Tổng quan huyện Ba Tơ trước sáp nhập
Trước khi có những thay đổi về sáp nhập, huyện Ba Tơ là một trong những địa phương có tiềm năng phát triển kinh tế theo hướng bền vững. Thị trấn Ba Tơ nằm phía Tây tỉnh Quảng Ngãi, có diện tích 1.137 km2. Dân số của huyện tính đến năm 2024 là 62.163 người (mật độ dân số là 55 người/km2), dân tộc sinh sống chủ yếu là người Kinh và H’re.
Địa hình khu vực có độ chia cắt mạnh, chủ yếu là rừng núi với ít diện tích bằng phẳng. Độ dốc thay đổi đột ngột và mật độ sông suối cao đã tạo nên những triền đất ven sông tương đối bằng phẳng.
Ranh giới hành chính:
- Phía Đông giáp thị xã xã Đức Phổ
- Phía Tây giáp huyện Kon Plông (Kon Tum)
- Phía Nam giáp huyện An Lão (Định) và huyện Kbang (Gia Lai)
- Phía Bắc giáp huyện Sơn Hà, Huyện Minh Long và huyện Nghĩa Hành
Với vị trí tiếp giáp khá thuận lợi, huyện Ba Tơ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các xã miền núi với trung tâm của huyện. Địa hình chủ yếu là đồi núi xen kẽ thung lũng, đặc điểm tự nhiên này tạo điều kiện thuận lợi trong việc bảo tồn tài nguyên rừng, góp phần bảo đảm an ninh sinh thái cho vùng.
Đơn vị hành chính
Trước khi sắp xếp sáp nhập, huyện Ba Tơ có 1 thị trấn Ba Tơ và 19 xã: Ba Bích, Ba Cung, Ba Dinh, Ba Điền, Ba Động, Ba Giang, Ba Khâm, Ba Lế, Ba Liên, Ba Nam, Ba Ngạc, Ba Thành, Ba Tiêu, Ba Tô, Ba Trang, Ba Vì, Ba Vinh, Ba Xa.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện Ba Tơ có tuyến Quốc lộ 24 chạy qua, giữ vai trò huyết mạch nối liền thành phố Quảng Ngãi và các tỉnh Tây Nguyên. Đây là điều kiện thuận lợi, mở ra cơ hội giao thương hàng hóa và di chuyển của người dân.
Bên cạnh đó, huyện Ba Tơ đã hoàn thiện hệ thống giao thông với 100% xã có đường ô tô đến trung tâm, 90% thôn có đường ô tô và toàn bộ đường liên xã được bê tông hóa. Tỷ lệ hộ sử dụng điện đạt 99,7%, 90% trường lớp được kiên cố hóa, 100% xã có trạm y tế với bác sĩ và 98,5% người dân tham gia bảo hiểm y tế.
Ngoài việc đầu tư hạ tầng, huyện cũng tập trung nguồn lực để phát triển kết cấu hạ tầng du lịch với tổng vốn trên 84 tỷ đồng từ năm 2021 đến nay để triển khai 40 công trình, dự án tại thị trấn Ba Tơ và đô thị mới Ba Vì.
Kinh tế
Huyện Ba Tơ góp phần đáng kể vào phát triển kinh tế vùng, trong đó nông - lâm nghiệp giữ vai trò chủ đạo với tốc độ tăng trưởng bình quân gần 11%. Công nghiệp, tiểu công nghiệp chiếm 13,3%, thương mại - dịch vụ chiếm chiếm 14,8%, đưa tổng giá trị sản xuất toàn huyện đạt 159 tỷ đồng.
Sau đại dịch, huyện Ba Tơ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực. Với tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 11,35%, tổng giá trị sản xuất theo giá hiện hành đạt 2.556,74 tỷ đồng. Giá trị sản xuất bình quân đầu người năm 2022 đạt 42,97 triệu đồng/người/năm.
Bên cạnh đó, sản xuất công nghiệp cũng vượt bậc đáng kể: Có 4 doanh nghiệp trong lĩnh vực dăm gỗ hoạt động hiệu quả, 2 cụm công nghiệp và 4 nhà máy thủy điện đang hoạt động là thủy điện ĐăkRe, Núi Ngang, ĐăKre 2, Nước Long. Hiện thị trấn Ba Tơ đã đạt các tiêu chí của đô thị loại V và 2/3 tiêu chí của đô thị loại IV, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội và mở rộng du lịch cộng đồng.
Làng nghề truyền thống
Hiện nay, huyện Ba Tơ còn lưu giữ 2 làng nghề truyền thống độc đáo của người H’rê đó là nghề dệt thổ cẩm truyền thống (thôn Làng Teng, xã Ba Thành) và nghệ thuật trình diễn chiêng ba của người Hrê, huyện Ba Tơ. Đây là hai di sản được bộ Văn hóa - Thể thao & Du lịch công nhận là di sản văn phi vật thể quốc gia.
Di tích, lễ hội
Huyện Ba Tơ được biết đến là mảnh đất nuôi dưỡng nhiều di tích, lễ hội đặc sắc như lễ hội mừng lúa mới, lễ cúng Giàng, lễ đâm trâu. Huyện Ba Tơ có 6 di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng, trong đó có hai di tích được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh gồm: Di tích chiến thắng Trà Nô và di tích chiến thắng Cao Muôn.
Ngoài ra, huyện Ba Tơ còn có Di tích khởi nghĩa Ba Tơ quần thể 11 điểm di tích lịch sử ghi dấu tinh thần cách mạng kiên cường, được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt. Những di sản này được chính quyền địa phương cùng người dân ra sức bảo tồn nhằm giữ gìn và phát huy cao hơn truyền thống và văn hóa dân tộc của huyện Ba Tơ.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Để thực hiện đề án phát triển huyện Ba Tơ, huyện đã đặt ra mục tiêu cụ thể trong giai đoạn 2021 - 2030 là tập trung chỉ đạo xây dựng các khu dân cư, phát triển đô thị, phấn đấu xây dựng thị trấn Ba Tơ đạt một số tiêu chí của đô thị loại IV.
Đồng thời, huyện tiếp tục kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư vào Cụm công nghiệp Ba Động và đề xuất thành lập thêm Cụm công nghiệp Ba Đinh. Bên cạnh đó, Ba Tơ chú trọng thu hút các dự án năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời và phát triển các khu dân cư trong vùng.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện Ba Tơ
Tầm nhìn đến năm 2050
Huyện Ba Tơ hướng tới trở thành đô thị miền núi hiện đại, bền vững với hệ thống hạ tầng đồng bộ và môi trường sống trong lành. Đồng thời, huyện chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc Hrê, nâng cao chất lượng đời sống người dân, xây dựng cộng đồng văn minh, giàu bản sắc và thân thiện với môi trường.
