Tổng quan về huyện Bác Ái trước sáp nhập
Trước khi thực hiện các chủ trương sáp nhập hành chính theo quy hoạch, huyện Bác Ái, tỉnh Ninh Thuận là một trong những địa phương có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo tồn văn hóa của tỉnh. Với tổng diện tích 1.031 km² và dân số quy đổi tính đến năm 2024 khoảng hơn 34.000 người, mật độ dân số đạt khoảng 33 người/km², Bác Ái được xem là khu vực có tiềm năng lớn trong phát triển nông – lâm nghiệp, kinh tế miền núi và du lịch sinh thái.
Về mặt địa lý, huyện nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Ninh Thuận, địa hình chủ yếu là đồi núi, có nhiều sông suối và diện tích rừng tự nhiên rộng lớn, thuận lợi cho phát triển lâm nghiệp, thủy điện và du lịch sinh thái. Đây cũng là nơi sinh sống tập trung của đồng bào Raglai – chiếm trên 70% dân số toàn huyện, tạo nên bản sắc văn hóa phong phú, đặc trưng và có giá trị trong việc gìn giữ, phát huy truyền thống văn hóa các dân tộc.
Ranh giới hành chính:
- Phía Bắc tiếp giáp huyện Khánh Sơn, huyện Khánh Vĩnh và thành phố Cam Ranh (Khánh Hòa)
- Phía Tây tiếp giáp huyện Lạc Dương và huyện Đơn Dương (Lâm Đồng)
- Phía Nam tiếp giáp huyện Ninh Sơn và thành phố Phan Rang – Tháp Chàm
- Phía Đông tiếp giáp huyện Thuận Bắc và huyện Ninh Hải
Đơn vị hành chính
Huyện Bác Ái có 9 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 9 xã: Phước Bình, Phước Chính, Phước Đại (huyện lỵ), Phước Hòa, Phước Tân, Phước Tiến, Phước Thành, Phước Thắng và Phước Trung.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Bác Ái có hệ thống giao thông đường bộ từng bước được đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại và kết nối vùng miền núi với trung tâm tỉnh Ninh Thuận. Trục giao thông quan trọng là Quốc lộ 27, chạy qua địa bàn huyện, nối Bác Ái với thành phố Phan Rang – Tháp Chàm và các tỉnh Tây Nguyên, góp phần thúc đẩy giao lưu hàng hóa, phát triển kinh tế – xã hội.
Ngoài quốc lộ, huyện còn có các tuyến đường tỉnh và đường liên huyện như ĐT 656, 707 cùng nhiều tuyến đường liên xã, liên thôn. Nhiều đoạn đường đã được nâng cấp, mở rộng và bê tông hóa, giúp cải thiện điều kiện di chuyển, hỗ trợ vận chuyển nông sản, lâm sản và phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân.
Về hạ tầng điện, nước và y tế, những năm gần đây huyện Bác Ái được tỉnh quan tâm đầu tư mạnh mẽ. Hệ thống lưới điện quốc gia đã phủ đến hầu hết các xã, góp phần nâng cao chất lượng đời sống, sản xuất và sinh hoạt của người dân, đặc biệt ở vùng đồng bào Raglai. Công trình cấp nước sinh hoạt tập trung, giếng khoan, bể chứa nước mưa được triển khai nhằm cải thiện nguồn nước sạch cho người dân ở các khu vực khó khăn. Lĩnh vực y tế được củng cố với Trung tâm Y tế huyện, cùng các trạm y tế xã từng bước được đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Kinh tế
Trong những năm gần đây, huyện Bác Ái đã có nhiều chuyển biến tích cực trong phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt trong các lĩnh vực nông – lâm nghiệp, chăn nuôi và thương mại – dịch vụ. Diện tích đất sản xuất nông nghiệp được khai thác hiệu quả với các cây trồng chủ lực như bắp, mì, lúa và cây công nghiệp ngắn ngày, góp phần đảm bảo lương thực cho người dân và tạo ra nguồn thu nhập ổn định. Một số mô hình trồng cây ăn quả, cây dược liệu thích hợp với điều kiện khí hậu khô hạn cũng được triển khai, mở ra hướng đi mới cho phát triển nông nghiệp bền vững.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Phát triển kinh tế theo hướng nông – lâm nghiệp bền vững gắn với công nghiệp chế biến và dịch vụ. Trong đó tập trung mở rộng diện tích các cây trồng chủ lực, đẩy mạnh chăn nuôi bò, dê, heo theo hướng an toàn sinh học và hình thành các mô hình sản xuất hàng hóa quy mô.
Quản lý, bảo vệ và phát triển rừng gắn với sinh kế của người dân; khai thác hiệu quả chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng nhằm tạo nguồn thu nhập ổn định cho đồng bào Raglai.
Từng bước phát triển công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp với trọng tâm là chế biến nông sản, sản xuất vật liệu xây dựng, hàng thủ công mỹ nghệ; mở rộng thương mại – dịch vụ ở trung tâm huyện và các xã.
Đầu tư hạ tầng thiết yếu: giao thông, điện, nước, trường học, y tế, đảm bảo phục vụ đời sống dân sinh và phát triển sản xuất.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Bác Ái
Tầm nhìn đến năm 2050
Hình thành huyện phát triển toàn diện theo hướng “kinh tế xanh – xã hội bền vững – môi trường an toàn”. Xây dựng Bác Ái trở thành trung tâm nông – lâm nghiệp bền vững, với các mô hình sản xuất hiện đại, gắn chặt giữa phát triển kinh tế và bảo vệ hệ sinh thái rừng. Công nghiệp chế biến nông lâm sản phát triển, tạo việc làm và nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm địa phương. Hệ thống hạ tầng giao thông, điện, nước, công nghệ thông tin được đầu tư đồng bộ, kết nối với các vùng kinh tế trọng điểm trong và ngoài tỉnh. Đời sống người dân được nâng cao, bản sắc văn hóa Raglai được gìn giữ và phát huy, tạo nên một cộng đồng giàu bản sắc, năng động, hội nhập nhưng vẫn bền vững với thiên nhiên.
