Tổng quan về huyện Cần Giờ trước sáp nhập
Huyện Cần Giờ là huyện Duyên Hải thuộc phía Đông - Đông Nam của thành phố Hồ Chí Minh, cách trung tâm thành phố khoảng 50km (theo đường bộ). Huyện giáp biển và nằm ở cửa sông Sài Gòn - vị trí chiến lược cho phát triển du lịch biển, logistic biển và bảo tồn rừng ngập mặn. Địa hình đặc trưng bởi vùng đồng bằng ven biển trũng, nhiều kênh rạch, vùng bãi ngập triều và các cửa sông; có cả các đảo nhỏ (xã đảo Thạnh An, Lý Nhơn). Do vậy vấn đề thoát nước, phòng chống xâm nhập mặn và biến đổi khí hậu/triều cường là trọng tâm khi lập quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng ở Cần Giờ. Huyện có diện tích 704,45 km², dân số (2019) là 71.526 người, mật độ dân số đạt 102 người/km².
Ranh giới tiếp giáp của huyện trước sáp nhập:
- Phía Đông giáp thành phố Phú Mỹ (Bà Rịa - Vũng Tàu)
- Phía Tây giáp các huyện Cần Giuộc, Cần Đước (Long An) và huyện Gò Công Đông (Tiền Giang)
- Phía Nam giáp Biển Đông
- Phía Bắc giáp huyện Nhà Bè và huyện Nhơn Trạch (Đồng Nai)
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện Cần Giờ có 1 thị trấn và 6 xã. Cụ thể gồm:
- Thị trấn: Cần Thạnh.
- Các xã: An Thới Đông, Bình Khánh, Long Hòa, Lý Nhơn, Tam Thôn Hiệp, Thạnh An.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hiện nay giao thông nối Cần Giờ với trung tâm thành phố chủ yếu bằng đường bộ (quốc lộ/đường tỉnh) và đường thuỷ; quãng đường và thời gian di chuyển còn khá dài - là “nút thắt” hạn chế phát triển du lịch cao cấp và thu hút FDI. Do đó kết nối giao thông (đường bộ cải tạo, cầu, tuyến giao thông nhanh, thậm chí phương án metro/cầu mới) là ưu tiên chiến lược nếu muốn thúc đẩy phát triển du lịch - đô thị.
Hạ tầng du lịch - dịch vụ, Cần Giờ đang phát triển hạ tầng phục vụ du lịch sinh thái: khu Vàm Sát (trung tâm bảo tồn và du lịch rừng ngập mặn), bãi biển Cần Giờ, hệ thống resort ven biển, các tuyến du lịch đảo - những điểm này đã thu hút hàng triệu lượt khách nội địa trong các năm gần đây. Tuy nhiên hạ tầng lưu trú cao cấp, tiện ích, vận chuyển khách quốc tế vẫn còn hạn chế.
Hạ tầng môi trường và bảo tồn do có rừng ngập mặn được bảo tồn quốc tế, Cần Giờ vừa phải bảo đảm an ninh sinh thái vừa tạo điều kiện phát triển du lịch bền vững. Quyết định và quy hoạch bảo vệ nguồn lợi thủy sản (Quyết định 389/QĐ-TTg 09/05/2024) liên quan trực tiếp tới định hướng phát triển nghề cá và quản lý sinh thái vùng biển - ven bờ Cần Giờ.
Kinh tế
Về dịch vụ - du lịch sinh thái, trong những năm gần đây du lịch đóng vai trò ngày càng quan trọng trong sự phát triển nền kinh tế huyện Cần Giờ; 9 tháng đầu năm 2024 huyện đón hơn 3,5 triệu lượt khách, doanh thu du lịch gần 3.000 tỷ đồng, cho thấy ngành dịch vụ là động lực tăng trưởng chính.
Thuỷ sản và nuôi trồng biển có nghề cá, nuôi trồng ven bờ và khai thác hải sản là truyền thống, đồng thời là lĩnh vực được quản lý, phát triển theo Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản (2021 - 2030, tầm nhìn 2050).
Về nông nghiệp - thủy sản công nghệ thấp hướng tới kỹ thuật cao đã có nhiều đề xuất kêu gọi ứng dụng công nghệ, chuỗi chế biến và OCOP liên quan thủy sản để tăng giá trị gia tăng.
Di tích và danh thắng
Rừng ngập mặn Vàm Sát và các điểm du lịch sinh thái như Cầu Dần Xây, đảo Lý Nhơn, xã đảo Thạnh An là tài sản du lịch; nhiều lễ hội địa phương, làng chài có truyền thống lễ cúng biển, lễ hội cầu ngư, có giá trị văn hoá cộng đồng cần được bảo tồn trong quá trình phát triển du lịch.
Về di tích lịch sử, huyện Cần Giờ gắn liền với truyền thống kháng chiến và một số dấu tích lịch sử (Rừng Sác - vùng căn cứ xưa), góp phần hình thành sản phẩm du lịch lịch sử - giáo dục. Huyện đã có các đề án bảo tồn, phát triển du lịch lịch sử kết hợp với sinh thái.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Các văn bản chỉ đạo của Thành ủy và Ủy ban nhân dân thành phố (cụ thể Nghị quyết 12-NQ/TU, ngày 26/9/2022) xác định định hướng phát triển Cần Giờ đến năm 2030 trở thành “thành phố nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái chất lượng cao”, giữ vai trò hạt nhân phát triển kinh tế biển của thành phố nhưng phải đảm bảo bảo tồn sinh thái và thích ứng biến đổi khí hậu. Các mục tiêu cụ thể:
- Du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng chất lượng cao: Phát triển Khu du lịch quốc gia Cần Giờ (đã được đề xuất/đưa vào danh mục xây dựng), huy động đầu tư có chọn lọc vào nghỉ dưỡng bền vững, khu trải nghiệm sinh thái, dịch vụ cao cấp gắn với bảo tồn rừng.
- Quản lý, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và phát triển thủy sản bền vững: Triển khai Quyết định 389/QĐ-TTg (2024) về quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050.
- Nâng cấp hạ tầng giao thông và tiếp cận: Triển khai các giải pháp rút ngắn thời gian di chuyển, nghiên cứu kết nối bằng cầu/đường bộ nhanh hơn hoặc kết nối đường sắt/metro/hệ thống giao thông đa phương thức.
- Phát triển kinh tế tuần hoàn - năng lượng tái tạo và công nghệ sạch: Khuyến khích mô hình sản xuất, chế biến, dịch vụ theo tiêu chí xanh để giảm tác động tới rừng ngập mặn.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Cần Giờ
Tầm nhìn đến năm 2050
Đến năm 2050, Cần Giờ phấn đấu đạt các mục tiêu:
- Thành phố biển - du lịch sinh thái chất lượng cao: Cần Giờ trở thành trọng tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và giải trí tầm khu vực, với hệ thống resort bền vững, mạng lưới điểm tham quan sinh thái, trung tâm đào tạo nghề du lịch và dịch vụ kết nối với thành phố Thủ Đức - Thủ Thiêm.
- Vùng bảo tồn và kinh tế biển bền vững: Duy trì phần lớn diện tích rừng ngập mặn ở vùng lõi bảo tồn, phát triển du lịch hạn chế trong vùng đệm, phát triển ngư nghiệp bền vững và chế biến hải sản giá trị cao.
- Logistic biển và cảng trung chuyển: Nếu quy mô cảng trung chuyển/khu phi thuế quan/dự án lấn biển được triển khai theo tiêu chuẩn môi trường cao và có vùng đệm, Cần Giờ có thể đóng vai trò là cửa ngõ biển của thành phố; tuy nhiên kịch bản này có rủi ro xung đột với mục tiêu bảo tồn nếu không quản lý chặt chẽ.
