viễn thông phát triển mạnh với bưu điện huyện, bưu cục tại Đạ M’ri, và mạng internet, truyền hình phủ sóng toàn huyện. Hệ thống thương mại gồm 3 chợ truyền thống và các cửa hàng nhỏ lẻ dọc các tuyến đường chính.
Kinh tế
Kinh tế Đạ Huoai trước sáp nhập chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với các cây trồng chủ lực như sầu riêng, cà phê, điều, và cao su. Sầu riêng là sản phẩm nổi bật, giúp huyện giành danh hiệu “thủ phủ sầu riêng” với diện tích canh tác lớn và chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Ngoài ra, tài nguyên rừng phong phú, đặc biệt là tre, hỗ trợ các ngành công nghiệp như sản xuất giấy và thủ công mỹ nghệ. Năm 1995, giá trị sản xuất nông lâm nghiệp đạt 9,5 tỷ đồng, nhưng với tiềm năng về tre, điều, mía, đá xây dựng, vàng, và nước khoáng thiên nhiên, kinh tế huyện đã có những bước tiến đáng kể.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Huyện Đạ Huoai được định hướng trở thành một trung tâm kinh tế, du lịch, và dịch vụ quan trọng của tỉnh Lâm Đồng, tận dụng vị trí chiến lược và tài nguyên thiên nhiên. Bản đồ quy hoạch huyện Đạ Huoai đến năm 2030 và tầm nhìn 2050 tập trung vào phát triển bền vững, hiện đại hóa hạ tầng, và nâng cao chất lượng sống. Huyện được chia thành ba tiểu vùng kinh tế, mỗi vùng có vai trò riêng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, du lịch sinh thái, và an ninh quốc phòng.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Đạ Huoai
Giai đoạn đến năm 2030
Đến năm 2030, Đạ Huoai hướng tới xây dựng hai đô thị chính là Ma Đa Guôi (đô thị loại IV) và Đạ M’ri (đô thị loại V). Ma Đa Guôi sẽ là trung tâm hành chính, kinh tế, và văn hóa, đóng vai trò hạt nhân trong hệ thống đô thị vệ tinh của Lâm Đồng, với diện tích đất xây dựng đô thị đạt 196 ha (112 ha đất dân dụng). Tiểu vùng I (Ma Đa Guôi, 2.511 ha) tập trung phát triển các dịch vụ đô thị và thương mại. Tiểu vùng II (Đạ Oai, Đạ Tồn, 8.885 ha) ưu tiên du lịch nghỉ dưỡng, nông nghiệp công nghệ cao, và công nghiệp chế biến. Tiểu vùng III (Đạ M’ri, Phước Lộc, Hà Lâm, Đạ Ploa, Đoàn Kết, 38.109 ha) tập trung vào nông thôn mới, nông lâm nghiệp, và chế biến nông sản.
Các dự án trọng điểm bao gồm nâng cấp Quốc lộ 20, đường DT721 (Quốc lộ 55B) đạt tiêu chuẩn cấp III miền núi, và xây dựng các tuyến đường liên xã như ĐH 3, ĐH 4. Cao tốc Dầu Giây – Đà Lạt là động lực lớn, với các nút giao tại Đạ Oai và Ma Đa Guôi, kết nối huyện với Bảo Lộc và Đồng Nai. Hệ thống bến xe loại III tại Ma Đa Guôi và tuyến xe buýt Đức Long – Bảo Lộc – Cát Tiên (2025) cũng được triển khai, thúc đẩy giao thương và du lịch.
Tầm nhìn đến năm 2050
Nhìn đến năm 2050, Đạ Huoai hướng tới trở thành một khu vực phát triển toàn diện, với đô thị hóa mạnh mẽ và kinh tế đa dạng. Diện tích đất xây dựng đô thị dự kiến đạt 343 ha (221 ha đất dân dụng), tập trung vào Ma Đa Guôi và Đạ M’ri. Ma Đa Guôi sẽ củng cố vai trò trung tâm kinh tế và an ninh quốc phòng, trong khi Đạ M’ri trở thành trung tâm thương mại và dịch vụ phía đông.
Các dự án dài hạn bao gồm phát triển trạm dừng chân kết hợp dịch vụ du lịch trên Quốc lộ 20 và chân đèo Bảo Lộc, cùng trạm trung chuyển hàng hóa tại giao lộ cao tốc Dầu Giây – Liên Khương và DT721 (2035). Du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng sẽ được đẩy mạnh, tận dụng Vườn Quốc gia Cát Tiên và Suối Tiên. Huyện cũng chú trọng bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số và phát triển nông nghiệp công nghệ cao, đảm bảo cân bằng giữa kinh tế và bảo vệ môi trường.
