Tổng quan về huyện A Lưới trước sáp nhập
Huyện A Lưới là huyện miền núi biên giới phía Tây tỉnh. Huyện giữ vai trò quan trọng về quốc phòng - an ninh và phát triển kinh tế vùng cao. Với diện tích 1.229 km² và dân số năm 2024 hơn 43.000 người. Huyện A Lưới có mật độ dân cư thấp nhất tỉnh, khoảng 35 người/km². Đây là nơi sinh sống của nhiều dân tộc như Tà Ôi, Pa Cô, Cơ Tu, Vân Kiều, tạo nên bản sắc văn hóa đa dạng.
Địa hình huyện chủ yếu là núi cao, rừng già và nhiều thác suối, nằm trên dãy Trường Sơn. Huyện có lợi thế phát triển kinh tế lâm nghiệp, cây công nghiệp dài ngày, chăn nuôi đại gia súc và phát triển thủy điện nhỏ. Ngoài ra, du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng cũng là thế mạnh nổi bật.
Ranh giới hành chính:
- Phía Bắc giáp huyện Đakrông (Quảng Trị) và huyện Phong Điền
- Phía Nam giáp huyện Tây Giang (Quảng Nam)
- Phía Đông giáp huyện Nam Đông và các thị xã Hương Trà, Hương Thủy
- Phía Tây giáp nước CHDCND Lào
Đơn vị hành chính
Huyện A Lưới có 01 thị trấn và 17 xã, bao gồm:
- Thị trấn: A Lưới.
- Xã: A Ngo, A Roàng, Đông Sơn, Hồng Bắc, Hồng Hạ, Hồng Kim, Hồng Thái, Hồng Thượng, Hồng Thủy, Hồng Vân, Hương Nguyên, Hương Phong, Lâm Đớt, Phú Vinh, Quảng Nhâm, Sơn Thủy, Trung Sơn.
Hạ tầng và các điểm nổi bật
Cơ sở hạ tầng
Huyện A Lưới là trung tâm kinh tế – xã hội của miền núi phía Tây thành phố Huế. Quốc lộ 49 và đường Hồ Chí Minh đi qua, kết nối trực tiếp với nước bạn Lào. Hệ thống đường liên xã, liên thôn được mở rộng. Tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế, xã hội và bảo đảm quốc phòng - an ninh vùng biên giới.
Hạ tầng xã hội ở A Lưới ngày càng cải thiện. Điện lưới quốc gia phủ đến hầu hết các xã, với 95% hộ dân sử dụng điện ổn định. Hệ thống cấp nước sinh hoạt và y tế được đầu tư. Bệnh viện Đa khoa A Lưới cùng 18 trạm y tế xã, thị trấn đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe. Trường học các cấp được xây dựng đồng bộ, nâng cao chất lượng giáo dục miền núi.
Với hạ tầng đồng bộ, A Lưới giữ vai trò trung tâm của vùng núi phía Tây. Đây còn là điểm kết nối quan trọng trong giao thương biên giới Việt - Lào. Huyện có điều kiện để phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thương mại biên giới và du lịch cộng đồng. Góp phần nâng cao đời sống người dân.
Kinh tế
Huyện A Lưới có thế mạnh về nông - lâm nghiệp, thủ công nghiệp và thương mại biên giới. Với diện tích đất lâm nghiệp lớn, huyện phát triển trồng rừng, khai thác và chế biến gỗ, cao su, cùng nhiều lâm sản ngoài gỗ. Đây là nguồn thu nhập chính của người dân và đóng góp lớn cho ngân sách địa phương.
Nông nghiệp A Lưới phát triển đa dạng. Các cây trồng chủ lực gồm lúa nước, sắn, ngô. Chăn nuôi trâu, bò, lợn và dê ngày càng mở rộng. Ngoài ra, huyện nổi tiếng với đặc sản như mật ong rừng, rau rừng, gà đồi. Đây là lợi thế quan trọng để xây dựng thương hiệu nông sản vùng cao.
Thương mại - dịch vụ ở A Lưới có bước phát triển mạnh. Quốc lộ 49 và đường Hồ Chí Minh giúp kết nối thuận lợi với Lào. Hoạt động buôn bán hàng hóa biên giới, các chợ vùng cao và du lịch cộng đồng mang lại nguồn thu ngày càng lớn. Góp phần nâng cao đời sống người dân.
Định hướng phát triển năm 2030, tầm nhìn năm 2050
Giai đoạn đến năm 2030
Huyện A Lưới tập trung phát triển kinh tế xanh và kinh tế biên mậu. Địa phương khai thác lợi thế cửa khẩu với Lào thông qua tuyến đường Hồ Chí Minh. Các dự án trọng điểm gồm nâng cấp hạ tầng cửa khẩu A Đớt, mở rộng đường kết nối biên giới, phát triển du lịch sinh thái và du lịch văn hóa dân tộc.
Trong lĩnh vực nông - lâm nghiệp, A Lưới chú trọng các sản phẩm đặc sản. Mật ong rừng, trà rừng và dệt Zèng là thế mạnh của huyện. Bên cạnh đó, trồng rừng gỗ lớn và cây dược liệu mang lại nguồn thu ổn định. Du lịch cộng đồng gắn với văn hóa Pa Cô, Tà Ôi trở thành hướng đi bền vững.
Đến năm 2030, A Lưới đặt mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế - văn hóa của khu vực miền núi phía Tây thành phố Huế. Huyện phấn đấu thu hẹp khoảng cách phát triển với các đô thị đồng bằng.
Xem chi tiết: Bản đồ quy hoạch huyện A Lưới
Tầm nhìn đến năm 2050
A Lưới định hướng phát triển thành huyện sinh thái - biên giới kiểu mẫu. Huyện trở thành trung tâm hợp tác thương mại và du lịch văn hóa với Lào. Cơ cấu kinh tế dịch vụ, nông nghiệp sinh thái chiếm khoảng 70%, tạo nền tảng phát triển bền vững.
Địa phương chú trọng xây dựng hạ tầng thông minh. Công tác bảo tồn rừng và đa dạng sinh học được đặt lên hàng đầu. Đồng thời, A Lưới nâng cao chất lượng sống cho đồng bào dân tộc thiểu số. Trong tương lai, A Lưới trở thành điểm đến du lịch cộng đồng, sinh thái quốc tế. Đây là mục tiêu chiến lược để khẳng định vị thế của huyện miền núi phía Tây thành phố Huế.
