Tổng quan về huyện Bảo Yên
Huyện Bảo Yên nằm ở phía đông nam tỉnh Lào Cai, là vùng đất giao thoa, cách trung tâm Thành phố Lào Cai khoảng 75 km về phía đông nam.
- Diện tích: 818 km²
- Dân số: Năm 2017 khoảng 84.604 người, năm 2019 là 85.564 người; đa dạng gồm nhiều dân tộc như Giáy, Nùng, Tày, Kinh…
- Trung tâm hành chính – huyện lỵ: Thị trấn Phố Ràng, nằm trên Quốc lộ 70, là đầu mối giao thông quan trọng.
Huyện tiếp giáp các khu vực:
- Phía Bắc giáp huyện Bắc Hà và huyện Bảo Thắng
- Phía Tây giáp huyện Văn Bàn
- Phía Đông giáp huyện Quang Bình (Hà Giang) và Lục Yên (Yên Bái)
- Phía Nam giáp huyện Văn Yên (Yên Bái) và Thành phố Yên Bái
Địa hình chủ yếu là đồi núi xen thung lũng, hệ thống sông suối phong phú; khí hậu thuộc vùng cao nguyên, mát mẻ quanh năm.
Đơn vị hành chính
Gồm 2 thị trấn và 16 xã:
- Thị trấn: Phố Ràng, Nông trường Phong Hải.
- Xã: Bảo Hà, Cam Cọn, Điện Quan, Kim Sơn, Lương Sơn, Minh Tân, Nghĩa Đô, Phúc Khánh, Tân Dương, Tân Tiến, Thượng Hà, Việt Tiến, Vĩnh Yên, Xuân Hòa, Xuân Thượng, Yên Sơn.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông đường bộ: Quốc lộ 70 chạy xuyên qua thị trấn Phố Ràng. Đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai đi qua xã Cam Cọn.
- Đường sắt: Tuyến Hà Nội–Lào Cai giúp kết nối với khu vực �ả và miền xuôi.
- Giao thông thủy: Các sông suối hỗ trợ nông nghiệp, thủy lợi.
- Cơ sở đô thị: Phố Ràng có trung tâm thương mại – hành chính đặt dọc quốc lộ; nông trường Phong Hải có quy mô chuyên nghiệp.
Kinh tế
Huyện Bảo Yên có nền kinh tế phát triển đa ngành, trong đó nông – lâm – thủy sản vẫn giữ vai trò chủ lực. Người dân chủ yếu trồng lúa, ngô, chè, cây ăn quả như mận, lê; kết hợp với chăn nuôi gia súc, nuôi cá suối và phát triển vùng trồng dược liệu bản địa. Các ngành nghề truyền thống như nấu rượu ngô đặc sản Bảo Hà, dệt thổ cẩm, chế biến chè và nông sản được duy trì ở nhiều địa phương, góp phần tạo việc làm và giữ gìn bản sắc văn hóa.
Công nghiệp và khai khoáng bước đầu phát triển tại khu vực Nông trường Phong Hải, tạo động lực tăng trưởng mới cho huyện.
Thương mại – dịch vụ tập trung tại trung tâm Phố Ràng với hệ thống chợ, hoạt động hành chính công, logistics và dịch vụ dân sinh phục vụ giao thương liên vùng.
Làng nghề truyền thống
Ba nghề truyền thống tiêu biểu của huyện Bảo Yên đã được công nhận gồm: nghề đan lát của đồng bào Tày tại xã Nghĩa Đô, nghề làm cốm truyền thống của người Tày ở xã Việt Tiến, và nghề thêu dệt thổ cẩm đặc trưng của cộng đồng người Dao họ tại xã Cam Cọn. Đây đều là những nghề mang giá trị văn hóa đặc sắc, gắn liền với đời sống, tập quán và bản sắc của các dân tộc thiểu số trên địa bàn.
Di tích – Lễ hội
Huyện Bảo Thắng hiện có nhiều di tích lịch sử – văn hóa có giá trị, được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh. Tiêu biểu trong số đó là Di tích chiến thắng đồn Phố Lu (thị trấn Phố Lu), nơi ghi dấu sự kiện kháng chiến quan trọng. Di tích đền Đồng Ân (xã Thái Niên), di tích lịch sử Ngòi Bo và Soi Giá – Soi Cờ (xã Gia Phú) là những địa chỉ gắn liền với truyền thống đấu tranh cách mạng của nhân dân địa phương. Ngoài ra, huyện còn có các điểm tâm linh – tín ngưỡng tiêu biểu như Đền Bảo Hà, Đền Mẫu Thiên, thu hút đông đảo du khách và tín đồ về chiêm bái, góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa vùng trung du Tây Bắc.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Thu nhập bình quân đầu người: tăng 1,5–2 lần so với hiện tại.
- Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp: ≥50%.
- ≥60 % xã đạt chuẩn nông thôn mới.
- Phố Ràng trở thành đô thị loại IV xanh – văn minh.
- Du khách & thương mại: đạt khoảng 150.000–200.000 lượt/năm, phát triển kinh tế bền vững.
Tầm nhìn đến năm 2050
- Phát triển đa ngành – bền vững: trọng tâm kinh tế nông nghiệp sạch, công nghiệp nhẹ, thương mại – dịch vụ logistics.
- Đô thị trung tâm hiện đại – xanh – thông minh: kỹ thuật số hóa, quản lý đô thị thông minh, dịch vụ xã hội tiêu chuẩn.
- Du lịch sinh thái & văn hoá bản địa: khai thác cảnh quan, lễ hội dân tộc, tinh hoa văn hóa Giáy – Nùng – Tày kết hợp trải nghiệm.
- Bảo tồn môi trường tự nhiên: bảo vệ các hệ sinh thái rừng, suối, quản lý nước theo biến đổi khí hậu.
- Nguồn nhân lực chất lượng cao: giáo dục – y tế đủ tiêu chuẩn, dân trí cao, công nghệ số ứng dụng, văn hóa bản địa phát triển qua thế hệ.
Huyện Bảo Yên với diện tích 818 km² và dân số trên 85.000 người là vùng đất nhiều tiềm năng phát triển. Với vị trí chiến lược, nền kinh tế đa dạng, cùng việc bảo tồn văn hóa dân tộc, huyện đặt mục tiêu phát triển từng bước để trở thành trung tâm kinh tế – xã hội đô thị – sinh thái hiện đại của Lào Cai vào năm 2050.
