Tổng quan về huyện Châu Thành trước sáp nhập
Huyện Châu Thành là một trong những đơn vị hành chính trọng điểm của tỉnh Hậu Giang, đóng vai trò là cửa ngõ giao thương với thành phố Cần Thơ và các tỉnh lân cận khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Trước thời điểm sáp nhập, huyện có diện tích khoảng 140,86 km², với dân số tính đến cuối năm 2024 là 107.543 người, mật độ đạt 763 người/km².
Về địa hình, huyện Châu Thành có địa mạo tương đối bằng phẳng, cao độ dao động từ 0,3m – 1,2m, bị chia cắt bởi hệ thống kênh rạch chằng chịt. Độ dốc nghiêng dần từ sông Hậu vào nội đồng theo hướng Bắc – Nam, Đông – Tây, thuận lợi cho phát triển sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp nhưng cũng đặt ra những thách thức lớn về hạ tầng kỹ thuật và sinh hoạt dân sinh.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp huyện Kế Sách (Sóc Trăng) và huyện Trà Ôn (Vĩnh Long)
- Phía Tây giáp huyện Châu Thành A và huyện Phụng Hiệp
- Phía Nam giáp thành phố Ngã Bảy
- Phía Bắc giáp quận Cái Răng (Cần Thơ)
Đơn vị hành chính
Trước khi sáp nhập, huyện Châu Thành bao gồm nhiều đơn vị hành chính cấp xã với cơ cấu tương đối ổn định. Bao gồm 2 thị trấn và 6 xã, cụ thể là: Thị trấn Ngã Sáu, thị trấn Mái Dầm, xã Đông Phú, xã Đông Phước, xã Đông Phước A, xã Đông Thạnh, xã Phú Hữu, xã Phú Tân.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Giao thông
Huyện Châu Thành có hệ thống giao thông tương đối phát triển với cả hai loại hình: đường bộ và đường thủy. Quốc lộ 1A đi qua huyện, kết nối trực tiếp thành phố Cần Thơ và thành phố Ngã Bảy. Ngoài ra còn có các tuyến đường quan trọng khác như Đường Nam Sông Hậu, tỉnh lộ ĐT.925, ĐT.927C, cùng các tuyến huyện lộ và giao thông nông thôn đã được đầu tư nâng cấp, giúp thuận tiện cho việc vận chuyển hàng hóa và giao thương trong vùng. Đặc biệt, cao tốc Cần Thơ – Cà Mau đang được xây dựng đi qua địa bàn huyện, mở ra cơ hội phát triển vượt bậc cho khu vực công nghiệp, đô thị hóa và dịch vụ logistics trong tương lai.
Y tế và giáo dục
Hệ thống y tế của huyện Châu Thành được phủ rộng khắp với 1 bệnh viện đa khoa, các trạm y tế xã, phường đạt chuẩn, phục vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân. Về giáo dục, huyện có 2 trường trung học phổ thông, cùng nhiều trường tiểu học và THCS đạt chuẩn quốc gia. Tỷ lệ huy động học sinh đến lớp đạt cao, phản ánh nỗ lực của địa phương trong nâng cao chất lượng giáo dục.
Văn hóa và du lịch
Huyện Châu Thành là nơi có bề dày văn hóa với nhiều di tích lịch sử cấp tỉnh như Khu di tích Tỉnh ủy Hậu Giang, di tích Nam Kỳ Khởi Nghĩa tại xã Phú Hữu. Ngoài ra, huyện còn nổi tiếng với võ cổ truyền, đoàn lân sư rồng truyền thống, cùng các đặc sản địa phương như bưởi năm roi Phú Hữu, mắm nêm Phú Nghĩa – một trong những nét đặc trưng văn hóa ẩm thực được bảo tồn.
Kinh tế
Trong giai đoạn 2016–2020, tổng giá trị sản xuất theo giá so sánh năm 2010 của huyện đạt 74.827 tỷ đồng, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp – xây dựng (69,14%) và thương mại – dịch vụ (26%), giảm dần khu vực nông – lâm – thủy sản còn khoảng 4,86%.
Nông, lâm nghiệp và thủy sản
Dù chuyển dịch cơ cấu, nông nghiệp vẫn là nền tảng của kinh tế địa phương. Một số nông sản chủ lực gồm bưởi năm roi, sầu riêng, cây lúa chất lượng cao. Từ năm 2011 đến 2019, giá trị sản xuất tăng trưởng bình quân gần 6%/năm, phản ánh nỗ lực chuyển đổi cây trồng, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật.
Ngành thủy sản tuy có biến động về diện tích nhưng vẫn duy trì đóng góp ổn định, nhờ đầu tư vào công nghệ nuôi và kiểm soát chất lượng đầu ra.
Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và xây dựng
Khu vực công nghiệp có bước phát triển mạnh với sự xuất hiện của Cụm công nghiệp Nam Sông Hậu, nhà máy giấy công suất lớn, nhà máy đóng tàu, cùng các cơ sở chế biến nông – thủy sản. Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2019 đạt 13.906 tỷ đồng, tăng gấp nhiều lần so với năm 2011. Các mặt hàng thủ công mỹ nghệ từ cây lục bình, mây tre đan cũng được xuất khẩu đi nhiều nước.
Thương mại và dịch vụ
Huyện có hơn 1.700 cơ sở kinh doanh thương mại và dịch vụ. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ xã hội tăng bình quân hơn 25%/năm trong giai đoạn 2016–2020. Các chợ truyền thống, cửa hàng tiện ích và dịch vụ vận tải phát triển nhanh, đặc biệt ở khu vực thị trấn Ngã Sáu và Mái Dầm.
Định hướng phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Trong giai đoạn từ nay đến năm 2030, huyện Châu Thành đặt trọng tâm vào việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa. Cụ thể, địa phương định hướng đẩy mạnh phát triển các cụm công nghiệp, trong đó nổi bật là Cụm công nghiệp Nam Sông Hậu – nơi đang tiếp nhận nhiều dự án lớn như Nhà máy Giấy công suất lớn và Nhà máy đóng tàu VinaSin. Những công trình này khi đi vào hoạt động sẽ góp phần tạo việc làm, thúc đẩy thu ngân sách và tăng giá trị sản xuất công nghiệp toàn huyện.
Về nông nghiệp, định hướng phát triển theo hướng nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp thông minh, tận dụng lợi thế thổ nhưỡng và khí hậu để phát triển các vùng chuyên canh cây ăn trái đặc sản, đồng thời hỗ trợ nông dân tiếp cận công nghệ mới trong nuôi trồng thủy sản. Huyện cũng khuyến khích hình thành hợp tác xã kiểu mới, ứng dụng công nghệ cao và liên kết tiêu thụ sản phẩm.
Trong lĩnh vực thương mại – dịch vụ, địa phương đặt mục tiêu hình thành các chợ đầu mối, trung tâm logistics quy mô vừa, phục vụ xuất nhập hàng hóa từ các vùng sản xuất nông nghiệp và công nghiệp trong huyện. Dịch vụ y tế – giáo dục cũng sẽ tiếp tục được đầu tư để nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, với kế hoạch mở rộng bệnh viện đa khoa, xây mới trường học đạt chuẩn quốc gia và nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo lên trên 65%.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch Huyện Châu Thành
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, huyện Châu Thành hướng tới trở thành trung tâm công nghiệp – dịch vụ hiện đại của khu vực phía đông tỉnh Hậu Giang. Tầm nhìn chiến lược xác định rõ ưu tiên chuyển dịch mạnh từ nông nghiệp sang công nghiệp, xây dựng đô thị thông minh và phát triển bền vững trên nền tảng công nghệ số.
Huyện đặt mục tiêu đô thị hóa các khu trung tâm như Ngã Sáu và Mái Dầm, với hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, kết nối thuận tiện với TP. Cần Thơ và các địa phương lân cận. Các dự án trọng điểm như cao tốc Cần Thơ – Cà Mau, khi hoàn thành, sẽ mở ra cơ hội phát triển đột phá về logistics, thương mại xuyên vùng.
Song song đó, huyện cũng định hướng phát triển khu đô thị sinh thái ven sông, gắn với bảo tồn giá trị văn hóa – lịch sử như các di tích cách mạng và làng nghề truyền thống. Hệ thống giáo dục – y tế sẽ được nâng tầm khu vực, đáp ứng nhu cầu dân cư đô thị hóa nhanh. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng Châu Thành trở thành đô thị vệ tinh của TP. Cần Thơ, góp phần nâng cao chất lượng sống và thu hút dân cư, nhà đầu tư lâu dài.
