Tổng quan về huyện Cẩm Thủy trước sáp nhập
Huyện Cẩm Thủy nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Thanh Hóa, cách thành phố Thanh Hóa khoảng 70 km.
- Diện tích: Khoảng 424,50 km².
- Dân số: Năm 2022 là 131.257 người, mật độ dân số đạt 309 người/km².
- Trung tâm hành chính được đặt tại thị trấn Phong Sơn.
- Dân tộc sinh sống: Dao, Mường, Kinh...
Vị trí địa lý:
- Phía Đông giáp huyện Vĩnh Lộc.
- Phía Bắc giáp huyện Thạch Thành.
- Phía Tây giáp huyện Bá Thước.
- Phía Nam giáp các huyện Ngọc Lặc, Yên Định.
Địa hình thấp dần theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, độ cao trung bình 200 – 400 m, độ dốc trung bình 25-30°, có núi Đèn cao 953 m, núi Hạc cao 663 m, giữa có thung lũng sông Mã chảy dài hơn 40 km.
Đơn vị hành chính
Huyện Cẩm Thủy có 17 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc:
- 1 thị trấn: Cẩm Thủy
- 16 xã: Cẩm Bình, Cẩm Châu, Cẩm Giang, Cẩm Liên, Cẩm Long, Cẩm Lương, Cẩm Ngọc, Cẩm Phú, Cẩm Quý, Cẩm Tâm, Cẩm Tân, Cẩm Thạch, Cẩm Thành, Cẩm Tú, Cẩm Vân, Cẩm Yên.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông: Thị trấn Phong Sơn là trung tâm hành chính - chính trị, văn hóa và kinh tế. Tỉnh lộ 217, đường Hồ Chí Minh và quốc lộ 217 chạy qua, tạo điều kiện kết nối mạnh với vùng lân cận.
- Hạ tầng nông thôn và viễn thông: Điện lưới quốc gia phủ tới các xã; viễn thông và internet đang được nâng cấp. Hệ thống kênh mương, thủy lợi và hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp đang được duy trì theo các chương trình xây dựng nông thôn mới.
Kinh tế
- Nông nghiệp, lâm nghiệp: Năm 2023 giá trị sản xuất nông nghiệp ước đạt 2.478 tỷ đồng, tăng 3,56% so với cùng kỳ. Tổng sản lượng lương thực đạt 62.257 tấn, vượt 11-3% so với kế hoạch huyện và tỉnh giao. Diện tích cây ăn quả đến tháng 7/2024 là 1.795 ha, cho sản lượng ước đạt 6.500 tấn (gồm chuối, dứa, cam, bưởi, na, mít…). Huyện đặt mục tiêu đến năm 2025 tăng diện tích cây ăn quả lên 1.900 ha, trong đó 1.280 ha là vùng tập trung. Huyện đang chuyển đổi 24,5 ha đất lúa hiệu quả thấp sang loại cây trồng thương phẩm hơn, thông qua mô hình hợp tác xã - doanh nghiệp.
- Công nghiệp - xây dựng: Tốc độ tăng trưởng lĩnh vực công nghiệp - xây dựng được đánh giá khá cao, với giá trị sản xuất năm 2024 đạt khoảng 3.1 tỷ đồng, tăng 6,15% so với năm trước. Huyện có 3 cụm công nghiệp được xây dựng hạ tầng đồng bộ như cụm công nghiệp Cẩm Tú (19,5 ha), Cẩm Sơn (~50 ha), Cẩm Châu (25 ha). Các cụm công nghiệp này giúp tạo việc làm địa phương và thu hút đầu tư vào sản xuất chế biến.
- Doanh nghiệp và khối tư nhân: Từ năm 2021 đến tháng 2/2025 huyện đã thu hút 9 dự án đầu tư trực tiếp, với tổng vốn hơn 830 tỷ đồng, trong đó có trang trại gà an toàn sinh học tại xã Cẩm Quý (163 tỷ đồng); trang trại lợn nái ngoại sinh sản tại Cẩm Quý (148,8 tỷ); nhà máy giày ở xã Cẩm Ngọc (340 tỷ); cụm trại chăn nuôi gà xuất khẩu tại Cẩm Long (98 tỷ).
Di tích và lễ hội
- Suối cá thần (xã Cẩm Lương): Điểm du lịch sinh thái hấp dẫn, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp.
- Chùa Chặng (Ngọc Châu Tự): Lễ hội tổ chức vào ngày 5-7 tháng giêng âm lịch.
- Chùa Rồng (xã Cẩm Thạch): Lễ hội diễn ra vào ngày 12-14 tháng giêng âm lịch - là nét văn hóa tín ngưỡng truyền thống địa phương.
Định hướng phát triển huyện Cẩm Thủy đến năm 2030 và tầm nhìn năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng giảm tỷ trọng nông nghiệp, tăng công nghiệp chế biến và dịch vụ.
- Hoàn thiện hạ tầng giao thông và đô thị thị trấn Phong Sơn, nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới.
- Khai thác du lịch sinh thái và văn hóa: Suối cá, chùa, lễ hội đầu xuân.
- Xây dựng cơ sở chế biến sau thu hoạch và liên kết hợp tác xã - doanh nghiệp.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Cẩm Thủy
Tầm nhìn đến năm 2050
- Huyện trở thành trung tâm du lịch văn hóa - sinh thái vùng Tây Bắc Thanh Hóa.
- Thị trấn Phong Sơn phát triển thành đô thị nhỏ, hiện đại, xanh và có dịch vụ chất lượng.
- Kinh tế phát triển đều giữa nông nghiệp giá trị gia tăng, công nghiệp sạch và dịch vụ du lịch, đồng bào dân tộc có chất lượng sống cải thiện rõ.
Kết luận
Với 17 đơn vị hành chính, cơ cấu dân cư và diện tích rõ ràng, cùng mạng lưới giao thông tương đối thuận lợi, huyện có nền tảng để chuyển dịch kinh tế một cách bền vững. Sự kết hợp giữa bảo tồn thiên nhiên - văn hóa (suối cá thần, chùa, lễ hội), nâng cấp đô thị - hạ tầng giao thông và phát triển khu chế biến là hướng đi chiến lược. Định hướng đến năm 2030 đặt mục tiêu phát triển du lịch và giảm lệ thuộc vào nông nghiệp, còn tầm nhìn năm 2050 hướng đến đô thị hóa hiện đại và kinh tế đa dạng, thân thiện môi trường.
