Huyện An Lão, một vùng đất miền núi nằm ở phía bắc tỉnh Bình Định, mang trong mình vẻ đẹp hoang sơ và những giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo. Trước khi có những thay đổi về hành chính, bản đồ hành chính huyện An Lão là một tài liệu quan trọng, phản ánh rõ nét cấu trúc địa lý, đơn vị hành chính và tiềm năng phát triển của khu vực này. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về huyện An Lão trước sáp nhập, từ đặc điểm địa lý, đơn vị hành chính đến hạ tầng, kinh tế, và những định hướng phát triển trong tương lai.
Tổng quan về huyện An Lão trước sáp nhập
Huyện An Lão, nằm ở phía tây bắc tỉnh Bình Định, cách Quốc lộ 1 khoảng 32 km và thành phố Quy Nhơn khoảng 115 km, là một trong những huyện miền núi đặc trưng của tỉnh. Với diện tích 697 km² và dân số khoảng 27.837 người (theo thống kê năm 2019), mật độ dân số của huyện đạt khoảng 40 người/km², phản ánh một khu vực thưa dân với không gian rộng lớn. Được bao bọc bởi các dãy núi, An Lão còn được gọi là thung lũng An Lão, tạo nên một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ nhưng cũng đầy thách thức về giao thông và phát triển kinh tế.
Đặc điểm địa lý và địa hình của huyện chịu ảnh hưởng của khí hậu Tây Nguyên, với hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Địa hình đồi núi chiếm phần lớn, tạo nên những cảnh quan độc đáo như các thác nước (Thác K50, Thác Đá Ghe) và hồ thủy lợi (Đồng Mít, Hưng Long).
Ranh giới hành chính của huyện An Lão được xác định như sau:
- Phía Bắc giáp huyện Ba Tơ (Quảng Ngãi)
- Phía Nam giáp huyện Hoài Ân và huyện Vĩnh Thạnh
- Phía Đông giáp thị xã Hoài Nhơn
- Phía Tây giáp huyện Kbang (Gia Lai)
Những đặc điểm này không chỉ định hình bản đồ hành chính mà còn ảnh hưởng đến chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của huyện, đặc biệt trong việc khai thác tiềm năng du lịch và bảo tồn văn hóa bản địa.
Đơn vị hành chính
Trước sáp nhập, huyện An Lão được tổ chức thành 10 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm một thị trấn và chín xã. Các đơn vị này phân bố đều trên địa bàn huyện, tạo nên một mạng lưới hành chính chặt chẽ, đáp ứng nhu cầu quản lý và phát triển địa phương. Trung tâm hành chính của huyện là thị trấn An Lão, nơi tập trung các cơ quan hành chính và dịch vụ chính của huyện.
Danh sách các đơn vị hành chính bao gồm: Thị trấn An Lão, xã An Dũng, xã An Hòa, xã An Hưng, xã An Nghĩa, xã An Quang, xã An Tân, xã An Toàn, xã An Trung, xã An Vinh.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Hạ tầng giao thông của huyện An Lão còn nhiều hạn chế, với tỉnh lộ ĐT629 là tuyến đường chính kết nối huyện với các khu vực lân cận. Tuy nhiên, tuyến đường này hiện chỉ thông đến xã An Hưng, chưa kết nối được với huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi như kế hoạch đề ra, do thiếu nguồn vốn đầu tư. Điều này gây khó khăn trong việc di chuyển và vận chuyển hàng hóa, đặc biệt trong mùa mưa lũ, khi thời tiết khắc nghiệt làm gián đoạn giao thông. Các tuyến đường nội huyện, đặc biệt ở các xã vùng cao như An Toàn hay An Quang, cũng chưa được đầu tư đồng bộ, ảnh hưởng đến đời sống người dân.
Về hạ tầng công nghiệp, huyện hiện có hai cụm công nghiệp chính: Cụm công nghiệp Gò Bùi tại thị trấn An Lão và Cụm công nghiệp Gò Cây Duối tại xã An Hòa. Hai cụm này đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, tuy nhiên quy mô còn nhỏ và chưa khai thác hết tiềm năng. Hệ thống thủy lợi, với các hồ như Đồng Mít và Hưng Long, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trồng lúa nước, nhưng cần cải thiện để đáp ứng nhu cầu tưới tiêu trong mùa khô.
Kinh tế
Kinh tế huyện An Lão chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với sản xuất lúa nước là ngành chủ đạo. Ngoài ra, các hoạt động trồng cây công nghiệp ngắn ngày và chăn nuôi cũng đóng góp vào thu nhập của người dân. Tuy nhiên, do địa hình đồi núi và hạ tầng giao thông hạn chế, việc phát triển kinh tế còn gặp nhiều thách thức. Các cụm công nghiệp như Gò Bùi và Gò Cây Duối đang từng bước tạo động lực mới, nhưng cần thêm đầu tư để mở rộng quy mô và thu hút doanh nghiệp.
Thị trường bất động sản tại An Lão trong những năm gần đây bắt đầu có dấu hiệu khởi sắc, nhờ vào tiềm năng du lịch và các chính sách phát triển hạ tầng. Giá đất dao động từ 2.450 VNĐ/m² đến 1.360.000 VNĐ/m², tùy thuộc vào vị trí và mục đích sử dụng. Các khu vực gần thị trấn An Lão và xã An Hòa có giá trị cao hơn do thuận tiện giao thông và tiềm năng phát triển đô thị. Những dự án cải thiện hạ tầng, như mở rộng tỉnh lộ ĐT629, được kỳ vọng sẽ thúc đẩy giá trị bất động sản trong tương lai.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Huyện An Lão, với tiềm năng thiên nhiên và văn hóa phong phú, đang hướng đến một tương lai phát triển bền vững, kết hợp giữa bảo tồn bản sắc địa phương và hiện đại hóa hạ tầng. Bản đồ quy hoạch huyện An Lão được phê duyệt bởi UBND tỉnh Bình Định là kim chỉ nam cho các chiến lược phát triển đến năm 2030, với tầm nhìn xa hơn đến năm 2050. Các dự án trọng điểm, như cải tạo tỉnh lộ ĐT629 và phát triển du lịch sinh thái, đang được triển khai để nâng cao chất lượng cuộc sống và thu hút đầu tư.
Xem chi tiết: Bản đồ đồ quy hoạch huyện An Lão
Giai đoạn đến năm 2030
Theo Quyết định số 1476/QĐ-UBND ngày 13/05/2022 của UBND tỉnh Bình Định, quy hoạch sử dụng đất huyện An Lão đến năm 2030 đã được xác định với tổng diện tích 141.014,06 ha, bao gồm 132.070,99 ha đất nông nghiệp, 8.929,73 ha đất phi nông nghiệp, và 13,34 ha đất chưa sử dụng. Trong giai đoạn này, huyện dự kiến chuyển đổi 2.536,56 ha đất nông nghiệp sang phi nông nghiệp và 32,28 ha đất phi nông nghiệp sang đất ở, nhằm đáp ứng nhu cầu đô thị hóa và phát triển kinh tế. Các khu vực trung tâm như thị trấn An Lão, xã An Hòa, và An Tân được ưu tiên chỉnh trang đô thị, với trọng tâm là nâng cấp hạ tầng giao thông, hệ thống thoát nước, và chiếu sáng đô thị.
Tầm nhìn đến năm 2050
Huyện dự kiến mở rộng diện tích đất đô thị lên khoảng 1.441,03 ha vào năm 2030, chiếm 2,07% tổng diện tích, và tiếp tục tăng trong giai đoạn sau. Các khu vực đô thị mới sẽ được xây dựng đồng bộ với hạ tầng kỹ thuật hiện đại, đặc biệt là hệ thống tiêu thoát nước và thu gom rác thải, đáp ứng tiêu chuẩn đô thị loại V. Xã An Hòa được quy hoạch để nâng cấp thành thị trấn, tạo thêm một trung tâm đô thị mới, hỗ trợ phát triển kinh tế và dịch vụ. Các dự án bảo tồn hệ thống cây xanh và ao hồ, như hồ sen tại thị trấn An Lão, cũng được ưu tiên để phát triển thành công viên đô thị, góp phần cải thiện môi trường sống.
