Tổng quan về huyện Bắc Quang
Huyện Bắc Quang là huyện miền núi thấp nằm phía nam tỉnh Hà Giang, cách TP Hà Giang khoảng 60km và cách Hà Nội khoảng 210 km.
- Diện tích khoảng 1.105,65 km²
- Dân số (2019) khoảng 118.690 người, gồm 19.385 người đô thị (16%) và 99.305 người nông thôn (84%)
- Mật độ khoảng 107 người/km²
- Dân tộc rất đa dạng với Mông, Tày, Dao, Kinh, Nùng, Giấy, La Chí, Hoa, Pà Thẻn, Cờ Lao, Lô Lô, Bố Y, Phù Lá, Pu Péo, Mường, Sán Chay, Thái, Sán Dìu…
Vị trí địa lý & tiếp giáp
- Phía Đông giáp huyện Lâm Bình & Chiêm Hóa (Tuyên Quang)
- Phía Tây giáp Hoàng Su Phì & Quang Bình
- Phía Nam giáp Lục Yên (Yên Bái) và Hàm Yên (Tuyên Quang)
- Phía Bắc giáp Vị Xuyên.
Địa hình gồm núi đá vôi, đồi thấp và thung lũng ven sông như sông Lô, sông Con
Đơn vị hành chính
Huyện gồm 23 đơn vị cấp xã, bao gồm 2 thị trấn và 21 xã:
- Thị trấn: Việt Quang (huyện lỵ), Vĩnh Tuy
- Xã: Bằng Hành, Đồng Tâm, Đông Thành, Đồng Tiến, Đồng Yên, Đức Xuân, Hùng An, Hữu Sản, Kim Ngọc, Liên Hiệp, Quang Minh, Tân Lập, Tân Quang, Tân Thành, Thượng Bình, Tiên Kiều, Việt Hồng, Việt Vinh, Vĩnh Hảo, Vĩnh Phúc, Vô Điếm.
Hạ tầng và các đặc điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
- Giao thông bộ: Quốc lộ 2 dài hơn 50 km chạy qua, là cửa ngõ quan trọng nối Hà Nội – Hà Giang – Đồng Văn, đặc biệt tại xã Tân Thành có ngã ba đường dẫn đến Vị Xuyên, Đồng Văn, Hoàng Su Phì.
- Giao thông thủy: Có sông Lô và sông Con, tạo thuận lợi cho thủy lợi, cấp nước sinh hoạt – sản xuất.
- Khí hậu & địa hình: Khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, 4 mùa rõ, lượng mưa 4.665–5.000 mm/năm; địa hình núi trung bình cao 700–1.500 m, đồi núi thấp (100–700 m), thung lũng trũng ven sông.
- Tài nguyên rừng: Sở hữu 85.200 ha rừng (78% diện tích tự nhiên), trong đó 72,93% rừng sản xuất, 27% rừng phòng hộ.
Kinh tế
- Nông – lâm – thủy sản: Cây ăn quả, ngô, lúa ven sông, gỗ rừng, nông sản bản địa;
- Công nghiệp & tiểu thủ công nghiệp: Phát triển khá nhỏ lẻ tại các thị trấn – xã;
- Thương mại – dịch vụ: Tập trung ở thị trấn, dọc QL2 – phục vụ hành khách, thương mại;
- Du lịch – sinh thái: Đang phát triển với cảnh quan sông núi, thác nước, trải nghiệm bản làng.
Khu công nghiệp/ Làng nghề truyền thống
Các làng nghề truyền thống gồm đan lát, dệt thổ cẩm Tày (xã Tân Lập), đóng thuyền nhịp nhỏ ven sông, chế tác sản phẩm thủ công địa phương.
Di tích – Lễ hội
- Thiên nhiên: Thác Tiên (xã Tân Thành), sông Lô, sông Con, đồi núi đá vôi, hang động.
- Văn hóa bản địa: Lễ hội Tày – Dao – Mông như lễ xuống đồng, cúng rừng, lễ hội hoa quả.
- Di tích lịch sử: Các đình, đền làng, di sản văn hóa Mông & Tày.
- Trải nghiệm cộng đồng: Chợ phiên, phiên bản làng, truyền nghề dệt thổ cẩm.
Định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050
Mục tiêu đến năm 2030
- Thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 1,5 lần so với hiện tại.
- Ít nhất 50% dân cư chuyển sang làm việc trong công nghiệp, dịch vụ.
- 60% xã đạt chuẩn nông thôn mới cơ bản.
- Thị trấn Việt Quang đạt chuẩn đô thị loại IV.
- Khách nội địa tăng 150–200 nghìn lượt/năm nhờ du lịch cộng đồng.
Tầm nhìn đến năm 2050
- Đô thị sân vườn sinh thái: thị trấn Việt Quang trở thành đô thị xanh, ven sông, kết nối bằng giao thông bộ – thủy
- Kinh tế đa ngành: Công nghiệp xanh quy mô vừa, du lịch sinh thái, nông nghiệp công nghệ cao
- Du lịch trải nghiệm: Tuyến QL2 cửa ngõ du lịch vùng Đồng Văn – Hoàng Su Phì
- Quản lý thiên tai: Củng cố hệ thống đê, thủy lợi ven sông, kiểm soát lũ
- Bảo tồn văn hóa – rừng thiên nhiên: Giữ gìn lễ hội, rừng phòng hộ, đa dạng sinh học.
- Phát triển con người: Giáo dục – y tế đạt chất lượng cao, dân trí nâng cao.
Huyện Bắc Quang là vùng đất giàu tiềm năng với diện tích lớn (1.105 km²), đa dạng văn hóa dân tộc và tài nguyên thiên nhiên. Với tầm nhìn đến 2030 và 2050, huyện hướng tới phát triển bền vững qua việc nâng cấp hạ tầng, phát triển du lịch và kinh tế đa ngành, bảo tồn rừng – văn hóa truyền thống, trở thành điểm sáng phát triển của vùng Đông Bắc.
